Van Lanschot Bankiers
PERSBERICHT
Van Lanschot: 2008 afgesloten met winst; balans ouderwets solide
· Flinke instroom van private banking cliënten (+5%) en particuliere spaarsaldi (+15%)
· Balans is solide; geen risicovolle posities; sterke kapitaalpositie met Tier I ratio van 10,0%
en BIS ratio van 12,5%; Single A (stable outlook) credit ratings zijn in december
herbevestigd
· Nettowinst 2008: 30,1 miljoen, na aftrek incidentele posten van 76,4 miljoen (voor
belastingen); winst per aandeel 0,55
Floris Deckers, voorzitter van de Raad van Bestuur: "De balans van Van Lanschot is ook in 2008
robuust gebleven. De kapitaalpositie is sterk en we hebben ruim voldoende liquiditeit. In
relatieve zin heeft de bank het tumultueuze jaar dus goed doorstaan. Het bedrijfsmodel van Van
Lanschot is relatief eenvoudig en transparant. Het belang van de klant staat centraal in alles
wat Van Lanschot doet. Dit heeft geleid tot een aantal keuzes die onder de huidige
omstandigheden goed hebben uitgewerkt. Dit neemt natuurlijk niet weg dat ik niet tevreden
kan zijn over de winst van Van Lanschot in 2008."
Stevige instroom nieuwe cliënten
Klanten kiezen bewust voor Van Lanschot vanwege de hoogwaardige dienstverlening en
persoonlijke advisering. Gedurende de eerste negen maanden van het jaar was er een stevige
instroom van particuliere doelgroeprelaties. Met de overname van enkele grootbanken door de
overheid in oktober 2008 is een nieuw speelveld gecreëerd waardoor de instroom van nieuwe
cliënten vanuit deze banken abrupt is gestokt en zelfs in zekere mate is teruggedraaid. Over het
hele jaar is het aantal particuliere doelgroeprelaties toegenomen met ruim 5% en het aantal
zakelijke doelgroeprelaties met ruim 8%. Spaargelden en deposito's van particuliere relaties
namen in 2008 toe met 1,5 miljard, ofwel 15%, tot 11,6 miljard.
In 2008 heeft Van Lanschot met de acquisitie van Buttonwood in België en ING private banking
Curaçao het private banking bedrijf verder kunnen versterken.
Solide balans
Van Lanschot richt zich op dienstverlening aan vermogende particulieren en ondernemers en
hun ondernemingen. Onze balans is er voor onze cliënten. Het gebruik van de balans voor eigen
rekening is en blijft dus buitengewoon beperkt. Het gevolg daarvan is een laag risicoprofiel. In
lijn hiermee heeft de bank niet geïnvesteerd in de subprime sector of andere risicovolle
beleggingen zoals CDO's en SIV's. De beleggingsportefeuille van de bank
(omvang 0,9 miljard) bevat met name obligaties en staatspapier met een Triple-A rating.
Deze portefeuille bestond voor een klein deel uit aandelen, die aan het eind van het jaar
geliquideerd zijn. Hierop is een verlies gerealiseerd van 51,7 miljoen.
Prudent kredietbeleid
De kwaliteit van de kredietportefeuille is hoog. Traditioneel behoren de verliezen op de
kredietportefeuille van de bank tot de laagste in Nederland. Wel werd de economische recessie
in de loop van 2008 voelbaar doordat de kredietverliezen opliepen. De toevoeging aan de
voorziening voor kredietverliezen kwam hierdoor uit op 15 basispunten van de naar risico
gewogen activa, tegen 1 basispunt in 2007.
De zakelijke kredietverlening is in 2008 toegenomen met 13% tot 6,6 miljard. In lijn met het
in 2006 ingezette beleid om minder accent te plaatsen op hypotheken, is de
hypotheekportefeuille met 8,0 miljard ongeveer gelijk gebleven. De totale kredietportefeuille
is met 7% toegenomen tot 17,1 miljard ultimo 2008, ofwel 83% van het balanstotaal.
Kapitaalmarkt open voor Van Lanschot
In 2008 is Van Lanschot in staat gebleken om twee keer kapitaal op te halen uit de reguliere
kapitaalmarkt. In augustus is 100 miljoen aan Lower Tier II kapitaal aangetrokken van
institutionele partijen. In december is voor een bedrag van 150 miljoen aan preferente
aandelen uitgegeven aan (nieuwe) particuliere en institutionele aandeelhouders. De
kapitaalratio's van Van Lanschot lagen altijd al aan de bovenkant van de markt, zoals past bij
een private bank. De uitgifte van dit nieuwe kapitaal stelde de bank in staat om de ratio's naar
de bovenkant van de nieuwe marktniveaus te brengen. Van Lanschot streeft naar een
vervroegde invoering van de F-IRB-methode ingevolge Basel II vanaf januari 2010. Dit zal
naar verwachting een substantieel verder positief effect hebben op de kapitaalratio's.
Kapitaalratio's per 31 december 2008 (%) Ontwikkeling fundingratio (%)
120
100
BIS-ratio 6,7%
Core Tier I 90%
80
60
BIS-ratio
Tier I 10,0%
40
20
BIS-ratio 12,5%
---
2004 2005 2006 2007 2008
Sterke liquiditeitspositie
De liquiditeitspositie van de bank behoort tot de beste van de sector. De bank heeft geen
beroep gedaan op de fundingmogelijkheden van de ECB. De activiteiten zijn grotendeels
gefinancierd met spaargelden en deposito's van cliënten. Dit wordt uitgedrukt in de
fundingratio: de toevertrouwde middelen van cliënten ten opzichte van de totale
kredietverlening van de bank. Deze ratio liep op tot 90%, een van de hoogste van de
Nederlandse banken. Vanwege haar ruime liquiditeitspositie heeft de bank in 2008, deels
vervroegd, 1,25 miljard aan Floating Rate Notes afgelost. De soliditeit van de bank werd
onderstreept doordat de rating agency's Standard & Poor's en Fitch Ratings de Single A (stable
outlook) creditrating van de bank zowel in juli als in december bevestigden.
---
Concurrentie op de spaarmarkt
Doordat de internationale kapitaalmarkten voor veel financiële instellingen het afgelopen jaar
vrijwel gesloten zijn geweest, en doordat deze instellingen activa op hun balans hebben
moeten nemen die voorheen gesecuritiseerd waren, is de fundingbehoefte van deze
instellingen enorm toegenomen. De enige markt die nog open was, was de traditionele
spaarmarkt. Deze banken bewegen zich dus intensiever op de spaarmarkt dan voorheen. Dit
heeft geleid tot deposito- en spaartarieven die ver boven de Euribor-tarieven liggen. De
normale verhoudingen van rentetarieven zijn hierdoor compleet verstoord. Uiteraard matcht
Van Lanschot voor haar eigen cliënten deze tarieven.
1-jaar depositotarieven aangeboden door de grootbanken vs
12-maands Euribor en de ECB herfinancieringrente (%)
8
7
6
5
4
3
2
1
0 Jan Mei Sep Jan Maart
08 08 08 09 09
1-jaar deposito 12-maands Euribor ECB rente
Vermogensbeheer
De totale assets under management namen door waardedalingen af tot 24,6 miljard ultimo
2008. De assets under management van instituten toonden een stijging dankzij de instroom
van enkele grote nieuwe relaties.
Assets under management per Ontwikkeling assets under management
31 december 2008 ( miljard) ( miljard)
2.1
4,6 6.7
3,2
6,0
6,4
Beleggingsfondsen 29.2
24.6
Instituten
18,6
15,0
Particulieren
1-1-2008 In- en Waardedaling 31-12-2008
uitstroom
2007 2008
---
Nettowinst
Het resultaat over 2008 werd negatief beïnvloed voor een bedrag van 76,4 miljoen (voor
belastingen) door enkele incidentele posten: het reeds genoemde verlies op de verkoop van de
aandelenportefeuille van 51,7 miljoen, een afschrijving op de geactiveerde investeringen in
het IT-project van 20,5 miljoen en een voorziening wegens de verplichting van de bank
onder het depositogarantiestelsel voor een bedrag van 4,2 miljoen. Daarnaast is een aantal
voorzieningen onder de personeelskosten vrijgevallen: een pensioenvoorziening van 8,2
miljoen en een ziektekostenvoorziening van 5,2 miljoen.
