Wageningen Universiteit en Researchcentrum creativiteit Recessie bedreigt creativiteit

26 feb 2009

Schilderij: E. Bos

Tijdens economisch slechte tijden loopt het aantal kunstenaars terug. En dit verschijnsel heeft waarschijnlijk ook gevolgen voor andere creatieve beroepen, bijvoorbeeld binnen de ICT en bij de media. Dat stelt dr. Ernst Bos van het LEI van Wageningen UR. Kunst, innovatie en economie hebben een sterke relatie, wijst zijn onderzoek voor het ministerie van LNV uit.

Niet voor het ministerie van OC&W? 'Het klinkt niet logisch maar is het wel, gezien de interesse van LNV voor cultuurhistorie', antwoordt Bos. Hij vergeleek het bruto nationaal product vanaf 1500 tot nu voor Italië, Frankrijk en Nederland met het aantal kunstschilders dat die landen in die periode voortbrachten. Globaal is bij alle drie de landen te zien dat er op langere termijn een relatie bestaat. Nederland kende bijvoorbeeld begin negentiende eeuw een dieptepunt, toen de economie flink was teruggelopen na de Gouden eeuw. Maar aan het eind van de eeuw, toen hier de industriële revolutie op gang kwam, was er ook een grote opleving met schilders als Jongkind, Van Gogh, Mauve en Israëls.

Andersom kan kunst ook effect hebben op de economie. 'Zoals bij het Gooi, in de negentiende eeuw nog een arm landbouwgebied met schrale grond. Schilders trokken vanuit het verstedelijkende westen naar het Gooi, dat goedkoop, pittoresk en onaangetast was. Langzamerhand veranderde de regio in een mondaine kunstenaarskolonie, die ook schrijvers, dichters en architecten aantrok', schetst Bos. Hoe het afliep is bekend: het Gooi is inmiddels de duurste woonregio in het land. De onderzoeker verklaart: 'Kunstenaars liepen voorop en zagen als eersten de aantrekkelijkheid van dit gebied.'

Kunst leidt tot meer productie en innovatie in andere creatieve sectoren zoals design, ICT en media, wees eerder onderzoek al uit. De afgelopen eeuw is een grote creatieve sector ontstaan, die in de VS over de periode 1900 tot 2000 liefst drie keer zo groot is geworden. In Nederland groeide het aantal banen in de creatieve sector tussen 1996 en 2004 met 25 tot 34 procent. 'Maar nu met de recessie daalt de vraag naar kunst en cultuur en zal het aanjaageffect van kunst op innovatie en creativiteit afnemen', verwacht Bos. Investeren in kunst is echter lastig, meent hij, omdat effecten niet vooraf te voorspellen zijn. 'Van het een komt het ander. Het is een spontaan proces, net als kunst zelf.' / Alexandra Branderhorst

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie archief op http://www.resource-online.nl.