PERSBERICHT
AMNESTY INTERNATIONAL
Embargo: 11 maart 2009
Meer bescherming nodig voor verdedigers van mensenrechten in Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Mensenrechtenactivisten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden nog steeds geconfronteerd met intimidatie, gevangenschap, marteling, vervolging en onderdrukking vanwege hun pogingen om de rechten van anderen te verdedigen, zegt Amnesty International vandaag bij de publicatie van het rapport 'Challenging Repression.' In de hele regio lopen mensen groot gevaar als ze opkomen voor mensenrechten en schendingen door autoriteiten aan het licht willen brengen. Regeringen zouden meer moeten doen om hen te beschermen en hun belangrijke werk te ondersteunen.
Het rapport geeft talloze voorbeelden van vrouwen- en vakbondsactivisten, advocaten, journalisten en religieuze leiders die worden geïntimideerd, lastiggevallen, bedreigd, gearresteerd en na oneerlijke procesen tot lange gevangenisstraffen of zelfs ter dood worden veroordeeld. Zij worden vaak dagen- of wekenlang van de buitenwereld gescheiden vastgehouden, zonder aanklacht of rechtszaak. Ook worden zij vaak gemarteld. Anderen worden regelmatig gearresteerd, gedwongen om bekentenissen te ondertekenen van misdrijven die ze niet begaan hebben, of verklaringen te tekenen dat zij zullen stoppen met hun mensenrechtenwerk.
Het meest recente voorbeeld van het belemmeren van de activiteiten van mensenrechtenverdedigers is het waarschijnlijke uitreisverbod dat de Israëlische regering oplegt aan de winnaar van de Geuzenpenning Shawaan Jabareen. Eerder deze maand verhinderde de Tunesische overheid het vertrek van de prominente advocaat Mohammed Abbou voor een bezoek aan Amnesty International in Nederland en Groot Brittannië, waar hij een conferentie zou bijwonen.
De Iraanse vrouwenactiviste Parvin Ardalan werd in maart 2008 verhinderd naar Zweden te reizen om de Olof Palme Mensenrechtenprijs op te halen.
Regeringen zouden de belangrijke rol van mensenrechtenverdedigers juist moeten steunen, vindt Amnesty. Zij bevorderen en beschermen universele rechten in hun land. In plaats daarvan worden ze door hun autoriteiten vaak als subversievelingen of onrustzaaiers bestempeld. Regeringen gebruiken tal van onderdrukkende maatregelen om hun activiteiten te dwarsbomen. Mensen zitten in de hele regio gevangen omdat zij op vreedzame wijze gebruik hebben gemaakt van hun recht op vrije meningsuiting, vergadering of vereniging.
Wetgeving
Nationale wetgeving wordt routinematig gebruikt om activisten tot zwijgen te brengen en te straffen. Vaak worden zij beschuldigd van misdrijven als 'belediging', 'laster', 'verspreiden van foutieve informatie' en 'propaganda tegen de staat'. In Iran kunnen de autoriteiten minstens negen, vaak vaag geformuleerde wetten gebruiken om mensen te straffen voor kritiek of vermeende belediging of belastering van overheidsfunctionarissen en anderen.
Egypte en Syrië maken misbruik van de noodtoestand die al decennialang van kracht is. De autoriteiten grijpen de situatie aan om strenge straffen uit te delen na oneerlijke processen bij niet-reguliere rechtbanken.
De context waarin verdedigers van mensenrechten opereren is in de hele regio verslechterd vanwege de door de Verenigde Staten geleide strijd tegen terreur. Deze heeft staten een extra voorwendsel geboden om critici te muilkorven en om nieuwe antiterreurwetten aan te nemen.
Zo hebben de Verenigde Arabische Emiraten een verordening uitgevaardigd tegen terroristische misdrijven die zelfs niet-gewelddadige daden bestraft, zoals pogingen om 'de openbare orde te verstoren, veiligheid te ondermijnen, mensen bloot te stellen aan gevaar, of vernieling van het milieu te veroorzaken.'
Ook de Tunesische antiterrorismewet uit 2003 bevat een zeer brede definitie van terrorisme. Activiteiten als het onwettig 'bëinvloeden van overheidsbeleid' en het 'verstoren van de openbare orde' kunnen een ernstige inbreuk vormen op de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging.
Sommige journalisten, advocaten en vrouwenactivisten lopen beroepshalve een bijzonder risico. Journalisten worden kritisch gevolgd vanwege het potentiële grote effect van publiciteit. Advocaten worden lastiggevallen vanwege hun nauwe band met cliënten, waarbij de autoriteiten de advocaat vaak associëren met de zaak van de beschuldigde. Vrouwenactivisten krijgen regelmatig te maken met vergeldingsmaatregelen omdat traditionele, conservatieve en patriarchale waarden in de regio nog steeds overheersen.
Successen
Ondanks het onderdrukkende klimaat leidt de volharding van activisten om mensenrechtenschendingen te bestrijden ook langzaamaan tot veranderingen. Zo heeft de Iraanse vrouwenbeweging met haar campagne voor gelijkheid bereikt dat de Majles (het parlement) in 2008 twee controversiële artikelen verwijderde uit een ontwerp voor een nieuwe familiewet.
Egyptische bloggers hebben een belangrijke rol gespeeld bij het onthullen van marteling en andere mishandeling op politiebureau's. Zij hebben verschillende video's van marteling en mishandeling op het web gezet die met mobiele telefoons gefilmd waren.
Zelfs in conflictgebieden hebben mensenrechtenverdedigers een essentiële rol gespeeld. Israëlische en Palestijnse mensenrechtenorganisaties hebben samengewerkt om schendingen voor het Israëlische Hooggerechtshof te brengen. Het Hooggerechtshof heeft daardoor een grensverleggende uitspraak gedaan die het gebruik van marteling door het Israëlische leger verbiedt.
In een regio waarin regeringen het respect voor mensenrechten structureel schenden is de rol van verdedigers van mensenrechten van enorm belang. Om hun werk te kunnen blijven doen moeten zij kunnen rekenen op de steun van de internationale gemeenschap.
Noot aan de redactie
Het rapport 'Challenging Repression' kan u op verzoek worden toegestuurd.
Een persbericht over het uitreisverbod Mohamed Abbou vindt u op
Voor meer informatie kunt u kijken op www.amnesty.nl. www.amnesty.org, of bellen met Amnesty International, afdeling persvoorlichting, Nicole Sprokel,
020 6264436, 020 7733677 of 06 22109964.
Amnesty International