De rentemarge bleef in 2008 praktisch stabiel op 1,39%. Per saldo zorgden de gestegen
volumes voor een stijging van het interestresultaat met 6%.
De onrust op de financiële markten leidde tot grote terughoudendheid onder beleggers.
Geconfronteerd met sterk dalende aandelenkoersen zochten zij zekerheid in deposito's.
Hierdoor is in 2008 32% minder effectentransacties uitgevoerd in vergelijking met 2007. Ook
zorgden de dalende koersen voor lagere beheerprovisies. De totale effecten- en
beheerprovisies waren in 2008 33% lager dan in 2007.
Per saldo bedroeg de nettowinst over 2008 30,1 miljoen.
Verwachtingen 2009
Ondanks de goede kwaliteit van de kredietportefeuille, verwachten we in 2009 een verhoging
van de dotatie aan de voorziening voor kredietverliezen. Enige compensatie wordt geboden in
nieuwe kredietverlening tegen betere marges dan voorheen, met name in de zakelijke sector.
Het sentiment op de aandelenmarkten is in de eerste maanden van 2009 onveranderd negatief
gebleven, waardoor beleggers nog steeds niet geneigd zijn om te handelen. Een terugkeer
naar oude winstniveaus wordt door ons voor het jaar 2009 dan ook nog niet voorzien.
Door het relatief eenvoudige en transparante bedrijfsmodel van Van Lanschot zijn de
specifieke risico's voor de bank goed in kaart, waardoor de voorspelbaarheid toeneemt. Dit
neemt niet weg dat de sectorbrede risico's ook in het huidige jaar impact kunnen hebben op
Van Lanschot. Hoewel zich dit jaar waarschijnlijk geen bijzondere afboekingen als gevolg van
de kredietcrisis zullen voordoen zoals in 2008, is het niet logisch te veronderstellen dat de
opbrengsten een significante verbetering zullen laten zien. In het licht van het te verwachten
lagere inkomstenniveau treft Van Lanschot maatregelen om de kosten verder omlaag te
brengen. Deze maatregelen zullen de functies van circa 150 fte's raken, waardoor naar
verwachting enkele tientallen medewerkers boventallig zullen worden verklaard. Dit betreft
onder andere het centraliseren van een aantal mid-office activiteiten en het fuseren van een
tweetal kleine kantoren met grotere vestigingen. Daarnaast zijn de vaste salarissen van de
leden van de Raad van Bestuur en de remuneratie van de leden van de Raad van
Commissarissen verlaagd met 10% en van het senior management met 7%. Over 2008 werd
de algemene bonus voor alle medewerkers niet uitbetaald.
In het kader van de kostenverlaging onderneemt de bank een volledige `review' van alle
voorgenomen investeringen. Op basis hiervan wordt onderzocht of de modernisering van de
IT-omgeving getemporiseerd kan worden. De consequenties hiervan worden met de betrokken
partijen onderzocht.
De fundingpositie van Van Lanschot is onverminderd sterk. De bank is een netto uitlener op de
interbancaire geldmarkt. Bovendien heeft de bank meer dan 2 miljard in onderpand
beschikbaar om te kunnen lenen bij de ECB. Door onze sterke fundingpositie verwachten we in
2009 geen beroep te hoeven doen op kapitaalmarktfinanciering.
Door de huidige crisis is er veel meer aandacht voor de stabiliteit en soliditeit van financiële
instellingen. Zo worden banken geacht hogere kapitaalratio's aan te houden en meer aandacht
te geven aan risicomanagement. In het licht van de huidige omstandigheden moeten ook de
toekomstige rendementseisen van banken worden bezien. Van Lanschot zal de komende
maanden in dit kader haar financiële doelstellingen kritisch onder de loep nemen.
---
KALENDER 2009 / 2010
Trading update Q1 11 mei 2009
Aandeelhoudersvergadering 11 mei 2009
Ex-dividend notering 13 mei 2009
Record date 15 mei 2009
Betaalbaarstelling dividend 2008
20 mei 2009
Publicatie halfjaarcijfers 2009 11 augustus 2009
Trading update Q3 6 november 2009
Publicatie jaarcijfers 2009 12 maart 2010
`s-Hertogenbosch, 20 maart 2009
Perscontacten Van Lanschot: Etienne te Brake, Woordvoerder Corporate Communicatie.
Telefoon +31 (0)73 548 3026; Mobiel +31 (0)6 12 505 110; E-mail e.tebrake@vanlanschot.com
Investor Relations Van Lanschot: Geraldine Bakker-Grier, Manager Investor Relations.
Telefoon +31 (0)73 548 3350; Mobiel +31 (0)6 13 976 401; E-mail g.a.m.bakker@vanlanschot.com
Van Lanschot NV is de houdstermaatschappij van F. van Lanschot Bankiers NV, de oudste onafhankelijke bank van
Nederland met een geschiedenis die teruggaat tot 1737. Van Lanschot richt zich op een drietal doelgroepen: de
vermogende particulier, het middelgrote (familie)bedrijf en de institutionele belegger. Van Lanschot staat voor
kwalitatief hoogwaardige dienstverlening, waarin integrale advisering, persoonlijke service en maatwerk centraal
staan. Van Lanschot NV is genoteerd aan de Euronext Amsterdam Stock Market.
---
BIJLAGEN
Pagina
KERNGEGEVENS 7
BESPREKING JAARRESULTAAT 2008
Balansontwikkeling 8
Resultaat 2008 versus 2007 10
Resultaat 2e halfjaar 2008 versus 1e halfjaar 2008 13
Dividend 15
Ontwikkeling per segment 16
DIRECTE BELEGGINGEN VAN VAN LANSCHOT 23
RISICOMANAGEMENT 24
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 28
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER HET BOEKJAAR 2008 29
VERLOOPOVERZICHT EIGEN VERMOGEN 2008 30
VERKORT GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT 2008 31
---
KERNGEGEVENS
(x 1.000)
GECONSOLIDEERDE 2008 2007 Mutatie
WINST- EN VERLIESREKENING
Inkomsten uit operationele activiteiten 493.596 647.996 -24%
Bedrijfslasten 422.118 414.746 2%
Bijzondere waardeverminderingen 50.290 71 -
Bedrijfsresultaat voor belastingen 21.188 233.179 -91%
Nettowinst op basis van doorlopende activiteiten 30.091 189.351 -84%
Nettowinst 30.091 215.369 -86%
GECONSOLIDEERDE BALANS 31-12-2008 31-12-2007 Mutatie
Eigen vermogen toekomend aan aandeelhouders 1.226.347 1.366.721 -10%
Eigen vermogen toekomend aan derden (houders perpetuele lening) 317.763 319.878 -1%
Verplichtingen private en publieke sector 15.318.420 14.596.804 5%
Kredieten en vorderingen private en publieke sector 17.072.490 16.006.235 7%
Balanstotaal 20.691.896 21.718.834 -5%
KENGETALLEN 31-12-2008 31-12-2007 Mutatie
Gemiddeld aantal gewone aandelen 34.772.039 34.421.945 1%
Winst per aandeel in euro's 0,55 5,94 -91%
Efficiency ratio (%) 85,5 64,0 -34%
Rendement gemiddeld eigen vermogen (%) 1,5 16,9 -91%
BIS-ratio (%) * 12,5 11,6
BIS Tier 1 ratio (%) * 10,0 8,9
BIS Core Tier 1 ratio (%) * 6,7 6,6
Fundingratio (%) 89,7 91,2
Rating Standard & Poors A A
* Voor de vergelijkbaarheid zijn de BIS-ratio's over 2007 conform Basel II opgenomen.
