Nieuwsbrief Public Health 338 d.d 15 maart 2009
GEZICHTSVERLIES VOOR MENZIS
De stad Tiel is gezegend met achttien huisartsen die moderne zorg willen bieden. Met aandacht voor preventie. En voor chronische zieken. Met gebruik van elektronische dossiers waar patiënten ook zelf bij kunnen. Zij willen leiding geven aan een geïntegreerde eerstelijn met veel kwaliteiten, die werkt vanuit vier centra en ondersteund door de door hun opgerichte Stichting ECT: Eerstelijns Centra Tiel. Op donderdag 12 maart hield ik bij de huisartsen een voordracht, prees ze voor de initiatieven en voegde er nog enkele aan toe ter bespreking. Maar het is in Tiel niet allemaal rozengeur en maneschijn. De in Tiel dominante zorgverzekeraar Menzis heeft namelijk geen leidinggevende die in één keer kan onderhandelen met Tiel over thuiszorg, huisartsenzorg, de huisartsenposten, de fysiotherapie, verloskunde, de praktijkondersteuning en de diabeteszorggroep. Terwijl het geïntegreerde werken ertoe leidt, dat verschuivingen optreden tussen diverse regelingen met het totale effecten van uitgavenreductie. Het lijkt wel of Menzis per eerstelijnsregeling een medewerker heeft aangesteld, dat was de al dan niet juiste perceptie van de vergadering van huisartsen en hun gastspreker. Dat is gezichtsverlies voor een zorgverzekeraar die zo graag in de eerstelijn investeert. Tot zover dit bericht. Op woensdag 2 september start de Masterclass Geïntegreerde Eerstelijnszorg voor leidinggevenden huisartsen, account managers van zorgverzekeraars, ervaren verpleegkundigen bij thuiszorgorganisaties, leidinggevenden bij het Centrum indicatiestelling Zorg en directeuren van gezondheidscentra. Die masterclass geven wij samen met Raedelijn, de Regionale Ondersteunings Structuur (ROS) in de Provincie Utrecht. In twaalf bijeenkomsten van vier uur, over de periode van september tot april 2010 spreken wij casussen zoals in Tiel door met deelnemers, academische experts en praktijkdeskundigen uit alle kringen. Wil je competent aan het roer staan van een geïntegreerde eerstelijn? Wil jij je niet het slachtoffer voelen van een zorgverzekeraar of een instantie? Wil je niet alleen maar regels over één discipline toepassen? Meld je dan aan voor deze Masterclass via
THUISTECHNOLOGIE IS EEN UITKOMST VOOR MANTELZORGER
Via domotica breedband kunnen mantelzorgers op afstand in contact blijven met de patiënt. Zij zijn dan mobieler. De technologie moet dan wel via mobiele telefoon of mobiel internet te gebruiken zijn. Dit is een van de vele mogelijkheden van thuiszorgtechnologie die Vita Valley en TNO presenteren in het op 5 maart uitgekomen boek Een inleiding op Thuiszorgtechnologie. Het biedt een prachtig overzicht van projecten, organisaties en onderzoeken. De betrokken organisaties verwachten dat de thuistechnologie zich á la carte ontwikkelt. Een heel huis volladen met moderne snufjes heeft weinig zin. Een hartpatiënt wil een beperkt aantal diensten afnemen. En dat zijn weer andere dan iemand die een val in een douche vreest. Het boek van 97 pagina's kun je bestellen via
DRIEDELING NODIG IN AWBZ (LAATSTE AFLEVERING OVER AWBZ)
