Brussel, 5 maart 2009
Het vastgoedbeleid van de Commissie in Brussel
(1) Context
Welke Europese instellingen telt Brussel en hoe groot zijn deze?
Brussel is sinds inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam (1997)
de officiële zetel van de Raad, de Commissie, het Economisch en
Sociaal Comité en het Comité van de Regio's. De hoofdstad van België
bekleedt daarmee de tweede plaats op de lijst van "diplomatieke
hoofdsteden". De Europese wijk vormt met ongeveer 3,4 miljoen m²
kantoorruimte de grootste dienstenzone in de stad, waarvan meer dan de
helft door de EU en met de EU verband houdende organisaties is bezet.
De totale oppervlakte van de gebouwen van de Europese instellingen in
Brussel bedraagt ongeveer 1,9 miljoen m², waarvan 1 miljoen wordt
gebruikt door de Europese Commissie en haar uitvoerende agentschappen.
Deze 1 miljoen m² omvat circa 919.000 m² echte kantoorruimte, verdeeld
over 55 gebouwen . De overige oppervlakte betreft conferentiecentra,
gebouwen voor logistieke voorzieningen, drie crèches en twee gebouwen
voor naschoolse opvang.
Hoeveel bedragen de jaarlijkse vastgoeduitgaven van de Europese
Commissie in Brussel?
In 2008 beliepen de vastgoeduitgaven van de Commissie
206,9 miljoen euro. Dit bedrag omvat zowel de uitgaven voor huur
(77,4 miljoen euro) als die voor eigendommen (129,5 miljoen euro).
Wat zijn de vastgoedbehoeften van de Europese Commissie in de komende
jaren?
De Europese Commissie heeft in de zomer van 2008 bekendgemaakt dat zij
voor 2008-2009 17.800 m² extra kantoorruimte in de Europese wijk
zoekt. Zo moet worden voorzien in de laatste behoeften in verband met
de toename van het personeel als gevolg van de recente uitbreidingen.
Bij het vaststellen van de behoeften voor 2013 (70.000 m²) en 2014
(100.000 m²) is rekening gehouden met het verstrijken van bepaalde
overeenkomsten en de herstructurering van de kantoorruimte
(verhuizingen, renovatie- of bouwwerkzaamheden, enz.).
Wie beheert het vastgoedbeleid van de Europese Commissie in Brussel?
Het directoraat-generaal Personeelszaken en algemeen beheer bepaalt
het vastgoedbeleid en ziet toe op de tenuitvoerlegging ervan; de
uitvoering van dit beleid is voor de locatie Brussel gedelegeerd aan
het Bureau voor infrastructuur en logistiek Brussel (OIB), en voor de
locatie Luxemburg aan het Bureau voor infrastructuur en logistiek
Luxemburg (OIL). DG Personeelszaken en algemeen beheer en beide
administratieve bureaus vallen onder de bevoegdheid van de commissaris
voor Algemeen beheer. De bureaus zijn met name bevoegd voor de aankoop
en de huur van gebouwen en het operationele onderhoud (technisch
onderhoud, inrichting, verhuizing, schoonmaak en afvalbeheer ). Ten
slotte geeft een speciaal adviseur, de heer Richard Boomer, de
commissaris voor Algemeen beheer adviezen over het vastgoedbeleid en
de langetermijnvisie.
(2) Sleutelbegrippen in het vastgoedbeleid van de Commissie
Wat zijn de basisbeginselen van het vastgoedbeleid van de Commissie in
Brussel?
De Commissie heeft in een mededeling van september 2007^ de
basisbeginselen van haar vastgoedbeleid nog eens uiteengezet. Zij
heeft met name aangegeven vast te willen houden aan een sterke
symbolische aanwezigheid in de Europese wijk. Daarbij kunnen bepaalde
diensten wel worden gedecentraliseerd naar locaties buiten het
historische hart, door een kern van 100.000 tot 250.00 m², of maximaal
drie kernen van ten minste 100.000 m² elk te ontwikkelen.
Welke strategie volgt de Commissie voor de keuze van nieuwe locaties
in Brussel?