---
BESPREKING JAARRESULTAAT 2008
BALANSONTWIKKELING
Verplichtingen private en publieke Kredieten en vorderingen private en
sector ( miljoen) publieke sector ( miljoen)
2.784
2.233
5.204
5.769
5.756 6.270
1.050
1.470 Overige
Overige
Leningen
9.064 8.017 8.018
7.358 Spaargelden
Hypotheken
Deposito's
2007 2008 2007 2008
NB vergelijkende cijfers zijn aangepast door een wijziging in de definitie
De verplichtingen aan de private en publieke sector zijn gestegen met 0,7 miljard (5%) van
14,6 miljard tot 15,3 miljard. Bestaande particuliere relaties hebben er voor gekozen om
een deel van de effectenportefeuille in liquiditeiten aan te houden en nieuwe relaties kwamen
over met liquiditeiten. Een forse groei van 2,0 miljard vond plaats tot en met augustus van
dit jaar. De laatste periode van het jaar kende een netto afname van 1,3 miljard. Deze
afname is het gevolg van de overname door de overheid van ABN Amro en Fortis Nederland en
de keuze door particulieren voor meer spreiding van liquiditeiten tussen verschillende banken.
Daarnaast hebben cliënten gekozen voor de veilige haven van staatsobligaties.Overige
verplichtingen bestaan met name uit rekeningen courant.
De kredieten en vorderingen aan de private en publieke sector zijn in 2008 gestegen met
1,1 miljard (7%). Deze toename is voornamelijk gerealiseerd bij business banking. In het
private banking segment is de kredietverlening minder hard gestegen als gevolg van het beleid
van de bank om minder accent te plaatsen op het verstrekken van hypotheken. De
hypotheekportefeuille bleef stabiel op een niveau van 8,0 miljard.
De fundingratio van de bank de verhouding tussen de verplichtingen aan de publieke en
private sector en de kredieten en vorderingen private en publieke sector bedroeg ultimo
2008 90%.
Het balanstotaal bedroeg per 31 december 2008 20,7 miljard, tegen 21,7 miljard per
31 december 2007. Het eigen vermogen is in 2008 gedaald van 1,7 miljard naar
1,5 miljard.
Het rendement op het gemiddeld eigen vermogen is gedaald van 16,9% per ultimo 2007 naar
1,5%.
---
De BIS-ratio is gestegen van 11,6% naar 12,5%, deze stijging werd veroorzaakt door een
stijging van het toetsingsvermogen als gevolg van de uitgifte van preferente aandelen
( 150 miljoen) en een daling van het vereiste risicokapitaal. De BIS-ratio blijft met 12,5%
ruim boven de norm van de toezichthouders. De uitgifte van de preferente aandelen heeft
eenzelfde effect gehad op de BIS Tier I ratio, deze is gestegen van 8,9% naar 10,0%.
De naar risico gewogen activa zijn toegenomen met 0,4 miljard van 13,6 miljard ultimo
2007 tot 14,0 miljard per 31 december 2008.
BASEL II F-IRB
Van Lanschot rapporteert sinds 1 januari 2008 op basis van Basel II. Hierbij wordt op dit
moment de Standaardbenadering gehanteerd voor zowel krediet- als operationeel en
marktrisico. Dit is een relatief eenvoudige methode om het kapitaalbeslag te berekenen. Deze
systematiek weerspiegelt daardoor slechts beperkt het werkelijke risicoprofiel van de bank. Het
belangrijkste risico qua omvang is het kredietrisico. Van Lanschot is daarom voornemens om
versneld te gaan rapporteren op basis van de zogenaamde Foundation Internal Rating Based
(F-IRB)-methodiek.
Binnen de bank is in 2008 verder gewerkt aan het F-IRB-compliant maken van de bank. De
ratingmodellen worden structureel in het proces gebruikt en worden ook ingezet als input voor
de prijsbepaling van de zakelijke kredietverlening. Gewerkt wordt aan het verder completeren
en valideren van de modellen. De retailportefeuille is voor de eerste keer gemodelleerd.
In 2009 wordt het F-IRB-compliant maken van de bank verder geïntensiveerd. Er is meer
mankracht aangetrokken en vrijgemaakt om in 2009 een versnelde overgang op F-IRB
mogelijk te maken. Het streven is om per 1 januari 2010 aan de eisen voor F-IRB te voldoen,
zodat de berekening van het kapitaalbeslag beter aansluit bij het daadwerkelijke risicoprofiel
van de kredietportefeuille van Van Lanschot.
---
RESULTAAT 2008 VERSUS 2007
De nettowinst over 2008 bedroeg 30,1 miljoen, een daling van 86% ten opzichte van 2007
( 215,4 miljoen). Op basis van doorlopende activiteiten was de daling 84%. De winst per
gewoon aandeel kwam in 2008 uit op 0,55; een daling van 91% ten opzichte van 2007
( 5,94).
2008 2007 Mutatie
(x miljoen)
Interest 294,1 276,3 6
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen -17,3 27,5 -163
Provisie 217,7 295,4 -26
Resultaat uit financiële transacties -0,9 48,8 -102
Inkomsten uit operationele activiteiten
493,6 648,0 -24
Personeelskosten 224,9 248,5 -9
Andere beheerskosten 162,3 129,8 25
Afschrijvingen 34,9 36,4 -4
Bedrijfslasten 422,1 414,7 2
Bijzondere waardeverminderingen 50,3 0,1
Totaal lasten 472,4 414,8 14
Bedrijfsresultaat voor belastingen 21,2 233,2 -91
Belastingen -8,9 43,8 -120
NETTOWINST op basis van doorlopende
activiteiten 30,1 189,4 -84
Niet-doorlopende activiteiten* - 26,0
NETTOWINST
30,1 215,4 -86
* Dit betreft Van Lanschot Assurantiën; nettowinst ad 5,2 miljoen en verkoopresultaat 20,8 miljoen.
Bijzondere posten drukken het bedrijfsresultaat voor belasting met 76,4 miljoen:
· Verlies op aandelenportefeuille 51,7 miljoen
o 42,1 miljoen in Opbrengsten uit effecten & deelnemingen
o 9,6 miljoen in Bijzondere waardeverminderingen
· Afschrijving op IT project 20,5 miljoen in Bijzondere waardeverminderingen
· Verplichtingen onder depositogarantiestelsel 4,2 miljoen in Andere beheerskosten
10
INKOMSTEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN
De inkomsten uit operationele activiteiten bedroegen over geheel 2008 493,6 miljoen. Dit is
154,4 miljoen lager dan over 2007 ( 648,0 miljoen). Dit werd voornamelijk veroorzaakt
door een daling van de provisieresultaten, de opbrengsten uit effecten en deelnemingen en het
resultaat uit financiële transacties.
Interestresultaat
Vergeleken met 2007 is het interestresultaat met 6% toegenomen van 276,3 miljoen in 2007
tot 294,1 miljoen in 2008. Dit is het gevolg van de positieve ontwikkeling van de
onderliggende volumes en een stabiele rentemarge. De amortisatie agio (uitvloeisel van de
acquisitie van CenE Bankiers) bedroeg over 2008 0,9 miljoen en over 2007 4,5 miljoen.
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen
De opbrengsten uit effecten en deelnemingen bedroegen in 2008 17,3 miljoen negatief.
Hierin is 31,8 miljoen negatief (2007: 17,3 miljoen positief) opgenomen als
verkoopresultaat uit voor verkoop beschikbare beleggingen. Dit verlies bevat het eerder
genoemde negatieve verkoopresultaat van 42,1 miljoen, plus 10,3 winst op de verkoop
van een aantal andere voor verkoop beschikbare beleggingen. Daarnaast bevat deze post
22,9 miljoen aan dividenduitkeringen (2007: 11,2 miljoen) en een negatief
herwaarderingsresultaat van 8,4 miljoen (2007: 1,0 miljoen negatief).
Provisieresultaat
De provisieresultaten over geheel 2008 bedroegen 217,7 miljoen, dit is 26% lager dan over
2007 ( 295,4 miljoen). Dit werd volledig veroorzaakt door dalende effecten- en
beheerprovisies. Deze zijn gedaald van 252,4 miljoen in 2007 naar 170,0 miljoen. Het
aantal transacties is 32% lager dan in 2007. De dalende aandelenkoersen (de AEX is in 2008
met 52% gedaald) zorgde voor een forse waardevermindering van de assets under
management waardoor de beheerprovisie fors af nam. De overige provisies lieten een stijging
zien van 11% van 43,0 miljoen naar 47,7 miljoen.