In Engeland, Duitsland en Frankrijk komt geleidelijk een driedeling naar voren in de langdurige zorg die interessant is voor Nederland. De eerste groep van cliënten redt het niet op de meeste levensterreinen. Men heeft niet meer de competentie om het eigen leven richting te geven, zich zelfstandig te verplaatsen, zelf bestedingen te doen. Deze groep heeft geen mantelzorgers om zich heen. Men woont gebrekkig en heeft weinig of geen inkomen. Enkele voorbeelden zijn chronische psychiatrische patiënten, arme dementerenden, vereenzaamde kwetsbare ouderen, alleenstaande verstandelijk gehandicapten. Aan deze groep wordt geïntegreerde zorg geboden niet alleen binnen de Awbz maar binnen de sociale zekerheid als totaal. Er vindt geïntegreerde indicatiestelling plaats. Case managers en mentoren zijn beschikbaar voor elke patiënt/cliënt. De tweede groep heeft een chronische aandoening, of een handicap. Deze groep is beperkt op enkele levensterreinen. Men weet nog zelf richting te geven aan het eigen leven. In de buurt of in de familie zijn voldoende mantelzorgers beschikbaar. Deze tweede groep regelt zijn eigen zorgverlening. Men treedt op als echte klant. De Awbz en andere verzekeringen bieden aan de patiënt rugdekking door persoonsgebonden budgetten ter beschikking te stellen, indien de zorgbehoefte de eigen financiële draagkracht overtreft. Deze groep heeft behoefte aan Centra voor Zorg en Welzijn, waar men zorg kan kopen en regelen. De derde groep heeft een eigen inkomen dat voldoende groot is om de eigen zorgbehoefte te dekken. Men heeft een aantal beperkingen, maar die zijn gering in omvang of van korte duur. Men heeft voldoende steun uit familie en kennissenkring. Deze groep gaat ook naar die Centra voor Zorg en Welzijn en regelt de zorg helemaal zelf. In deze driedeling is de tweede groep de grootste. De eerste groep is niet aantrekkelijk: daar willen burgers niet bijhoren. De zorg aan deze groep is goed maar sober. Eventueel eigen vermogen wordt gebruikt om de zorgkosten te dekken. De derde groep is klein voor dure 24 uurszorg: die kan vrijwel niemand uit eigen inkomen betalen. De groep is groot voor kortdurende en beperkte zorg. Dit was de laatste aflevering van een serie van tien. Deze serie afleveringen gaat vooraf aan het congres Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de Awbz en de Wmo. Dat vindt plaats op 27 maart in het Utrechtse Domus Medica, het KNMG hoofdkwartier. Staatssecretaris Bussemaker opent dat congres. Dit congres is inmiddels echt helemaal volgeboekt. Wij leven mee als je boos en teleurgesteld bent. Maar we zitten echt vol!! Wil je toch iets weten over bekostiging van chronische zorg? Kom dan naar het congres Recente Ontwikkelingen in veld, beleid en wetenschap over geïntegreerde zorg aan chronische zieken in Nederland en elders. Dat vindt plaats op vrijdag 3 juli. Dan komt Minister Ab Klink spreken en Paul Wallace van Kaiser Permanente. Surf naar
WERKSTUDENT GEZOCHT VOOR ONDERZOEK NAAR CRISISDIENSTEN GGZ
In Nederland functioneren tientallen crisisdiensten voor de geestelijke gezondheidszorg. Zij bieden hulp reeds bekende en bij de hulpverlening nog niet bekende patiënten met acute psychische problemen. Zij verschillen in doelgroepen (wel of niet gericht ook op verslaafden?), takenpakket (alleen eerste opvang of ook follow up?), aangeboden hulp, teamsamenstelling en in omgaan met belangentegenstellingen tussen familie, patiënt, huisarts en eigen hulpverleners. Al die crisisdiensten onderhouden verschillend vormgegeven relaties met politie, huisartsenposten, Spoedeisende Hulpafdelingen en ambulancediensten. Juliusonderzoekers drs Adri Peters en dr. Rob de Leeuw doen een studie naar het functioneren van deze crisisdiensten. Zij zoeken een of meer werkstudenten die in de eerste fase van de studie de hoofden van crisisdiensten interviewen volgens een reeds ontwikkeld lijst van onderwerpen. Ben jij student geneeskunde met belangstelling voor psychiatrie? Studeer je wat anders maar heb je wel kennis van de geestelijke gezondheidszorg? Kun je interviewen en daarvan een schriftelijk verslag maken? Ben je tenminste zes weken aaneengesloten beschikbaar? We betalen ongeveer 10 euro per uur. Je kunt het ook als stage laten gelden. Wie aan dit interessante onderzoek wil meedoen, stuurt een email maar Rob de Leeuw op
