NIOD
25.2.2009
Bibliotheekschatten van het NIOD: tentoonstelling tot 22 mei
Op de begane grond van het NIOD is in het kader van Amsterdam Wereldboekenstad een tentoonstelling ingericht, waar een foute, een goede en een naoorlogse keuze uit de omvangrijke NIOD-bibliotheek worden gepresenteerd. Hitler's Mein Kampf, het gedicht De Achttien Doden en Engelandvaarders zult u hier aantreffen, en nog veel meer.
Vanaf de oprichting in mei 1945 verzamelt het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (tot 1999 Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie genoemd) boeken, brochures, tijdschriften en kranten. In het eerste Jaarverslag over de periode 1945-1946 wordt van chaotisch materiaal gesproken, dat vooral van nationaalsocialistische oorsprong was.
Van veel boeken en brochures waren meerdere exemplaren aanwezig: Deze werden, op een aantal exemplaren voor eigen gebruik en een aantal van 15 ruilexemplaren na, vernietigd wegens hun on-Nederlands karakter. Hoeveel boeken er precies waren, was onbekend; naar schatting dertigduizend wordt opgemerkt, maar het duurde vele jaren voor de ordening was voltooid.
Bijna tien jaar lang werd in de jaarverslagen de bibliotheek aangeduid als Nationaal-Socialistische Bibliotheek, maar vanaf 1954 werd dat niet meer passend gevonden, omdat er inmiddels ook tal van niet-nationaalsocialistische boeken binnen waren verschenen.
Met ruim 50.000 boeken is de NIOD-bibliotheek meer dan ooit dé vraagbaak voor duizenden onderzoekers, journalisten en andere geïnteresseerden.
In de tentoonstelling worden 'bibliotheekschatten van het NIOD' getoond, om te beginnen een selectie uit de hierboven genoemde nationaalsocialistische boeken. Daarnaast is een keuze te vinden uit de eveneens uitgebreide illegale bellettrie en literatuur, die vaak gedrukt en verkocht werden om de illegaliteit financieel te ondersteunen. Dan volgt een eigenzinnige keuze van naoorlogse literatuur, die de herinnering aan de bezetting weergeeft en een aantal toonaangevende wetenschappelijke studies. Nederlands-Indië/Indonesië sluit de rij.
De tentoonstellingscommissie bestond uit David Barnouw, Hubert Berkhout en Erik Somers.
De tentoonstelling is van 24 februari tot 22 mei op werkdagen te bezoeken van 9.00-17.30 uur. Op de website van het NIOD is de bibliotheekcatalogus voor iedereen raadpleegbaar.