Resultaat uit financiële transacties
Voor geheel 2008 bedroeg het resultaat uit financiële transacties 0,9 miljoen negatief, in
2007 bedroeg dit resultaat 48,8 miljoen positief. Onder dit resultaat zijn begrepen de (al dan
niet gerealiseerde) waardemutaties op de handelsportefeuille, de valutakoersverschillen en
(on)gerealiseerde resultaten hedge accounting. Het resultaat uit financiële transacties is sterk
afhankelijk van de ontwikkeling van de rente, de ontwikkeling op de aandelenbeurzen en de
koersontwikkeling van vreemde valuta's.
TOTALE BEDRIJFSLASTEN
De bedrijfslasten in 2008 bedroegen 422,1 miljoen, een toename van 7,4 miljoen ten
opzichte van 2007 ( 414,7 miljoen). Deze toename werd veroorzaakt door een toename in de
andere beheerskosten; de personeelskosten en afschrijvingen waren lager dan in 2007.
Personeelskosten
De personeelskosten bedroegen in 2008 224,9 miljoen, dit is 9% lager dan in 2007
( 248,5 miljoen). Deze afname werd veroorzaakt door vrijvallen uit de pensioenvoorziening
( 8,2 miljoen) en ziektekostenvoorziening ( 5,2 miljoen) en een lagere reservering voor
variabele beloning ( 27,6 miljoen lager dan in 2007). Het aantal fte's nam ten opzichte van
2007 licht af met 21 van 2.262 ultimo 2007 tot 2.241 ultimo 2008. Deze afname is het gevolg
van de outsourcing van de automatiseringsactiviteiten. Per 1 december 2008 zijn 90 fte's
overgegaan van Van Lanschot naar IBM en Accenture. Tegenover deze afname staan een
toename in het aantal fte's bij Kempen & Co (+39 fte's) en bij Van Lanschot Bankiers (+30
fte's). Deze laatste toename heeft voornamelijk betrekking op Private Banking waar de
invulling van de Private Wealth Teams verder gestalte heeft gekregen.
---
Andere beheerskosten
Ten opzichte van 2007 zijn de andere beheerskosten met 25% gestegen, van 129,8 miljoen
in 2007 naar 162,3 miljoen in 2008. Deze stijging bestaat grotendeels uit de toename in de
automatiseringskosten als gevolg van de inhuur van externen voor het automatiseringsproject
en als gevolg van de outsourcing van de automatiseringsactiviteiten. In 2008 is voor het
automatiseringsproject 6,9 miljoen ten laste van het resultaat gebracht, waarvan
3,6 miljoen betrekking heeft op afschrijvingen op in gebruik genomen modules. Daarnaast is
ook geïnvesteerd in marketing en communicatie waardoor de marketingkosten zijn gestegen.
Ten slotte is in 2008 een voorziening gevormd van 4,2 miljoen wegens de verplichting van
de bank onder het depositogarantiestelsel, waaronder het faillissement van Icesave.
Afschrijvingen
De afschrijvingen namen in 2008 af met 4% van 36,4 miljoen in 2007 naar 34,9 miljoen in
2008. Deze daling werd grotendeels veroorzaakt door de lagere afschrijving op immateriële
activa als gevolg van de overname van Kempen & Co: in 2007 was dat een bedrag van
13,6 miljoen en in 2008 10,9 miljoen.
Bijzondere waardeverminderingen
De post bijzondere waardeverminderingen bedroeg 50,3 miljoen. Hiervan heeft
20,5 miljoen betrekking op de impairment van de kosten voor het automatiseringsproject en
9,6 miljoen op de impairment van de aandelen uit de voor verkoop beschikbare beleggingen.
De toevoeging aan de kredietvoorziening bedroeg in 2008 20,1 miljoen (2007:
1,3 miljoen), ofwel 15 basispunten van de naar risico gewogen activa (2007: 1 basispunt).
Het percentage van de non-performing loans gedekt door de voorziening voor bijzondere
waardeverminderingen was 63,8% (ultimo 2007: 138,6%).
BELASTINGEN OVER HET BEDRIJFSRESULTAAT
De belastingen over het bedrijfsresultaat betroffen in 2008 een vordering van 8,9 miljoen.
Dit is enerzijds het gevolg van het lage resultaat voor belasting, anderzijds van het
belastingvoordeel uit de deelnemingsvrijstelling.
De efficiencyratio, de verhouding tussen bedrijfslasten en inkomsten uit operationele
activiteiten, nam toe tot 85,5% (2007: 64,0%).
12
RESULTAAT 2E HALFJAAR 2008 VERSUS 1E HALFJAAR 2008
H2 2008 H1 2008 Mutatie
(x miljoen)
Interest 147,8 146,3 1
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen -34,4 17,1 -301
Provisie 104,7 113,0 -7
Resultaat uit financiële transacties -7,5 6,6 -214
Inkomsten uit operationele activiteiten 210,6 283,0 -26
Personeelskosten 109,4 115,5 -5
Andere beheerskosten 89,9 72,4 24
Afschrijvingen 18,9 16,0 18
Bedrijfslasten 218,2 203,9 7
Bijzondere waardeverminderingen 44,0 6,3 -
Totaal lasten 262,2 210,2 25
Bedrijfsresultaat voor belastingen -51,6 72,8 -171
Belastingen -21,5 12,6 -271
NETTOWINST -30,1 60,2 -150
Het resultaat over het tweede halfjaar 2008 was een verlies van 30,1 miljoen (eerste
halfjaar 2008: winst van 60,2 miljoen). Dit is het gevolg van de eerder genoemde incidentele
posten: verlies op de verkoop van de aandelenportefeuille van 51,7 miljoen, een aanvullende
afschrijving op de geactiveerde investeringen in het IT-project van 20,5 miljoen en een
voorziening wegens de verplichting van de bank onder het depositogarantiestelsel, waaronder
het faillissement van Icesave, voor een bedrag van 4,2 miljoen.
INKOMSTEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN
De inkomsten uit operationele activiteiten bedroegen in het tweede halfjaar 210,6 miljoen en
zijn 72,4 miljoen lager (-26%) dan in het eerste halfjaar 2008 ( 283,0 miljoen). Dit werd
voornamelijk veroorzaakt door een daling van de provisieresultaten, de opbrengsten uit
effecten en deelnemingen en het resultaat uit financiële transacties.
Interestresultaat
Het interestresultaat bedroeg in het tweede halfjaar 147,8 miljoen en is 1,5 miljoen hoger
(+1%) dan in het eerste halfjaar 2008 ( 146,3 miljoen). De ontvangen boeterente wegens
vervroegde aflossingen van leningen was in het tweede halfjaar 2008 3,8 miljoen,
2,7 miljoen hoger dan in het eerste halfjaar 2008, als gevolg van het dalen van de rente aan
het einde van het jaar.
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen
De opbrengsten uit effecten en deelnemingen bedroegen in het tweede halfjaar 2008
34,4 miljoen negatief (eerste halfjaar 2008: 17,1 miljoen positief). Hiervan heeft
36,3 miljoen negatief betrekking op het verkoopresultaat uit voor verkoop beschikbare
beleggingen als gevolg van het negatieve sentiment op de aandelenbeurzen. Dit heeft ook
effect gehad op het waarderingsresultaat, dit is in het tweede halfjaar met 6,6 miljoen
afgenomen. In het tweede halfjaar bedroeg het ontvangen dividend 9,4 miljoen (eerste
halfjaar 2008: 13,5 miljoen).
13
Provisieresultaat
De provisieresultaten bedroegen in het tweede halfjaar 2008 104,7 miljoen, dit is 7% lager
dan in het eerste halfjaar ( 113,0 miljoen). Dit werd grotendeels veroorzaakt door dalende
effecten- en beheerprovisies. Per saldo daalden deze met 7% van 88,2 miljoen in het eerste
halfjaar 2008 naar 81,8 miljoen in het tweede halfjaar 2008. De andere provisies
(betalingsverkeerprovisies en overige provisies) zijn gedaald met 8% van 24,9 miljoen naar
22,8 miljoen. Deze afname is toe te schrijven aan de lagere succesfees bij Corporate Finance
in het tweede halfjaar van 2008.