De belangrijkste criteria zijn goede verbindingen met het openbaar
vervoer, hoge architectonische en technische kwaliteit van de
gebouwen, goede integratie in de stedelijke omgeving, de aanwezigheid
van winkels en vanzelfsprekend een goede prijs-kwaliteitverhouding. De
Commissie wil bovendien nieuwe gebouwen verwerven die groot genoeg
zijn om haar diensten te kunnen hergroeperen in grotere gebouwen die
beter aansluiten bij de behoeften. Momenteel is een groot aantal
diensten verspreid over meerdere gebouwen.
Het verminderen van de koolstofvoetafdruk van de Commissie is een
horizontale doelstelling. Er wordt gestreefd naar beheersing van de
CO²-uitstoot van de gebouwen, optimale bereikbaarheid per openbaar
vervoer en meer synergie bij het vastgoedbeheer.
(3) De Europese Commissie in de Europese wijk te Brussel
Waarom heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vorig voorjaar een
ontwerpwedstrijd voor de Europese wijk georganiseerd?
Deze ontwerpwedstrijd maakt deel uit van het masterplan dat de
regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in april 2008 heeft
opgesteld. Het is de bedoeling de Europese wijk tot een echt gemengde
wijk te maken, met daarin een Europese en internationale economische
kern, een gediversifieerde woonkern en een cultureel-recreatieve kern.
De ontwerpwedstrijd heeft betrekking op het gebied rondom de
Wetstraat, tussen de metrostations Maalbeek en Kunst-Wet.
De deelnemers moeten een nieuwe stedenbouwkundige opzet bedenken voor
de wijk. Hiertoe moeten functies en volumes worden vastgesteld,
evenals de openbare ruimtes en structurerende elementen zoals straten
en kruispunten. De winnaar van de wedstrijd, die op 5 maart 2009 wordt
bekendgemaakt, zal opdracht krijgen het voorgestelde ontwerp uit te
werken en de kosten van het project te berekenen. Pas hierna worden
architectuurwedstrijden voor specifieke huizenblokken of gebouwen
gehouden.
Welke rol speelt de Europese Commissie bij deze ontwerpwedstrijd voor
de herinrichting van de Europese wijk?
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft de ontwerpwedstrijd
georganiseerd in nauwe samenwerking met de Europese Commissie en de
stad Brussel. Het Gewest treedt als opdrachtgever op en en organiseert
de wedstrijd, neemt beslissingen op basis van de standpunten van een
adviescomité, houdt toezicht op het project en zorgt ervoor dat dit
volledig wordt uitgevoerd.
De betrokkenheid van de Europese Commissie is beperkt tot het
aanwijzen van twee vertegenwoordigers die naast vertegenwoordigers van
de stad Brussel en internationale deskundigen zitting hebben in het
adviescomité; verder neemt zij de reiskosten van deze internationale
deskundigen voor haar rekening. De Europese Commissie is de enige
Europese instelling die in het kader van deze wedstrijd gebouwen wil
renoveren - momenteel bezet zij een oppervlakte van 170.000 m² in het
betrokken gebied. De Commissie wil met haar vastgoedbeleid de impuls
van het masterplan en de ontwerpwedstrijd volop ondersteunen. De
Europese wijk moet als hoofdstad van Europa een krachtige, positieve
symboolwaarde ontlenen aan mooie, efficiënte gebouwen die goed zijn
geïntegreerd in hun onmiddellijke omgeving, te midden van leefruimtes
als woningen, winkels of groenvoorzieningen. De Commissie wil dan ook
architectuurwedstrijden houden om haar gebouwen en het imago van
Europa te verbeteren.
Wat wil de Europese Commissie met deze ontwerpwedstrijd bereiken?
Momenteel bezet de Europese Commissie 170.000 m² in het gebied waarop
de wedstrijd betrekking heeft . Op voorstel van de Brusselse
autoriteiten wil zij deze oppervlakte uitbreiden tot in totaal 400.000
m². De betreffende 230.000 m² voorzien niet in nieuwe behoeften van de
Commissie; het gaat vooral om kantoorruimtes die thans verspreid zijn
over de Europese wijk en die zullen worden verlaten. Het totaal van
400.000 m² moet ook een conferentiecentrum en, indien mogelijk,
sociale voorzieningen omvatten.
