Persbericht
Nieuwe vormen van foetale therapie leiden tot moeilijke keuzes Parnassusplein 5
Den Haag, 23 maart 2009 URL www.ceg.nl
Met echoscopisch onderzoek zijn veel afwijkingen of ziekten van de foetus
al tijdens de zwangerschap vast te stellen. Enkele daarvan kunnen al voor
de geboorte worden gecorrigeerd of behandeld. Over de medisch-
wetenschappelijke ontwikkelingen op dit gebied publiceerde de Gezond-
heidsraad vorig jaar een overzicht (`Foetale therapie: update van de stand
van de wetenschap'). In aanvulling daarop ontvangt de minister van Volks-
gezondheid, Welzijn en Sport vandaag een signalement over de ethische en
juridische aspecten van foetale therapie.
Door de toegenomen mogelijkheden om de foetus al voor de geboorte te
behandelen, rijst de vraag wat dit betekent voor de verantwoordelijkheid van
artsen en andere hulpverleners in de prenatale zorg alsook van de zwangere
zelf. De gezondheidsbelangen van het toekomstige kind spelen hierbij een
centrale rol. Bij foetale therapie gaat het voor een belangrijk deel om nog
experimentele interventies. Het gaat vaak, ook bij inmiddels aanvaarde vormen
van foetale therapie, om beslissen in onzekerheid. In het signalement wordt dan
ook gepleit voor nadere reflectie op de wijze waarop de counseling het beste zou
kunnen plaatsvinden. In sommige gevallen is indringende directieve counseling
moreel verdedigbaar. Dit kan aan de orde zijn als een zwangere, door af te zien
van een aanvaarde foetale behandeling, haar toekomstige kind ernstig tekort
doet; in een dergelijk geval moet overigens wel vaststaan dat de behandeling het
toekomstige kind voor aanzienlijke en onherstelbare schade kan behoeden
zonder de zwangere zelf aan ernstig risico bloot te stellen.
Juridisch is er discussie over de geoorloofdheid van drang en dwang in de zwanger-
schap. Probleem van foetale therapie is dat behandeling altijd via het lichaam van de
zwangere dient plaats te vinden. Het signalement onderstreept de noodzaak van
verdere discussie over de vraag in hoeverre het recht rekening kan houden met het
belang van het toekomstige kind bij een goede gezondheid en wat dat voor de moge-
lijkheid van drang en dwang op dit terrein zou kunnen betekenen.
Tot slot wordt in het signalement gewezen op drie elementen die voor een verant-
woorde verdere ontwikkeling van foetale therapie essentieel zijn: een centrale en
Het CEG is een samenwerkingsverband van de Gezondheidsraad en de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg
uniforme registratie van verrichtingen; wetenschappelijke evaluatie in goed opgezet
prospectief vergelijkend onderzoek; en lange-termijn follow-up.
Het signalement Zorg voor het ongeboren kind is opgesteld onder
verantwoordelijkheid van de Beraadsgroep Gezondheidsethiek & -recht van de
Gezondheidsraad. De samenstelling van de beraadsgroep is te vinden op de
website van de raad, www.gr.nl.
Het signalement is een uitgave van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid
(Signalering Ethiek en gezondheid 2009/1). De tekst is te downloaden van
www.ceg.nl en van www.gr.nl en in een papieren versie op te vragen bij het
secretariaat van de Gezondheidsraad, fax (070)340 75 23, e-mail: order@gr.nl.
Nadere inhoudelijke inlichtingen verstrekt mr. L.F. Stultiëns, tel. (070)340 5918,
e-mail l.f.stultiens@gr.nl.
2