Resultaat uit financiële transacties
Het resultaat uit financiële transacties bedroeg in het tweede halfjaar 2008 7,5 miljoen
negatief, in het eerste halfjaar 2008 bedroeg dit resultaat 6,6 miljoen positief. Als gevolg van
de ontwikkeling van de rente bedroeg het (on)gerealiseerde resultaat derivaten in het tweede
halfjaar 12,0 miljoen negatief (eerste halfjaar: 0,7 miljoen negatief). Het resultaat op de
handelsportefeuille bedroeg in het tweede halfjaar 4,6 miljoen (eerste halfjaar: 2,4 miljoen
negatief). Het positieve resultaat in het tweede halfjaar werd veroorzaakt door het terugkopen
van eigen schuldpapier. Het koersresultaat valuta bedroeg in het tweede halfjaar 6,8 miljoen
(eerste halfjaar: 4,7 miljoen). Deze toename is het gevolg van een gestegen aantal
transacties en betere marges.
TOTALE BEDRIJFSLASTEN
De bedrijfslasten bedroegen in het tweede halfjaar 2008 218,2 miljoen, een toename van
7% ten opzichte van het eerste halfjaar 2008 ( 203,9 miljoen). Lagere personeelskosten
werden gecompenseerd door een stijging van de andere beheerskosten en de afschrijvingen.
Personeelskosten
De personeelskosten namen het tweede halfjaar 2008 met 5% af ten opzichte van het eerste
halfjaar, van 115,5 miljoen naar 109,4 miljoen. Deze afname werd veroorzaakt door lagere
variabele beloning en een lagere reservering voor pensioenpremies.
Andere beheerskosten
De andere beheerskosten stegen in het tweede halfjaar met 24% ten opzichte van het eerste
halfjaar, van 72,4 miljoen naar 89,9 miljoen. Dit kwam met name door een stijging van de
automatiseringskosten. Deze stijging is het gevolg van de inhuur van externen en de
outsourcing van automatiseringsactiviteiten. Vanaf 1 december 2008 is een groot deel van de
automatiseringsactiviteiten geoutsourcet. Naast de kosten voor de uitgevoerde
beheerwerkzaamheden in de maand december is een eenmalig bedrag betaald om de transitie
samenhangend met de outsourcing mogelijk te maken. Daarnaast is in het tweede halfjaar
4,2 miljoen gereserveerd voor het depositogarantiestelsel waaronder het faillissement van
Icesave.
Afschrijvingen
De afschrijvingen bedroegen in het tweede halfjaar 18,9 miljoen, dit is 18% hoger dan in het
eerste halfjaar ( 16,0 miljoen). In het eerste halfjaar is echter een boekwinst behaald op de
verkoop van een aantal panden opgenomen onder de afschrijvingen, dit had een drukkend
effect op de afschrijvingen.
14
DIVIDEND
Het jaarlijks uit te keren dividend wordt bepaald aan de hand van de nettowinst voor het hele
jaar, gecorrigeerd voor de rente op perpetuele leningen. Het beleid van Van Lanschot is om
tussen de 40% en 50% van dit bedrag uit te keren.
De winst per gewoon aandeel over 2008 kwam uit op 0,55 (2007: 5,94).
2008 2007
(x miljoen)
Nettowinst 30,1 215,4
Rente Perpetuele lening -10,8 -10,7
Nettowinst voor berekening Winst per gewoon 19,3 204,7
aandeel
Winst per gewoon aandeel () 0,55 5,94
Gemiddeld aantal gewone aandelen (x 1.000) 34.772 34.422
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal een dividend over 2008 van 0,28 per
gewoon aandeel worden voorgesteld. Dit is een pay-out ratio van 51%. Het dividend zal in de
vorm van contanten beschikbaar worden gesteld.
15
ONTWIKKELING PER SEGMENT
PRIVATE BANKING ASSETMANAGEMENT BUSINESS BANKING CORPORATE
FINANCE &
SECURITIES
Totaaladvisering § Institutioneel § Advisering en § Mergers &
particulieren vermogensbeheer financiering acquisitions
- Private banking familiebedrijven
(tot 1 miljoen)
- Private wealth § Fiduciair § Vastgoedfinanciering § Capital markets
( 1-5 miljoen) management
- Van Lanschot Kempen
(vanaf § Beheer § Structured & § Sales & trading
beleggingsfondsen
5 miljoen) leveraged finance
- International Wealth
§ Participaties § Research
Management
- Business professionals § Gezondheidszorg
/ Executives
§ International Private
Banking
§ Equity Management
Services
§ Trust
16
PRIVATE BANKING
2008 2007 %
(x miljoen)
Inkomsten uit operationele activiteiten 318,2 351,1 -9
Bedrijfslasten 252,2 218,6 15
Bijzondere waardeverminderingen 6,7 2,6 158
Bedrijfsresultaat voor belastingen 59,3 129,9 -54
Efficiencyratio 79% 62%
Aantal medewerkers (in fte)
1.385 1.385 -
31-12-2008 31-12-2007 %
(x miljard)
Verplichtingen private en publieke sector
11,6 10,1 15
Kredieten en vorderingen private en publieke sector
10,4 10,1 3
Assets under management 15,0 18,6 -19
Clientassets 26,6 28,7 -7
Het aantal particuliere doelgroeprelaties is toegenomen met 5%. De spaargelden en deposito's
stegen in 2008 met 1,5 miljard (15%) van 10,1 miljard tot 11,6 miljard. De
kredietverlening aan particulieren is gestegen met 0,3 miljard tot 10,4 miljard.
Ontwikkeling assets under management Assets under management particulieren
particulieren ( miljard) ( miljard)
0,3
3,9
12,3
18,6 10,4
15,0 Non-discretionary
Discretionary
6,3
4,6
31-12-2007 netto instroom waarde- 31-12-2008
verandering 2007 2008
De client assets lieten een daling zien van 2,1 miljard (7%) van 28,7 miljard naar
26,6 miljard. Deze afname wordt veroorzaakt door een daling van de assets under
management. Als gevolg van de negatieve beursontwikkelingen hebben particuliere relaties
ervoor gekozen (een gedeelte) van het vermogen liquide aan te houden.
17
De assets under management voor particulieren daalden met 3,6 miljard van 18,6 miljard
tot 15,0 miljard. Deze daling was het gevolg van een netto instroom van 0,3 miljard en
een negatieve waardeverandering van 3,9 miljard. De netto instroom bevat de assets under
management die voort zijn gekomen uit de overname van Buttonwood ( 0,3 miljard) door
Van Lanschot België en van ING private banking Curaçao ( 0,5 miljard) door Van Lanschot
Curaçao. Onder de assets under management voor particulieren zijn ook de Index Garantie
Contracten begrepen. Deze lieten in 2008 een daling zien van 0,3 miljard tot een niveau van
1,1 miljard ultimo 2008.
De inkomsten uit operationele activiteiten daalden met 32,9 miljoen van 351,1 miljoen
naar 318,2 miljoen als gevolg van lagere effectenprovisies. Deze namen met 28% af van
149,7 miljoen naar 112,8 miljoen. Het interestresultaat is toegenomen.
De bedrijfslasten zijn gestegen met 33,6 miljoen van 218,6 miljoen naar 252,2 miljoen,
voornamelijk door hogere andere beheerskosten. Deze stegen met 37% van 72,3 miljoen
naar 99,4 miljoen, met name veroorzaakt door de hogere automatiseringskosten als gevolg
van de inhuur van externe medewerkers. Daarnaast stegen de personeelskosten met 3% van
131,4 miljoen naar 135,3 miljoen. De personeelskosten bij private banking stegen ondanks
een gelijk gebleven aantal fte's.
In 2008 is 6,7 miljoen opgenomen aan bijzondere waardeverminderingen. In vergelijking
met 2007 is dit een toename van 4,1 miljoen.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen van private banking bedroeg 59,3 miljoen, een afname
van 70,6 miljoen ten opzichte van 2007 ( 129,9 miljoen).
Van Lanschot België
Ook bij Van Lanschot België waren de turbulente marktontwikkelingen duidelijk merkbaar.
Toch nam het aantal doelgroeprelaties op autonome basis toe met 5%. Voorts werd de
cliëntenportefeuille per 1 oktober uitgebreid met de overname van de vermogensbeheerder
Buttonwood.
Ondanks de positieve aanwas van nieuw vermogen in private banking en de overname van
Buttonwood leidden de negatieve koersontwikkelingen op de effectenmarkten tot een afname
van het totale opbrengstgenererend vermogen met 11% tot ruim 3,1 miljard. Deze daling in
combinatie met de terughoudendheid van onze cliënten ten aanzien van beleggen resulteerde
in een daling van de effecteninkomsten met 26%. Het interestresultaat nam met 8% af als
gevolg van met name een lagere rentemarge door de toenemende concurrentie op
creditgelden. De kredietportefeuille groeide met 2% tot 0,4 miljard.