MIDDELBARE SCHOLEN DOEN MINDER TEGEN HET ROKEN
In 2003 gaf 82% van de middelbare scholen les over de gevaren van het roken. In 2006 is dat percentage nog maar 77%. Ook het gemiddeld aantal lessen neemt af van 4,6 naar 4,1 uur. Het aantal scholen waar leerkrachten roken in het zicht van de leerlingen stijgt van 36,0% in 2003 naar 39,3% in 2006. Deze bevindingen komen uit een deze maand gepubliceerd artikel van onderzoekers van Stivoro en het LUMC. Je vindt het artikel als volgt in het februari nummer van het Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg: Spruijt RD e.a., De Rookvrije School: Trends in rookbeleid en voorlichtingop scholen tussen 1999 en 2006, pp 69-97. Te downloaden via
LERAREN INTERESSEREN ZICH NIET VOOR GEZONDE KINDEREN
Voor het congres over gezondheidsonderwijs op 8 april (zie ook het bericht hierboven) hebben zich tot nu toe zestig personen aangemeld. Dat is een mooi aantal. Op 8.4 zijn dat er naar verwachting ongeveer honderd. Wat opvalt is dat alle aanmeldingen komen van GGD'en, onderzoeksinstituten en kenniscentra zoals Trimbos Instituut, RIVM en Stivoro. Van middelbare scholen zelf en middelbare beroepsopleidingen komen geen aanmeldingen binnen. Behalve dan van de scholen waarmee we al samenwerken. We hadden gehoopt dat er van een stuk dertig ( van de 1500) scholen belangstelling zou bestaan. We hebben drie maal een mailing verstuurd en aandacht gevraagd via nieuwsbrieven en vakbladen. Maar wie onderwijs geeft, komt niet. Het lijkt wel of leraren niet geïnteresseerd zijn in de gezondheid van hun leerlingen. Terwijl de toegangsprijs van dit congres slechts 75 euro bedraagt. Wij houden wel vol vanuit het gezondheid bevorderende Julius Centrum. Maar het is zo wel zaaien op rotsige bodem. Wie ons een gouden tip aan de hand doet om alsnog die dertig scholen naar Breda te krijgen, mag zelf gratis komen. Nog één keer voor de goede orde: Op 8 april organiseert het Julius Centrum een congres in Breda over Recente Ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs op middelbare scholen en het middelbaar beroepsonderwijs. Dat congres is een jaarbeurs van nieuwe lesmethoden en goede voorbeelden op bijvoorbeeld het geven van lessen over de gevaren van het roken., Wil je naar dit congres? Surf dan naar
OPLEIDING VOOR GEVANGENISARTSEN GAAT IN SEPTEMBER WEER VAN START
In Nederland werken ongeveer 130 huisartsen in gevangenissen. Zij zien gedetineerde patiënten. Dei hebben vaker dan een burgerpopulatie last van psychiatrische problemen, verslavingen, emotionele uitbarstingen en infectieziekten. Bij consulten loopt de huisarts een hogere kans op intimidatie door de patiënt. Vanwege de specifieke setting en pathologie organiseren het Ministerie van Justitie, de Landelijke Huisartsen Vereniging en het Julius Centrum opnieuw een Basisopleiding voor Justitieel Geneeskundigen. Die gaat in september 2009 van start met twee groepen. Ben jij huisarts of sociaal geneeskundige? Heb je een bijbaan in een gevangenis? Heb je belangstelling om jouw kennis en vaardigheden te vergroten via een gratis (door Justitie betaalde) en geaccrediteerde cursus te vergroten? Stuur dan een mail naar cursus coördinator Clarine Sies op