Over het geheel genomen is de herstructurering dus een nuloperatie:
het gaat erom dat diensten hun behuizing buiten de zone van de
ontwerpwedstrijd verruilen voor gebouwen daarbinnen. Door de diensten
bijeen te brengen in grotere en efficiëntere gebouwen kunnen
schaalvoordelen worden behaald, kantoren, winkels en woningen echt te
combineren (zoals bij de Madoutoren al het geval is) en de totale
milieuvoetafdruk van de Commissie te beperken.
(4) De Europese Commissie buiten de Europese wijk te Brussel
Op welke locaties buiten de Europese wijk is de Commissie gevestigd?
Tot nog toe is de Europese Commissie de enige Europese instelling die
een aantal van haar diensten heeft gedecentraliseerd naar andere
wijken, zoals Beaulieu of de Genèvestraat in Evere. Van de 919.000 m²
kantoorruimte die de Commissie in Brussel bezet, bevindt 124.000 m²
zich buiten de Europese wijk. Zo zijn de diensten van de
directoraten-generaal ENV, ECOFIN en INFSO gevestigd aan de
Beaulieulaan, en zijn er diensten van DGT en het OIB ondergebracht te
Evere (Genèvestraat/Da Vinci).
Waarom decentraliseren?
Sinds 2003 wordt een decentralisatiebeleid gevoerd, aangezien het
concentreren van gebouwen van de EU-instellingen in de Europese wijk
de prijzen opdrijft, doordat de vraag naar vastgoed in deze zone
groeit en de beschikbare kantoorruimte er afneemt. De Europese wijk
blijft een van de duurste wijken van de hoofdstad: in 2008 beliep de
hoogste huurprijs 275 euro per m², terwijl de gemiddelde jaarlijkse
huur 196 euro per m² bedroeg.
Is de Commissie van plan nieuwe locaties buiten de Europese wijk te
betrekken? Zo ja, welke?
Ja, volgens de mededeling over het vastgoedbeleid van het najaar 2007
wil de Commissie sterk aanwezig blijven in de Europese wijk, en
daarnaast bij voorkeur nog één locatie, of ten hoogste drie locaties,
buiten deze wijk ontwikkelen.
Met het oog hierop heeft de Europese Commissie in juni 2008 een
verzoek om inlichtingen over beschikbare gebouwen gepubliceerd. Voor
2014 wordt een totale oppervlakte van 100.000 m² gezocht. Tegen 2014
is een oppervlakte van 100.000 m² nodig om de gebouwen aan de
Wetstraat te kunnen verlaten en te beginnen met de bouw- en/of
renovatiewerkzaamheden in het kader van de ontwerp- en
architectuurwedstrijden. Momenteel bestudeert de Commissie de negen
dossiers die zij naar aanleiding van dit verzoek om inlichtingen heeft
ontvangen. In de loop van het jaar zal de Commissie een besluit nemen
op basis van een analyse van tal van criteria, zoals bereikbaarheid,
nabijheid van de Europese wijk, het ontwikkelingspotentieel van de
locatie, enz.
IP/08/552
http://ec.europa.eu/commission_barroso/kallas/work/buildings/quarter_e
n.htm
---
De lijst van de gebouwen kan worden geraadpleegd op:
http://ec.europa.eu/oib/building_fr.cfm
Waaronder pachtovereenkomsten, vruchtgebruikcontracten en
huurovereenkomsten.
Koop met uitstel van betaling en erfpacht met koopoptie.
Het OIB is eveneens belast met het beheer van de sociale
infrastructuur, reproductie en post.
Zie: http://ec.europa.eu/oib/building_policy_en.htm
Dat wil zeggen de bestemming van de ruimtes: bureaus, winkels,
huisvesting, enz.
Het Berlaymontgebouw (240.000 m²) is niet meegeteld.
European Union