De inkomsten uit operationele activiteiten daalden met 16,7% van 32,3 miljoen tot
26,9 miljoen terwijl de stijging van de totale lasten beperkt bleef tot 3,4%. Het operationele
resultaat voor waardeverminderingen en belastingen daalde hierdoor met 74,4% tot
2,1 miljoen.
International Private Banking
International Private Banking richt zich op Nederlandse en Belgische cliënten die door
emigratie of internationale zakelijke en beleggingsactiviteiten specifieke dienstverlening
behoeven. International Private Banking werkt vanuit onze buitenlandse kantoren: Van
Lanschot Bankiers Luxembourg, Van Lanschot Bankiers Curaçao en Van Lanschot Bankiers
Schweiz.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen van International Private Banking nam af met 32% van
15,3 miljoen over 2007 naar 10,3 miljoen over 2008. De belangrijkste oorzaak zijn de
lagere effectenprovisies.
18
ASSETMANAGEMENT
2008 2007 %
(x miljoen)
Inkomsten uit operationele activiteiten 39,8 62,9 -37
Bedrijfslasten 26,0 35,6 -27
Bijzondere waardeverminderingen 0,5 0,0
Bedrijfsresultaat voor belastingen 13,3 27,3 -51
Efficiencyratio 65% 57%
Aantal medewerkers (in fte)
137 127 8
De inkomsten uit operationele activiteiten, hoofdzakelijk provisies, van het segment
Assetmanagement zijn met 37% afgenomen van 62,9 miljoen naar 39,8 miljoen. Deze
afname wordt met name veroorzaakt door de dalende provisies als gevolg van de
verslechtering van het sentiment op de aandelenbeurzen. De provisie daalde met
22,4 miljoen naar een niveau van 38,3 miljoen in 2008.
De bedrijfslasten zijn gedaald met 27% van 35,6 miljoen naar 26,0 miljoen. Deze daling zit
voornamelijk in de personeelskosten, die daalden met 34% van 27,9 miljoen naar
18,3 miljoen. Deze afname is het gevolg van lagere reserveringen voor variabele beloning.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen van Assetmanagement bedroeg 13,3 miljoen, een
afname van 14,0 miljoen ten opzichte van 2007 ( 27,3 miljoen).
Ontwikkeling assets under management Assets under management instituten en
instituten en huisfondsen ( miljard) huisfondsen ( miljard)
1,8
2,8
6,0
6,4
10,6 Instituten
9,6
4,6 Huisfondsen
3,2
31-12-2007 netto instroom waarde- 31-12-2008
verandering 2007 2008
De assets under management voor instituten en huisfondsen namen af met 1,0 miljard van
10,6 miljard tot 9,6 miljard. De netto instroom bedroeg 1,8 miljard tegenover een
negatieve waardeverandering van 2,8 miljard. De instroom is toe te schrijven aan het
mandaat van de Goudse ( 1,6 miljard) en de vermogensbeheerovereenkomst met de
Stichting Pensioenfonds Randstad ( 0,4 miljard).
19
BUSINESS BANKING
2008 2007 %
(x miljoen)
Inkomsten uit operationele activiteiten 161,8 140,2 15
Bedrijfslasten 80,4 76,0 6
Bijzondere waardeverminderingen 12,0 -3,1 487
Bedrijfsresultaat voor belastingen 69,4 67,3 3
Efficiencyratio 50% 54%
Aantal medewerkers (in fte)
380 420 -10
31-12-2008 31-12-2007 %
(x miljard)
Verplichtingen private en publieke sector
3,7 4,5 -18
Kredieten en vorderingen private en publieke sector 6,6 5,9 12
Het segment business banking omvat ook de activiteiten van het subsegment gezondheidszorg
(CenE Bankiers).
De inkomsten uit operationele activiteiten stegen met 15% van 140,2 miljoen tot
161,8 miljoen. Ten opzichte van 2007 liet het interestresultaat een stijging zien van 17%. De
zakelijke kredietverlening is in 2008 toegenomen met 0,7 miljard tot 6,6 miljard.
Daartegenover stond een afname van de verplichtingen, deze daalden met 0,8 miljard tot
3,7 miljard. Deze volumeontwikkeling, in combinatie met de opgelopen rente, heeft een
positief effect gehad op het interestresultaat. De verkoop- en waarderingsopbrengsten uit de
deelnemingen en het participatiebedrijf bedroegen 16,9 miljoen. Het aantal business banking
relaties nam toe met 8%.
De bedrijfslasten lieten een stijging zien van 6% ( 4,4 miljoen) en kwamen uit op
80,4 miljoen. De stijging werd veroorzaakt door de andere beheerskosten, deze stegen met
28% tot 34,6 miljoen. Dit werd met name veroorzaakt door de hogere
automatiseringskosten als gevolg van de inhuur van externe medewerkers.
De bijzondere waardeverminderingen bedroegen 12,0 miljoen. Deze toevoeging is een
gevolg van de verslechterde economische omstandigheden. In tegenstelling tot een toevoeging
in 2008 was in 2007 sprake van een vrijval van 3,1 miljoen.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen van business banking bedroeg 69,4 miljoen, een
toename van 2,1 miljoen ten opzichte van 2007 ( 67,3 miljoen).
20
CORPORATE FINANCE EN SECURITIES
2008 2007 %
(x miljoen)
Inkomsten uit operationele activiteiten 49,8 72,5 -31
Bedrijfslasten 35,8 47,5 -25
Bijzondere waardeverminderingen 0,0 0,0 0
Bedrijfsresultaat voor belastingen 14,0 25,0 -44
Efficiencyratio 72% 66%
Aantal medewerkers (in fte)
185 166 11
Dit segment omvat de corporate finance-activiteiten en de effectenbemiddeling aan de
professionele beleggers in Europa en de Verenigde Staten.
De inkomsten uit operationele activiteiten in dit segment zijn afgenomen met 31%, van
72,5 miljoen in 2007 naar 49,8 miljoen in 2008. De bedrijfsonderdelen opgenomen onder
dit segment kennen beide een volatiel karakter en zijn afhankelijk van beursontwikkelingen en
het aantal begeleide emissies, fusies en overnames. De provisie-inkomsten bij Corporate
Finance lieten een sterke stijging zien als gevolg van succesvol begeleide fusies en overnames.
Door de turbulentie op de effectenmarkten lagen de provisie- en handelsresultaten van de
afdeling Securities onder druk. Per saldo was het provisieresultaat 32% lager dan in 2007.
De bedrijfslasten zijn gedaald met 25% van 47,5 miljoen naar 35,8 miljoen door met name
lagere reserveringen voor variabele beloning. De andere beheerskosten daalden met 23% van
13,7 miljoen naar 10,6 miljoen.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen bedroeg 14,0 miljoen, een afname van 11,0 miljoen
ten opzichte van 2007 ( 25,0 miljoen).
21
OVERIGE ACTIVITEITEN
2008 2007 %
(x miljoen)
Inkomsten uit operationele activiteiten -76,0 21,3 -457
Bedrijfslasten 27,7 37,0 -25
Bijzondere waardeverminderingen 31,1 0,6 5.083
Bedrijfsresultaat voor belastingen -134,8 -16,3 -722
Aantal medewerkers (in fte)
154 165 -7
Dit segment omvat onder meer opbrengsten en kosten die op dit moment nog niet aan andere
segmenten kunnen worden toegerekend. Deze toekenning trachten wij steeds verder te
verfijnen. Tevens omvat het segment opbrengsten en kosten die samenhangen met rente-,
markt- en liquiditeitsrisicomanagement.
De inkomsten uit operationele activiteiten namen af tot een negatief bedrag van
76,0 miljoen. Het negatieve verkoopresultaat op de voor verkoop beschikbare beleggingen
van 42,1 miljoen en het negatieve resultaat financiële transacties zijn hieronder opgenomen.