DE BALIE BESPREEKT OP 19 MAART DE ZORG ACHTER TRALIES
Een groot aantal mensen in justitiële inrichtingen, arrestantenverblijven, uitzetcentra maar ook in (psychiatrische) verpleeghuizen en psychiatrische ziekenhuizen verblijven daar tegen hun wil en zonder mogelijkheden om zelf zo nodig zorg in te roepen. Dat schept extra verplichtingen voor professionals aan wie die zorg is toevertrouwd. Door incidenten bestaat er ongerustheid over de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg. De Johannes Wier Stichting (JWS) is de organisatie die zich inzet voor mensenrechten en gezondheidszorg en heeft zich afgevraagd of deze extra kwetsbare groep de zorg (van professionals) krijgt waar het volgens nationale wetgeving en internationale verdragen recht op heeft. Op donderdag 19 maart, aanvang 19:30 uur, organiseert JWS een debat over dit onderwerp in de Balie in Amsterdam met sprekers uit de zorg in penitentiaire inrichtingen, arrestantenzorg, uitzetcentra en verpleeghuizen. Een van de sprekers is Juliusdocent en huisarts Joep van Buuren. Hij leidt de opleiding van gevangenis en heeft een groot inzicht van wat zich achter de tralies afspeelt. De avond wordt afgesloten met een paneldiscussie met onder andere vertegenwoordigers uit de inspectie gezondheidszorg en de forensische psychiatrie. De avond is bestemd voor professionals in de medische zorgverlening, maar ook die op raakvlakken daar mee te maken hebben, zoals bij Bureau Medische Advisering van de IND, Bureau Jeugdzorg en Reclassering. Verder zijn medisch ethici, juristen en medewerkers van expertisecentra en opleidingsinstituten welkom. Wil je op 19.3 naar de Balie? Stuur een mail naar
UTRECHT SCOORT HOOG OP COPD ZORG
Snel COncrete REsultaten (SCORE) op COPD is de naam van een project dat op wereld COPD dag van 2007 begon en liep tot dezelfde dag in 2008. Vijf multidisciplinaire teams in de Provincie Utrecht gingen van start. Het ene team verbeterde de diagnostiek. Een ander team stimuleerde het bewegen van de COPD patiënten. Alles gebeurde volgens de doorbraakmethode van het CBO en de Amerikaan Don Berwick. Het Chronic Care Model van Ed Wagner stond ook centraal. Stichting Rhijnhuysen (een samenwerkingsverband van zestien utrechtse zorgaanbieders) nam het initiatief tot dit project. Na een jaar zijn bij 50 patiënten de effecten van het project gemeten. Bij deze groep zijn de kwaliteit van leven, de zesminutenlooptest en de MRC dispnoescore statistisch significant verbeterd. Binnen de teams is een structurele samenwerking tot stand gekomen die ook na Wereld COPD dag 2008 voortduurt. Ook is er een prachtige film gemaakt waarin patiënten en professionals verslag doen van het project. Dezer dagen is de Eindrapportage SCORE op COPD uitgekomen: een goed leesbaar rapport en een bron van inspiratie. Marjolein Rebel heeft het stuk geschreven en de film geproduceerd. Zij is bereikbaar via
CLINICAL LEADERSHIP REIS NAAR ZUID AFRIKA START 4 NOVEMBER
Wil je als medisch specialist overstappen naar de rol van bestuurslid van een ziekenhuis? Vind je dat de leiding van Nederlandse ziekenhuizen weer terug moet naar mensen met kennis van zaken van de werkvloer? Wil je het verschil ervaren van medisch leiderschap in overheids-, non profit- en commeciële ziekenhuizen? En is er wel een verschil tussen die drie? Boek dan voor een studiereis van woensdag 4 tot en met donderdag 12 november naar de Zuidafrikaanse gezondheidszorg. Jij ontmoet in Kaapstad tal van leidinggevende artsen van het Groote Schuur Ziekenhuis, het Tygerberg Hospital, het Red Cross Children Hospital en de Medische Faculteit van Stellenbosch. Er is voldoende tijd voor reflectie binnen de groep van zestien Nederlanders. De verantwoordelijkheid voor de reis berust bij Dr. Henk van der Steeg Zijn emailadres is HvdSteeg@euronet.nl
