Erasmus MC
---
Betere tbc-bestrijding dankzij onderzoek DNA van bacteriën
DNA-fingerprinting in combinatie met epidemiologische informatie
verbetert de tuberculosebestrijding in een grootstedelijk gebied. Dit
concludeert Gerard de Vries, hoofd van de afdeling
Tuberculosebestrijding van de GGD Rotterdam-Rijnmond in zijn
proefschrift.
De Vries beveelt een pakket maatregelen aan voor de
tuberculosebestrijding in grote steden, adviseert om de instrumenten
en capaciteit van DNA-fingerprinting verder te ontwikkelen, en pleit
voor regionale en internationale uitwisseling van ervaringen in
grootstedelijke tuberculosebestrijdingsprogramma's. De Vries
promoveert op 27 februari aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Fingerprint
Tuberculose wordt veroorzaakt door een bacterie, de Mycobacterium
tuberculosis. De Nederlandse laboratoria sturen vrijwel alle
bacteriestammen naar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
(RIVM) voor verdere analyse. Sinds 1993 wordt ook een stukje DNA van
de bacterie in kaart gebracht, de zogenaamde fingerprint. Als twee
bacteriën hetzelfde zijn, vormen zij een cluster en bestaat er
mogelijk een verband tussen de patiënten van wie deze bacteriën
afkomstig zijn.
Infectie
Gerard de Vries heeft voor zijn promotieonderzoek een
transmissie-classificatie-model ontwikkeld waarin de DNA-fingerprint
en andere epidemiologische gegevens gebruikt werden om van alle
tuberculosepatiënten plaats en tijdstip van infectie te bepalen. Van
de 2.636 patiënten die tussen 1995 en 2006 in de regio Rotterdam
werden vastgesteld, was 38% in het buitenland geïnfecteerd, 36% korter
dan twee jaar en 18% langer dan twee jaar in Nederland geïnfecteerd.
Riscoprofiel
De Vries bestudeerde tevens de oorzaken van de hoge
tuberculose-incidentie in Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen. De hoge
incidentie bleek gerelateerd aan het hoge percentage immigranten, en
werd mede veroorzaakt door recente transmissie onder stedelijke
immigranten en niet-immigranten. DNA-fingerprinting liet ook zien dat
harddruggebruikers en daklozen in het bijzonder een verhoogd risico
hadden op tuberculose. In 2002 werd daarom een screeningsprogramma
gestart waarbij deze groep twee keer per jaar röntgenologisch op
tuberculose werd onderzocht. Na vier jaar screening was het aantal
patiënten met dit risicoprofiel gedaald en toonde DNA-fingerprinting
aan dat transmissie onder deze groepen statistisch significant gedaald
was.
Ghana
Gerard de Vries is geboren in 1959 te Grootegast (Grongingen). Hij
werkte na zijn studie geneeskunde drie jaar als hoofd van een
ziekenhuis in Zambia en drie jaar als district medical officer in
Ghana. Sinds 1999 werkt hij bij de GGD Rotterdam-Rijnmond als
tuberculosearts en (sinds 2001) als hoofd van de afdeling
Tuberculosebestrijding. In 2004 startte hij het onderzoek beschreven
in dit proefschrift. De Vries is vanaf maart 2009 werkzaam bij het
KNCV Tuberculosefonds in Den Haag, als hoofd van de Unit Nationaal.
Daarnaast blijft hij parttime verbonden aan de afdeling
Tuberculosebestrijding van de GGD Rotterdam-Rijnmond.
Publicatiedatum: 25 februari 2009