Technische Universiteit Delft

Lancering ESA's zwaartekrachtmissie GOCE

ESA's zwaartekrachtsatelliet GOCE (Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer) wordt op maandag 16 maart 2009 om 15:21 uur gelanceerd vanuit het Plesetsk Kosmodroom in Rusland. GOCE, een satelliet met een grote inbreng van de TU Delft, gaat de aardse zwaartekracht extreem nauwkeurig onderzoeken. De lancering is rechtstreeks te volgen bij Space Expo in Noordwijk.

Formule 1
Een Rockot draagraket brengt de gestroomlijnde satelliet 260 kilometer boven het aardoppervlak in een baan rond de aarde. 20 maanden lang zal de satelliet net door het bovenste laagje van de atmosfeer scheren om zwaartekrachtmetingen uit te voeren. Omdat de satelliet daar nog last heeft van enige weerstand van de atmosfeer, heeft GOCE een unieke gestroomlijnde pijlvorm. Ook gebruikt de satelliet - ook wel de Formule 1 onder de ruimteschepen genaamd - een vorm van 'adaptive cruise control', een fenomeen bekend uit het duurdere autosegment, door met behulp van een geavanceerde ionenmotor deze weerstand realtime te compenseren.

Zwaartekracht
'Iedereen weet wat zwaartekracht is. Dat merk je als je op een weegschaal gaat staan', aldus de Delftse universitair hoofddocent astrodynamica Pieter Visser. 'Nu zijn weegschalen niet heel nauwkeurig; waar je ook weegt in de wereld, het resultaat is ongeveer hetzelfde. Maar zou je een weegschaal hebben die tot ver achter de komma kan wegen, dan blijkt dat de zwaartekracht niet overal even sterk is. De verdeling van massa in de aarde veroorzaakt variaties in de zwaartekracht. Die variaties gaat GOCE in kaart brengen met metingen die meer dan honderd keer nauwkeuriger zijn dan voorgaande satellieten.' Met de gegevens van GOCE kunnen wetenschappers een zeer nauwkeurig model maken van de 'ideale zeespiegel', het vlak waarop het water tot rust zou komen als er geen wind en getijden waren. Dit theoretische watervlak, dat net als het land bergen en dalen vertoont, is van groot belang voor onderzoek aan oceaanstromen, variaties in de zeespiegel en de verandering van het klimaat.

Delft
De TU Delft is al sinds begin jaren tachtig bij de GOCE missie betrokken, omdat ze veel expertise heeft in het heel nauwkeurig berekenen van satellietbanen en in het bepalen van het aardse zwaartekrachtsveld. Als de satelliet straks operationeel is, doet de TU een deel van de controles die moeten uitwijzen of alle meetinstrumenten goed werken. Ook levert de universiteit gegevens over de satellietbaan die nodig zijn om de stroom van wetenschappelijke data te verwerken tot leesbare gegevens. Dat laatste gebeurt in de High Level Processing Facility, een grondsegment gebouwd onder leiding van het Nederlands instituut voor ruimteonderzoek SRON en de universiteit van München.

Meer informatie
Zie www.esa.int en www.esa.int/SPECIALS/GOCE/index.html voor meer informatie over GOCE en diverse soorten beeldmateriaal

Het launch event in Noordwijk wordt georganiseerd door ESA/ESTEC, maandag 16 maart 2009 14:00 - 17:30 uur, Space Expo, Noordwijk Tijdens dat evenement zal - onder andere - hoofddocent Pieter Visser aanwezig zijn voor media om GOCE en de betrokkenheid van de TU Delft toe te lichten. Aanwezig zijn? Neem contact op met Jennifer Hordijk, ESA/ESTEC Communications Office, jennifer.hordijk@esa.int, 071 565 6445 of 06 520 620 93

Deskundige satellietbanen: Dr.ir. P.N.A.M. (Pieter) Visser, P.N.A.M.Visser@tudelft.nl, 015 278 2595 Deskundige zwaartekrachtveld: Prof. Dr.-Ing. habil. R. (Roland) Klees, r.klees@tudeft.nl, 015 278 5100

Wetenschapsvoorlichter TU Delft Roy Meijer, r.e.t.meijer@tudelft.nl, 015 278 1751