PERSBERICHT

Amsterdam, 27 februari 2009

Geachte redactie,

Hieronder vind u mijn verzoek aan de 1e en 2e Kamer voor verzoening met het Australisch Aboriginal Yolngu volk, u mogelijk bekend vanwege de jaarlijkse Garma festivals in Australië en de yirdaki (didgeridoo) masterclasses van Djalu Gurruwiwi. Ik zou uw krant graag uitnodigen deze verzoenings-lobby te helpen door onze kamerleden eveneens te wijzen op het belang daarvan.

Het zou fantastisch zijn als we dit in Nederland op een waardige manier konden laten gebeuren. Uw hulp -van welke aard dan ook- is van harte welkom. Het zou ook fijn zijn -mocht u mensen kennen met enthousiasme of interesse voor deze zaak- als u dit bericht aan hen zoudt willen doorsturen.

Met vriendelijke groet,

Cor van Keuk;
Wititj custodian.

Hofmeyrstr. 27 B, Amsterdam, 1091 LW
Telefoon: 06 18189248

Een Yolngu kind. (foto: Cameron Herweynen)

Tijdens de Gouden Eeuw kwam de VOC in oorlog met het Aboriginal Yolngu volk in het noorden van Australië. In de afgelopen jaren heeft Nederland zich verzoend met de Tiwi en de Aurukun, maar met de Yolngu is dat nog niet gebeurd. Daar moet nu verandering in komen, stelt Cor van Keuk in een open brief aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer.

Op 6 januari verzond ik een open brief aan het parlement met het verzoek om verzoening tussen Nederland en het Aboriginal Yolngu volk in het noorden van Australië. Het is mijn ideaal dat die verzoening gebeurt op basis van integriteit en vriendschap, en in ons wederzijds belang.

Daarom vind ik het verheugend dat het verzoek ter kennis is gesteld van de commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking van de Eerste Kamer. Graag zou ik u iets meer vertellen over de historische kant voor deze broodnodige verzoening.

Nationale verzoening

In 1606, 1623 en in 1705 vonden er 'invasies' plaats van Nederlandse bemanningen van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) in de stamgebieden van drie Noord-Australische volkeren. Dat waren de van oudsher soevereine naties van de Aurukun, Yolngu en Tiwi. In de afgelopen jaren heeft Nederland zich verzoend met de Tiwi (in 2005) en de Aurukun (in 2007). Maar met de Yolngu is dat nog niet gebeurd.

Viering van 400 jaar bilaterale betrekkingen
Nederland-Australië, Ridderzaal 2006

Dat vind ik des te meer onbegrijpelijk, omdat twee Yolngu-vertegenwoordigers, samen met vertegenwoordigers van de andere stammen, wel deelnamen aan de herdenking in 2006 van 'Nederland-Australië: 400 jaar'. Ze werden daarbij zelfs voorgesteld aan kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima. Zoals u waarschijnlijk weet vond begin verleden jaar ook de nationale verzoening (Reconcilliation) plaats in Australië zelf.

Het blijft echter een historisch feit dat ons conflict met de Yolngu nooit werd bijgelegd. En ook al valt het in onze dagelijkse realiteit misschien moeilijk te begrijpen, in de Yolngu-relatie met Nederland leeft de staat van oorlog nog altijd voort. Met verzoening valt dus veel te winnen.

Staat u me toe hier eerst nadrukkelijk op het gevaar te wijzen van de mogelijkheid van schade aan het imago van leden van de koninklijke familie. Dit vanwege de betrokkenheid van de kroonprins en prinses Máxima bij de herdenkingen in 2006. Aan de andere kant, voor de Yolngu zou het een pijnlijke ervaring zijn als de oude -negatieve- gevoelens naar boven worden gebracht. Zoiets stelt beide partijen in een slecht aanzien.