VOLKSGEZONDHEID KOMT OP 8 EN 9 APRIL OVER DE BRUG
Het zesde Nederlandse Congres Volksgezondheid vindt plaats op 8 en 9 april in De Doelen te Rotterdam. De verwachten is dat op die twee dagen zo'n 700 deelnemers uit onderzoek, beleid en praktijk bruggen naar elkaar slaan in workshops, Lagerhuisdebatten, plenaire sessies en wandelgangen. Motto van het congres is kom over de brug. Inspecteur generaal prof. Gerrit van der Wal opent het congres met de lezing Preventie effectiever maken. Daarna volgt de nieuw benoemde directeur van de GGD Amsterdam Paul van der Velpen met het betoog Preventie effectiever maken: professionele en gebruikerskennis ook van belang. Dit congres is een must voor iedereen die over de brug wil komen naar collega's in andere werkvelden. Wil je erheen? Surf naar
REACTIES OP POLITIEK IS GENEESKUNDE OP GROTE SCHAAL
Twee weken geleden opende de PH.Nieuwsbrief met een bericht over de vraag of volksgezondheidsexperts zich meer met de besluitvorming van regering en parlement moeten bemoeien als volksgezondheidsonderwerpen aan de orde zijn. De Amsterdamse ambulance verpleegkundige André de Wit vindt van wel: ik rijd dikwijls ouderen die gevallen zijn naar het ziekenhuis. Daar worden zij onderzocht. Er blijkt geen letsel op basis waarvan zij volgens de huidige indicatiestelling opgenomen kunnen worden. Maar er is geen familie die voor opvang kan zorgen. Deze patiënten brengen wij met de ambulance weer naar huis. Aldaar blijkt er ook geen opvang te zijn. De huisarts is nog niet ingeschakeld( weekend) en heeft nog niets kunnen regelen. Wij dienen deze cliënt met zijn kneuzingen en zijn nog slechtere gezondheid dan voor de val achter te laten. Afhankelijk van de ambulanceverpleegkundige wordt deze cliënt of achtergelaten of teruggepresenteerd naar het ziekenhuis onder het verhaal sociale indicatie. Het gevolg is dat de cliënt gebruik maakt van een zorgplek die meer kost dan begroot. Zo zie ik in de praktijk in verschillende vormen dat ouderen, de minst weerbaren, de dupe zijn van politieke keuzes. Als er in de politiek dan mooie woorden worden gesproken over solidariteit en hoe een samenleving die hoger op de ladder van sociale ontwikkeling staat keuzes maakt, dan zie ik dat in de praktijk niet terug. De politici en hun ambtenaren zijn blijkbaar niet in staat voeling te houden met praktijk. Mia van Leeuwen is arts en directeur van de Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Zij schrijft: Ik ben het absoluut eens met je analyse dat ambtenaren en misschien daardoor ook politici in regels denken terwijl zorgverleners het probleem van de individuele patiënt centraal zetten. Omdat sociaal geneeskundigen zich met beide velden verstaan en vooral vanuit het collectief van patiënten denken, kunnen ze een uitstekende brug vormen tussen politiek en zorg. Helaas is het nu vaak zo dat zorgverleners nauwelijks weet hebben van de voorbereiding van nieuwe regels. Zij lopen pas in de praktijk tegen de consequenties en in sommige gevallen de onuitvoerbaarheid van bepaalde regels aan. Dus actiever de boer op als sociaal geneeskundigen.
VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care:
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl tel: 088 755 9356