Ministerie van Economische Zaken
Schriftelijke reactie over begrijpelijk taalgebruik bij de overheid
19 maart 2009 | kamerstuk | PDF document, 20 Kb
Hiermee geef ik u, mede namens de staatssecretaris van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties, mijn schriftelijke reactie op de motie
Elias over begrijpelijk taalgebruik bij de overheid (31 579 nr. 10),
zoals gevraagd is bij de behandeling van het wetsvoorstel voor een
Dienstenwet op 11 februari 2009.
Meer informatie:
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA 's-GRAVENHAGE
Datum 19 maart 2009
Betreft Schriftelijke reactie naar aanleiding van motie 31 579 nr. 10
Ons kenmerk
ET/EM / 9051883
Hiermee geef ik u, mede namens de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties, mijn schriftelijke reactie op de motie Elias over begrijpelijk
taalgebruik bij de overheid (31 579 nr. 10), zoals gevraagd is bij de behandeling
van het wetsvoorstel voor een Dienstenwet op 11 februari 2009.
In het debat is aangegeven dat het kabinet deze motie ontraadt. Het bezwaar
tegen de motie is dat het niet verstandig is om de overheid vast te leggen op de
hantering van één norm bij taalgebruik. Bij verschillende soorten contact van de
overheid met burgers en bedrijven (brieven, internet, besluiten enz.) kunnen
verschillende soorten taalgebruik geboden zijn. Het is uiteraard wel altijd van
belang om heldere en duidelijke taal te gebruiken in contacten met burgers en
bedrijven. Dit geldt nadrukkelijk ook in het geval van ondernemers die contact
zoeken via Antwoord voor bedrijven, omdat zij daar een helder en op maat
gesneden antwoord behoren te krijgen op vragen over wet- en regelgeving en
subsidies. Meer in het algemeen zijn er door de staatssecretaris van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties verschillende stappen gezet op het terrein van
begrijpelijke formulieren.
Antwoord voor bedrijven
Voor het schrijven van begrijpelijke teksten zijn er meerdere standaarden, die
daarvoor handvatten bieden. Voorbeelden zijn het CCC-model van Jan Renkema
en het Europees Referentiekader. Deze modellen gebruikt Antwoord voor
bedrijven voor het schrijven van teksten.
Het is echter niet zo dat Antwoord voor bedrijven een dergelijk model één op één
kan toepassen. Het CCC-model is bedoeld als kader voor discussie over
tekstkwaliteit, voor het herschrijven van teksten en voor het onderscheiden van
verschillende taken in het schrijfproces. Daarnaast houdt Antwoord voor bedrijven
rekening houden met specifieke eisen en wensen van ondernemers. Ook stelt het
gebruik van internet specifieke eisen aan taalgebruik.
De site Antwoord voor bedrijven wordt regelmatig getest bij ondernemers. Bij die
testen komt ook taalgebruik aan de orde. De opzet van de site van Antwoord voor
bedrijven met de nadruk op korte teksten en een vaste structuur blijken
ondernemers te waarderen. Uit een onderzoek van RM Interactive blijkt dat veel
bezoekers (69%) van Antwoord voor bedrijven onder de indruk zijn van de
eenvoud van het taalgebruik.
Dat Antwoord voor bedrijven veel aandacht hecht aan toegankelijkheid, blijkt ook
uit de certificering begin dit jaar door de Stichting Waarmerk Drempelvrij.
Overheidscommunicatie in het algemeen
Ook het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderneemt op
dit punt actie. Zij ondersteunt helder taalgebruik door de overheid met het doen
van aanbevelingen en het aanbieden van instrumenten. Daarbij ligt het accent op
de begrijpelijkheid van formulieren. Hierbij worden in de komende periode
stappen voorwaarts gezet bij departementen, uitvoeringsorganisaties, gemeenten
en provincies. Er wordt gebruik wordt gemaakt van een reeks instrumenten
(formulierenwaaier, workshops, digitale community, gebruikerspanels en reviews)
en het etaleren van 'best practices' zoals rond de WABO. Nader bezien wordt of de
opgedane kennis op dit terrein ook in andere contacten tussen overheid en burger
kan worden toegepast.
Overigens moet ook duidelijk zijn dat uiteindelijk overheidsorganisaties zelf
verantwoordelijk zijn voor hun taalgebruik. Ze ervaren dan ook zelf de nadelen
van onbegrijpelijk taalgebruik en krijgen daarmee een prikkel om dit aan te
passen. Een effectieve aanpak vanuit de rijksoverheid is dan ook: bewustwording
creëren, voorbeeldgedrag tonen en ondersteuning bieden. Het voorschrijven van
een standaard voegt daar weinig aan toe en doet afbreuk aan de eigen
verantwoordelijkheid van organisaties om hun dienstverlening begrijpelijk aan te
bieden aan burgers en bedrijven.
(w.g.) drs. F. Heemskerk
Staatssecretaris van Economische Zaken