Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Combinatie oude en nieuwe media verdiept wiskundig inzicht
24 februari 2009
Combineer het oude vertrouwde boek, pen en papier met de mogelijkheden
van de computer en het digitale schoolbord. Op deze manier kan ICT in
het wiskundeonderwijs een goede bijdrage leveren aan het begrip van
leerlingen. Dat concludeert een team onderzoekers onder leiding van
Koeno Gravemeijer en Paul Drijvers van het Freudenthal Instituut voor
didactiek van wiskunde en natuurwetenschappen (Universiteit Utrecht).
De onderzoekers hebben het samenspel tussen leren, onderwijzen en het
gebruik van technologische hulpmiddelen onderzocht. Daarvoor zijn
zogeheten applets ontwikkeld. Dat zijn kleine interactieve programma's
die via internet toegankelijk zijn. De applets zijn aan een digitale
leeromgeving zijn gekoppeld. Het werken met applets kan leerlingen
helpen om het wiskundige begrip 'functie' beter te leren begrijpen en
toe te passen.
De onderzoekers ontwikkelden een nieuw leerarrangement voor leerlingen
van de tweede klas havo en vwo. Het leerarrangement werd door 700
leerlingen én 16 docenten getest. De onderzoekers stelden vast dat de
lessen het beste werken als docenten verschillende werkvormen
hanteren, verschillende media gebruiken, én alles duidelijk met elkaar
in verband brengen. Doordat leerlingen zowel met pen en papier als in
de digitale omgeving werken en dit in tweetallen of groepjes doen,
wordt voorkomen dat de leerervaringen in de ICT-omgeving een
geïsoleerd en individueel karakter hebben.
In het ontwikkelde applet 'AlgebraPijlen' leren leerlingen kettingen
maken en begrijpen, invoer variëren, verbanden tussen representaties
leggen en families van functies onderzoeken. Het programma is ingebed
in de Digitale WiskundeOmgeving, zodat leerlingen er zowel in de klas
als thuis mee kunnen werken.
De gecombineerde manier van werken biedt ruimte aan informele
representaties van een functie en stimuleert de leerlingen kritisch te
kijken naar hun eigen werk. Dit spoort met de uitgangspunten van
realistisch wiskundeonderwijs. Ook concluderen de onderzoekers dat
leerlingen een verdiept inzicht ontwikkelen in het wiskundige
functiebegrip, wat vooral blijkt uit de redeneringen die leerlingen
daarbij opzetten en de manier waarop ze de geleerde technieken
toepassen.
Docent bepaalt zelf de `orkestratie'
De docent heeft een belangrijke rol bij de reflectie op het
computerwerk. Hij of zij moet het computerwerk verbinden met het
probleem en de 'pen en papier' wiskunde. Het leerarrangement met de
verschillende werkvormen en media blijkt veel van docenten te vragen.
Hun eigen opvattingen over leren en onderwijzen hebben veel invloed op
de manier waarop zij inspelen op een ICT-rijk leerarrangement.
Het onderzoek 'Het gebruik van tools in een innovatief leerarrangement
voor wiskunde' biedt handvatten voor het ontwerp van digitaal
lesmateriaal en het ontwikkelen van ICT-rijk onderwijs. Het onderzoek
werd gefinancierd door de Programmaraad onderwijsonderzoek van NWO.
..............................
Meer informatie:
* Dr. Paul Drijvers (Freudenthal Instituut)
* tel.: +31 (0)30 263 55 68, p.drijvers@fi.uu.nl
* www.fi.uu.nl/tooluse
laatst gewijzigd op 24 februari 2009