Nederlandse Vereniging van Journalisten

Lager tarief voor kwart freelancers

maandag 23 maart 2009 | Ruim een kwart van de freelancers die hebben gereageerd op de NVJ-enquête `Wat merken freelancers van de crisis?' heeft te maken met lagere tarieven. Bovendien worden zij vaker betaald na plaatsing dan na levering. Enkele honderden freelance journalisten hebben gereageerd op de enquête. Freelance-secretaris Ellie Speet ziet het onderzoek als een tussenstand. `We vinden de resultaten dermate opzienbarend dat het aanleiding vormt voor een vervolgonderzoek. Uiteindelijk willen we onze belangenbehartiging op de uitkomst afstemmen om de freelancer nog beter bij te staan.'

Het is crisis en die heeft grote gevolgen, ook voor de freelance journalist. De NVJ wilde in kaart brengen hoe de freelance journalist geraakt wordt in deze tijden. Via de enquête `Wat merken freelancers van de crisis?' werd gevraagd naar tarieven, betalingen, opdrachten, overeenkomsten en nieuwe nichemarkten.
Bij het merendeel van de ondervraagden mag het tarief op dit moment dan nog redelijk op peil zijn, bij een kwart van hen is het tarief wel gezakt en bij de meeste freelancers zijn de tarieven zelfs niet geïndexeerd. Van de respondenten wordt 38 procent te laat betaald, één maand tot vier maanden met enkele uitschieters naar nog meer. `Wanbetaling heeft waarschijnlijk niet eens met deze crisis te maken', zegt freelancesecretaris Ellie Speet, `we merken aan het aantal meldingen bij de NVJ dat dit een voortdurend struikelblok is.' Opmerkelijk is dat bij de vraag wanneer er wordt betaald iets meer dan de helft schrijft dat er na plaatsing wordt betaald, in plaats van na levering. Ellie Speet: `In de NVJ-voorwaarden staat expliciet vermeld dat er een betalingsverplichting geldt vanaf het moment van levering, ongeacht het moment van publicatie (artikel 24). Het lijkt wel of dit een fenomeen is dat meer te maken heeft met een ingesleten cultuur dan met een economische terugval.' Dat veel freelancers (74%) volgens NVJ-voorwaarden werken lijkt hierbij weinig van invloed te zijn. Iets meer dan de helft van de freelance journalisten geeft aan dat het aantal opdrachten nog op peil is. Ook heeft het merendeel nog geen last van minder werk bij zijn vaste opdrachtgevers. Wel neemt een groot deel van de freelance journalisten ook ander werk aan dan puur journalistieke opdrachten. Zij doen bijvoorbeeld advieswerk, schrijven speeches, leiden debatten, geven les of nemen commerciële opdrachten aan. Overigens zegt een groot aantal van hen dit al langere tijd te doen.

De NVJ verwacht eind mei een verfijnd vervolgonderzoek te houden. `Uiteindelijk willen we komen tot een aantal maatregelen om de freelancer nog beter bij te staan.'

Resultaten:

Blijven de tarieven op peil?
Ja: 72%
Nee: 28%

Worden de tarieven geïndexeerd?
Ja: 14%
Nee: 86%

Worden de tarieven naar beneden bijgesteld?
Ja: 28%
Nee: 72%

Betalen opdrachtgevers op tijd?
Ja: 62%
Nee: 38%

Blijft uw aantal opdrachten op peil?
Ja: 51%
Nee: 49

Krijgt u minder werk per opdrachtgever doordat de frequentie van het betreffende medium afneemt?
Ja: 33%
Nee: 67%

Doet u aan acquisitie?
Ja: 72%
Nee: 28%

Ik werk op mijn eigen (NVJ) voorwaarden
Ja: 74%
Nee: 26 %

Ik onderteken een overeenkomst van opdracht (met ondeugdelijke voorwaarden) altijd vanwege het risico mijn opdrachtgever te verliezen Ja:17%
Nee: 83%

Ik teken een dergelijke overeenkomst nooit en behoud mijn opdrachten Ja: 63%
Nee: 37%

Ik teken een dergelijke overeenkomst nooit en raak mijn opdrachten kwijt
Ja: 12%
Nee: 88%

Ik houd mijn netwerk zorgvuldig op peil
Ja: 88%
Nee: 12%