De bedrijfslasten zijn gedaald met 25% van 37,0 miljoen tot 27,7 miljoen. Hieronder zijn
opgenomen de afschrijvingen op de immateriële activa met betrekking tot Kempen & Co ter
grootte van 10,9 miljoen (2007: 13,6 miljoen).
De kosten samenhangend met de impairment op het automatiseringsproject van
20,5 miljoen en de impairment van de aandelen uit de voor verkoop beschikbare
beleggingen van 9,6 miljoen zijn opgenomen onder de bijzondere waardeverminderingen.
Het bedrijfsresultaat voor belastingen bedroeg 134,8 miljoen negatief, een afname van
118,5 miljoen ten opzichte van 2007 ( 16,3 miljoen negatief).
---
DIRECTE BELEGGINGEN VAN VAN LANSCHOT
De beleggings- en handelsportefeuilles van Van Lanschot NV bevatten geen posities in de
subprime sector of posities in fondsen die beleggen in de subprime sector, en ook geen CDO's
of SIV's. De onderverdeling van deze portefeuilles was als volgt:
X 1 miljoen 31-12-2008 31-12-2007
Staatsobligaties 403,6 413,7
Genoteerde bankobligaties* 252,3 98,6
Niet genoteerde bankobligaties 0,3 0,1
Bedrijven genoteerd 143,5 149,4
Genoteerde aandelen 1,1 3,7
(Eigen) beleggingsfondsen 85,0 185,7
Participaties 71,6 71,9
Totaal
957,4 923,1
* hiervan heeft 4% een triple A rating, 86% een double A rating en 10% een single A rating.
Onder `Bedrijven genoteerd' is een belang van 141,0 miljoen (2007: 145,2 miljoen) in
Darts Finance opgenomen. Darts Finance belegt alleen in hypotheken met een Nationale
Hypotheek Garantie.
23
RISICOMANAGEMENT
KREDIETRISICO
Het kredietrisicobeleid bij Van Lanschot richt zich in de eerste plaats op de tegenpartijrisico's
die samenhangen met de kredietverlening aan haar private banking- en business
bankingrelaties. Daarnaast wordt aandacht besteed aan tegenpartijrisico's die samenhangen
met haar liquiditeitsbeheer, betalingsverkeer en beleggingsactiviteiten. Als gevolg van de
kredietcrisis is in 2008 meer dan gemiddeld aandacht gegeven aan dit tweede segment.
Limieten op grote tegenpartijen werden met een zeer hoge frequentie tegen het licht gehouden
en in een groot aantal gevallen is besloten om limieten terug te brengen en risico's verder te
spreiden.
Het kredietacceptatiebeleid van Van Lanschot is gericht op handhaving van de goede kwaliteit
van de kredietportefeuille. De non-retail kredietportefeuille wordt door middel van
ratingmodellen van een rating voorzien. De kwaliteit van deze kredietportefeuille is over 2008
enigzins teruggelopen. Het kredietbeleid is op basis hiervan en de verslechterde economische
omstandigheden verder aangescherpt.
Onderstaand diagram geeft inzicht in het uitstaand obligo van de kredietportefeuille, ingedeeld
naar de rating ultimo 2008. Het gedeelte van de totale kredietportefeuille dat inmiddels
voorzien is van een rating, is in 2008 verder toegenomen. Dit is enerzijds het gevolg van het
gereed komen van op specifieke groepen gemodelleerde ratingmodellen en anderzijds het
gevolg van een verdere verankering van de ratingmethodieken in de dagelijkse praktijk binnen
Van Lanschot.
Kredietportefeuille per interne rating
per 31 december 2008
1% 1% 1%
9%
12% Topklasse
Sterk
Goed
Voldoende
32%
Zwak
Zeer zwak
44%
Default
De hypotheekportefeuille is gezond; slechts 1% van alle hypothecaire leningen was per
31-12-08 in default. Voorbijgaand aan de indexering van alle oudere woonhuisfinancieringen
kent de hypotheekportefeuille een Loan-to-Value (LTV) van 90% (in de praktijk zal de LTV van
in het bijzonder de oudere hypotheken, door de forse stijging van de woningprijzen in de
afgelopen 10 jaar, aanzienlijk lager zijn).
Bij de beoordeling van de LTV moet in ogenschouw worden genomen dat veel relaties
aanzienlijke vermogenstitels (deposito's, spaargelden, effectenportefeuilles) bij de bank
aanhouden, die formeel niet aan de hypotheek verbonden zijn.
24
Saldo Non-performing Specifieke
(x 1 miljoen) loans Voorziening
Hypotheken aan particulieren 8.018 26,4 12,6
Overige uitzettingen 9.054 95,8 65,3
Totaal 17.072 122,2 77,9
Zakelijke kredietportefeuille naar
bedrijfssector per 31 december 2008
Commercieel vastgoed
Gezondheidszorg
23% 22%
Financiële holdings
Dienstverlening
Detailhandel
3% Kapitaalgoederen
3% Voeding, drank en
15% tabak
4% Recreatie & toerisme
4% Bouwmaterialen
6% Overige sectoren
12%
8%
De financieringen ten behoeve van commercieel vastgoed vormen de belangrijkste sector. Het
grote aandeel van financieringen ten behoeve van commercieel vastgoed wordt in hoge mate
bepaald door het beleid van de bank, waarbij veel financieringsactiviteiten plaatsvinden in het
kruispunt tussen private banking activiteiten voor onze particuliere relaties en business
banking activiteiten voor onze zakelijke relaties.
De LTV van de portefeuille vastgoedfinanciering bedraagt ongeveer 78% (uitgaande van
executiewaardes bedraagt de LTV 92%). Onderstaand is een onderverdeling van de kwaliteit
van de debiteuren die vastgoedfinancieringen hebben.
Rating % uitstaand obligo
vastgoed per 31-12-2008
Topklasse 0,0%
Sterk 0,0%
Goed 38,5%
Voldoende 47,5%
Zwak 13,9%
Zeer zwak 0,1%
Default 0,0%
25
OPERATIONEEL RISICO
In de centrale incidentendatabase worden alle verliezen uit hoofde van operationele risico's
systematisch vastgelegd. Deze incidentendatabase maakt onderdeel uit van een breed
raamwerk dat Van Lanschot hanteert voor de beoordeling, meting, bewaking en beheersing
van operationeel risico. De totale schade over 2008 bedroeg 3,0 miljoen (2007:
2,2 miljoen).
MARKTRISICO
Van Lanschot houdt handelsportefeuilles voornamelijk aan voor het noodzakelijke
marktonderhoud en de dienstverlening aan cliënten. Naast de handelsactiviteiten van de bank
op institutioneel effectengebied, loopt Van Lanschot uit hoofde van haar Treasury-activiteiten
ook marktrisico. In november is de methode om de marktrisico's van de Treasury-activiteiten
te meten aangepast. De VaR over 2008 uit hoofde van de activiteiten die bij Kempen belegd
zijn, bedroeg gemiddeld 108.000 (2007: 137.000). De hoogste VaR in 2008 was 438.000
(2007: 606.000).
RENTERISICO
Van Lanschot beheerst het renterisico met behulp van een aantal methoden waaronder de
gap-analyse, de duration-analyse en de scenario-analyse. Op basis hiervan voert Van Lanschot
een actief balansbeheer uit om de mogelijke negatieve invloed van renterisico's te beperken.
Een belangrijke risicomaatstaf voor het renterisico is de duration van het eigen vermogen.
Deze maatstaf geeft een indicatie van de gevoeligheid van het eigen vermogen voor
renteveranderingen. Een positieve duration betekent dat de waarde van het eigen vermogen
afneemt bij een rentestijging. De maximale duration van het eigen vermogen die Van Lanschot
acceptabel acht, bedraagt tien jaar. De duration van 4,2 jaar per december 2008 geeft aan dat
de waarde van het eigen vermogen met ongeveer 4,2% afneemt als de rente met 1% stijgt.
Gezien de huidige turbulente situatie op geld- en kapitaalmarkt stuurt de Asset en
Liabilitycommissie (Alco) actief op een duration van rond de vier jaar.
Gevoeligheidsanalyse eigen vermogen
31-12-2008 31-12-2007
Duration (in jaren) 4,2 4,2
Contante waarde van het eigen vermogen (x 1 miljoen) 1.806 1.624
Bij een plotselinge parallelle verschuiving van de yieldcurve met 100 basispunten omhoog,
neemt de contante waarde van het eigen vermogen met circa 71 miljoen af (2007:
62 miljoen). Bij een daling leidt dit tot een stijging van het eigen vermogen van circa
76 miljoen (2007: 69 miljoen).