Nu de oude conflictsituaties met de Tiwi en Aurukun (in 2005 en 2007) zijn bijgelegd, is er geen andere optie dan ons ook te verzoenen met de Yolngu. Het zou ons land sieren indien de Kamerleden eveneens tot zo een besluit zouden komen. Hoe het ook zij, de Yolngu verdienen het dat Nederland hierin haar standpunt bepaalt, zodat de mensen ter plekke kunnen overleggen hoe verder te gaan.

Daartoe heb ik mijn concept voor verzoening ook verstuurd naar de desbetreffende Yolngu-stammen en aanverwante organisaties in Australië. Want met het oog op de betrokkenheid van de koninklijke familie zou het ons aller ambitie moeten zijn dat verzoening plaats vindt nog vóór een mogelijke abdicatie van de koningin. Recentelijk heb ik daar een (audio)brief over ontvangen uit Australië, uit naam van stamoudste Djalu Gurruwiwi, met als titel 'Djalu Heals the World'.

Het volgende is uit de introductie bij deze 'Letter from Australia' :

'...As a bigger international audience got to know Djalu, they saw not only a man possessed with spreading the message of the yidaki - but also an incredibly generous and open-hearted human being. In between hosting the throng of overseas visitors who made their pilgrimage to his ramshackle house in remote Arnhem Land, Djalu balanced his time between family, community, ceremonial and public duties. In his Gunyangara' community, Djalu is a highly respected elder and a Christian leader - having completed studies in theology at NungalinyaCollege in 1994 in Darwin...'. ( - http://www.workingpapers.com.au/publishedpapers/2709.html )

VOC

Voor een toenadering wordt het nu van essentieel belang dat Nederland zich realiseert wat voor fouten er gemaakt zijn die om verzoening vragen. Om het simpel te houden, alles wijst er op dat er twee - voor Aboriginals belangrijke- taboes werden gebroken. Gelukkig is het niet moeilijk om deze te begrijpen.

Het eerste voorval met de Yolngu vond aan het begin van de Gouden Eeuw plaats. In 1623 drong de bemanning van het VOC-schip de Arnhem binnen in het stammengebied van de Yolngu, wat nu Noord Oost Arnhemland heet. Aanmaningen om weg te gaan werden destijds beantwoord met Nederlandse kogels. In de ogen van de Yolngu-voorouders betekende dat oorlog; en deze oorlog is het die voortleeft in onze geschiedenis als de Slag bij Blue Mud Bay.

Anders dan in onze westelijke cultuur beleeft men dit in Australië als psychisch spirituele (voorouderlijke) werkelijkheid. En al was er aan beide zijden sprake van geweld, de Yolngu mogen we daar niet verantwoordelijk voor stellen. De fout -als ik het zo mag noemen- van destijds was de Nederlandse onwetendheid omtrent de Yolngu-beschaving en Aboriginal territoriale soevereiniteit. Dat we daar nu meer over weten maakt het des te realistischer dat we de oude conflictsituatie op gaan lossen.

Wat daarna fout ging is van meer recente datum. In 2006 herdachten we de 400-jarige relatie met Australië. Ons land deed dat onder de noemer van 'Nederland-Australië: 400 jaar vriendschap'. Daarbij werd een tweede taboe gebroken. En misschien is dit wel het belangrijkste taboe van de Australische Aboriginal beschaving.

Bij de herdenking in 2006 schreef onze regering dat de relatie met Australië 'door de eeuwen heen een sterk vriendschappelijk karakter' heeft gehad. Laat mij u echter zeggen dat juist het tegendeel daarvan waar is. Van 400 jaar vriendschap tussen (de Aboriginals van Noord) Australië en Nederland is jammer genoeg eigenlijk nooit enige sprake geweest.

Babymoord

Het moge duidelijk zijn dat dit voorwenden van vriendschap tegen de waarheid indruist. Nederlandse vroege contacten met Australië -dus met de Wik (Aurukun) en Yolngu stammen in 1606 en 1623- worden gemarkeerd door vrouwenroof, ontvoering, bloedbaden en uiteindelijk het verdrijven van de VOC.