Gevoeligheidsanalyse renteresultaat
Parallelle verschuiving van de yieldcurve (schok) Effect op (rente)resultaat
(x 1.000) 31-12-2008
-/- 200 basispunten -13.700
-/- 100 basispunten -7.300
+ 100 basispunten 3.500
+ 200 basispunten 8.300
Maandelijks wordt aan de Alco de gevoeligheid van de rentemarge bij schoksgewijze
verschuivingen van de yieldcurve gerapporteerd.
26
LIQUIDITEIT
Van Lanschot hanteert een conservatief liquiditeitsbeleid. De minimale interne
liquiditeitspositie is toereikend om onverwachte schokken in de liquiditeit op te vangen. Door
deze minimumpositie te handhaven waarborgt Van Lanschot zo veel mogelijk dat de bank een
substantieel liquiditeitssurplus volgens de normen van De Nederlandsche Bank realiseert.
De liquiditeitspositie van Van Lanschot is gedurende 2008 geen enkel moment in gevaar
geweest. De bank heeft:
- geen subprime gerelateerde afschrijvingen;
- een fundingratio van 90%. De bank is voor haar funding niet afhankelijk van de geld- of
kapitaalmarkt;
- een overschot aan liquide middelen als gevolg van een forse netto toestroom van
creditgelden in 2008, mede hierdoor heeft de bank in 2008 haar variabele marktfunding
met 1,25 miljard teruggebracht.
Van Lanschot heeft in 2008 actief gewerkt aan de verdere verbetering van haar fundingpositie:
- de post verplichtingen private en publieke sector groeide in 2008 fors met
0,7 miljard, met name door de grote toestroom van depositogelden;
- senior marktfunding is ten opzichte van ultimo 2007 met ongeveer 1,25 miljard
afgenomen, met name door:
o vervroegde aflossing van FRN 05/2012 in maart
o reguliere aflossing van de FRN 05/2008 in mei
- in 2008 is voor 100 miljoen aan nieuw langlopend achtergesteld papier geplaatst en is
voor 65 miljoen van de bestaande achtergestelde FRN 2016 ingetrokken.
- eind 2008 heeft de bank 150 miljoen preferente niet genoteerde aandelen uitgegeven
ter verbetering van de kapitaalratio's.
Begin 2009 heeft Van Lanschot door middel van een securitisatie van een deel van haar
hypotheekportefeuille een additionele 1,6 miljard aan leningen bij de ECB beleenbaar papier
gecreëerd.
Van Lanschot is ook in 2008 actief gebleven op de interbancaire markt. Ondanks de
marktomstandigheden is de bank interbancair blijven uitzetten, waarbij echter een selectiever
uitzettingbeleid werd gehanteerd.
27
GECONSOLIDEERDE BALANS
(x 1.000)
31-12-2008 31-12-2007
ACTIVA
Geldmiddelen en kasequivalenten 584.215 525.480
Financiële vorderingen handelsactiviteiten 62.716 83.666
Bankiers 902.081 2.884.995
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 894.639 839.512
Kredieten en vorderingen private en publieke sector 17.072.490 16.006.235
Financiële activa aangemerkt als tegen reële waarde via winst- en verliesrekening 52.381 63.468
Derivaten 209.700 471.872
Beleggingen in deelnemingen equity methode 10.052 9.496
Materiële vaste activa 188.639 195.268
Goodwill en overige immateriële activa 383.025 379.318
Actuele belastingvorderingen 79.610 2.287
Latente belastingvorderingen 4.128 7.120
Overlopende activa 217.975 211.450
Overige activa 30.245 38.667
TOTAAL ACTIVA 20.691.896 21.718.834
PASSIVA
Financiële verplichtingen handelsactiviteiten 14.113
35.583
Bankiers 391.474 904.407
Verplichtingen private en publieke sector 15.318.420 14.596.804
Financiële passiva aangemerkt als tegen reële waarde via winst- en verliesrekening 22.452
18.243
Derivaten 313.621 387.643
Uitgegeven schuldbewijzen 1.761.142 3.015.960
Voorzieningen 20.172
34.910
Actuele belastingverplichtingen 10.467
2.933
Latente belastingverplichtingen 44.910
55.754
Overlopende passiva 557.418 450.018
Overige passiva 63.291
64.529
Achtergestelde schulden 630.306 465.451
19.147.786 20.032.235
Aandelenkapitaal 35.190
34.921
Ingekochte eigen aandelen (21.854) (27.833)
Agioreserve 315.293 310.217
Overige reserves 878.452 844.808
Onverdeelde winsten toekomend aan aandeelhouders van Van Lanschot NV 19.266
204.608
Eigen vermogen toekomend aan aandeelhouders van Van Lanschot NV 1.226.347 1.366.721
Belang derden (houders perpetuele leningen) 305.193 307.393
Onverdeelde winst aandeel derden (houders perpetuele leningen) 10.858
10.740
Belang derden (overige minderheidsbelangen) 1.745
1.724
Onverdeelde winst aandeel derden (overige minderheidsbelangen) (33) 21
Eigen vermogen aandeel derden 317.763 319.878
Eigen vermogen 1.544.110 1.686.599
TOTAAL PASSIVA 20.691.896 21.718.834
28
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING
(x 1.000)
2008 2007
INKOMSTEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN
Interestbaten 1.347.639 1.244.604
Interestlasten 1.053.513 968.244
Interest 294.126 276.360
Opbrengsten uit deelnemingen volgens equity methode 5.122
3.694
Overige opbrengsten uit effecten en deelnemingen (22.442) 23.795
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen (17.320)
27.489
Provisiebaten 224.674 308.960
Provisielasten 7.001
13.572
Provisies 217.673 295.388
Resultaat uit financiële transacties (883) 48.759
TOTAAL INKOMSTEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 493.596 647.996
LASTEN
Personeelskosten 224.928 248.573
Andere beheerskosten 162.321 129.762
Personeels- en andere beheerskosten 387.249 378.335
Afschrijvingen 34.869 36.411
BEDRIJFSLASTEN 422.118 414.746
Bijzondere waardeverminderingen 50.290
71
TOTAAL LASTEN 472.408 414.817
BEDRIJFSRESULTAAT VOOR BELASTING 21.188 233.179
Belastingen (8.903) 43.828
NETTOWINST op basis van doorlopende activiteiten 30.091 189.351
Niet doorlopende activiteiten -
26.018
NETTOWINST 30.091 215.369
29
VERLOOPOVERZICHT EIGEN VERMOGEN
(x 1 miljoen)
2008 2007
STAND PER 1 JANUARI 1.686,6 1.367,4
Mutaties uit hoofde van aandelenoptieplan 6,7 20,5
Herwaardering aandelen en deelnemingen (29,6) 9,0
Dividend (115,2) (104,5)
Resultaat lopend boekjaar 30,1 215,4
Mutaties uit hoofde van derivaten (37,1) 7,7
Perpetuele leningen (2,2)
(5,4)
Verwerving belang derden -
1,7
Aandelen emissie 5,3 177,0
Overige mutaties (0,6)
(2,2)
STAND PER 31 DECEMBER 1.544,1 1.686,6
30
VERKORT CONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT 2008
(x 1.000)
2008 2007
GELDMIDDELEN EN KASEQUIVALENTEN PER 1 JANUARI 444.803 1.011.812
Netto kasstroom uit operationele activiteiten 1.440.348 315.128
Netto kasstroom uit niet doorlopende activiteiten 0 27.923
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten -84.581 -100.444
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten -1.262.543 -809.616
GELDMIDDELEN EN KASEQUIVALENTEN PER 31 DECEMBER 538.027 444.803
HOOGE STEENWEG 29 5211 JN `S-HERTOGENBOSCH
POSTBUS 1021 5200 HC `S-HERTOGENBOSCH
T + 31 (0) 73 548 32 25 F +31 (0)73 548 33 49
WWW.VANLANSCHOT.NL/OVERVANLANSCHOT
KVK `S-HERTOGENBOSCH NR. 16014051
---- --