In 2006 onthulden de Wik-stamoudsten dat er zelfs sprake was van een dubbele babymoord. Dat was een historische onthulling, die ze deden aan de Nederlandse parlementaire delegatie die destijds een bezoek bracht. Daarover staat in het delegatierapport onder andere dit te lezen: "Van Brisbane ging de reis ... naar de afgelegen nederzetting Aurukun... aan de Golf van Carpenteria. Aan deze Golf bevindt zich Kaap Keerweer, een benaming die vermoedelijk reeds in 1606 aan deze kaap is gegeven, ter markering van het feit dat de locale bevolking er in geslaagd was gewapende Nederlandse zeevaarders tot terugkeer te dwingen. … De nakomelingen van de oorspronkelijke bewoners vertelden prachtige verhalen over de strijd die hun voorouders met de eerste Europese bezoekers van de Kaap hadden geleverd. Met veel verdriet werd gewag gemaakt van de «moord» op blauwogige baby's die begin 17e eeuw geboren zijn. De door Europeanen verwekte kinderen werden vaak aangezien voor geesten die een gevaar vormden voor de zwarte, oorspronkelijke bewoners."

Daarom vrees ik dat door een niet-bestaande oude vriendschap voor te wenden onze regering een ernstig -en traditioneel gezien 'dodelijk'- taboe heeft gebroken. Met dit verschil: dat het bij deze ernstige zogeheten 'misdaad' om iets recents gaat. Dus niet over de 'voorvaders' uit de 17e eeuw, maar nadrukkelijk over onze relatie met de Yolngu van nu.

In het Nederlands praat je dan over zaken als misleiding, onbetrouwbaarheid, gemeenheid, enz. In de Aboriginal beschaving heet zoiets van oudsher een kwade of boze 'geest'. Te vergelijken met wat de parlementaire delegatie schreef aangaande 'geesten die een gevaar vormden voor de zwarte, oorspronkelijke bewoners.'

Fouten erkennen

Vandaar dat een taboe daarover nog altijd bestaat. Ik vind het in ieders belang dat we erkennen dat er van Nederlandse zijde fouten zijn gemaakt en dat een zekere vorm van spijtbetuiging op zijn plaats zou zijn. Zonder dit inzicht zal verzoening met de Yolngu misschien niet eens kunnen plaatsvinden.

Geachte Kamerleden, u kent de ambtelijke wegen die zijn gevolgd om tot verzoening te komen met de Wik- en de Tiwi-volkeren beter dan ik. Maar de relatie met de Yolngu is anders. Verzoening -de gemaakte fouten weer recht zetten- zou juist voor u, als volksvertegenwoordigers, een gelegenheid zijn ons land te presenteren met moed, trots en eerlijkheid.

De Yolngu valt daarover niets te verwijten. En wezullen de hand in eigen boezem moeten steken. Maar dan heeft verzoening ook veel te bieden. Nederlanders en Australiërs mogen er fier op zijn wanneer er -net als bij de Wik en de Tiwi- achter de trieste ervaringen met de Yolngu eveneens officieel een punt kan worden gezet. Dan kan onze relatie zich gaan richten op vertrouwen, vriendschap en een respectvolle en vruchtbare samenwerking.

Hoogachtend,

Cor van Keuk;

Wititj custodian.


- www.abc.net.au/radio/rpf/stories/s1315756.htm

Search for: The 'Battle of Blue Mud Bay'; first contact between Yolngu Aboriginals and Europeans, when the Dutch ship The Arnhem landed in Blue Mud Bay; A documentary bringing to life an ambush of Dutch sailors in the 17th Century


- www.djalu.com

The Djalu.com website is a culmination of years of effort by many people, not the least of which being Djalu himself;


- www.garma.telstra.com

Annual celebration of Yolngu (Aboriginal people of north east Arnhem Land) culture, presented by clan elders from the Yothu Yindi Foundation;


- www.healingplace.com.au/healingtourism.html

Dilthan Yolngunha: respite and heali