PH.Nieuwsbrief 335

MEISJES: MEER PROBLEMEN EN TOCH MINDER HULP

In 2005 had bijna vijftig procent van de zestien jarige meisjes emotionele of gedragsproblemen. Voor de jongens lag dat percentage rond de 25%. Maar in de jeugdhulpverlening ontvangen veel meer jongens hulp. Zo bestaat de cliëntenbestand van de bureaus jeugdzorg voor bijna 60% uit jongens, dagbehandeling voor meer dan 70% en geïndiceerde zorg en geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen voor meer dan 60%. Onduidelijk is hoe het komt dat meisjes met problemen minder doorstromen naar de jeugdhulpverlening. Worden hun problemen minder herkend en erkend? Veroorzaken wilde jongens met externaliserend gedrag meer overlast bij leerkrachten en ouders en worden ze daarom eerder naar de hulpverlening gestuurd dan stille, suïcidale meisjes? Deze resultaten publiceerden medewerkers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) Hetty van Kampen en Elke Zeijl in het boekje M/V. Het SCP gaf dat uit ter gelegenheid van het nieuwe jaar 2009. Ik kwam er pas deze week toe om dit actuele en scherpzinnig geschreven boekje van SCP medewerkers te lezen. De Utrechtse hoogleraar en SCP directeur dr. Paul Schnabel heeft de teksten geredigeerd. Van Kampen en Zeijl sluiten hun artikel af met de volgende zin: Het steeds weer gebruiken van algemene termen als jongeren en jeugd als het gaat om jeugdzorg, verbloemt het bestaan van seksespecifiek probleemgedrag. Tot zover dit bericht. Op 8 april organiseert het Julius Centrum een congres over Recente Ontwikkelingen in Gezondheidsonderwijs op middelbare scholen en ROC's. Daar komt onder meer het signaleren van seksespecifiek probleemgedrag doorleerkrachten en ouders aan de orde. Het congres vindt plaats op het Prisma College, een school die veel doet aan gezondheidsonderwijs en daardoor ook makkelijk nieuwe leerlingen trekt. Wil je naar dit congres? Surf dan naar www.integratedcare.nl, klik door op nascholing en meld je aan.

GAAT OBAMA WEL OF NIET PREVENTIE INZETTEN TEGEN HOGE ZORGKOSTEN? (Aflevering 3)

In de Journal of the American Medical Association (JAMA), New England Journal of Medicine (NEJM) en Health Affairs loopt deze weken een debat over een onderwerp dat ook in de Nederlandse context interessant is. De vraag is of preventie loont om de kosten van de zorg minder snel te laten stijgen. De Amerikaanse president Barack Obama heeft daarvoor gepleit in een artikel in de JAMA van oktober 2008 (zie ook PH.Nieuwsbrief 321 van 2 november 2008 voor aflevering 1) . Health Affairs en NEJM publiceerden daarop dat preventie lang niet altijd tot kostenbesparingen leidt (zie aflevering 2 in PH.Nieuwsbrief van 8 februari nr 333). Auteur Steven Woolf pleit in de JAMA van 4 februari toch voor preventie. Hij benadrukt dat interventies gericht op stoppen met roken en gewichtsverlies kosten effectief zijn evenals talloze screeningstests en vaccinatieprogramma's. Hij is boos over de eerder genoemde publicaties in Health Affairs en NEJM en stelt: It is inappropriate to debate the economic value of prevention while excusing the rest of medical care from such scrutiny. De bibliografische gegevens van zijn artikel zijn Woolf SH, A closer look at the Economic Argument for disease prevention, JAMA, February 4, 2009- Vol 301: 536-538. In de komende nieuwsbrieven doe ik verder verslag van deze fascinerende, met onderzoek resultaten onderbouwde discussie tussen wetenschappers die het niet met elkaar eens zijn.

PUBLIC HEALTH ORGANISATIES WILLEN EEN GEZONDE CRISIS

De financiële en economische crisis is een feit en manifesteert zich maatschappijbreed. Overheden nemen allerlei maatregelen om de effecten te verzachten. van diverse kanten is al aangegeven dat economisch herstel ingezet moet worden door te investeren in duurzaamheid en het versterken van de kenniseconomie. In dit rijtje hoort ook de volksgezondheid thuis. Het devies Health=Wealth geldt nu meer dan ooit. Deze boodschap brengt de koepel van organisaties met een volksgezondheid, de Nederlandse Public Health Federatie (NPHF) naar buiten tijdens de zesde Week van de Gezondheid. De week duurt van 6 tot en met 12 april 2009. Het motto is dit jaar Streven naar een Gezonde Crisis. Alle Nederlanders moeten dan worden geprikkeld om te investeren in zijn/haar eigen gezondheid. Dan kan met slogans als Investeringen in je eigen gezondheid zijn tenminste rendabel en Neem geen hypotheek op uw overgewicht. De Nederlandse Public Health Federatie roept op tot het organiseren van activiteiten die mensen beweegt in tijden van economische tegenspoed in hun eigen gezondheid te blijven investeren. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van en anti-stressdag, een cursus goedkoop en gezond boodschappen doen, een sportieve wandeling of beweeguurtje, een tafel met boeken over gezondheid in de bibliotheek of een artikel in een magazine of nieuwsbrief. Op de website www.weekvandegezondheid.nl kun je ideeën opdoen.

AVONDSPREEKUUR HUISARTSEN IN ALMERE: GROOT SUCCES

Sinds 1 november is één van de gezondheidscentra van de Zorggroep Almere op dinsdagen tot 20.00 uur geopend. Het experiment voorziet in een grote behoefte. Patiënten die overdag werken in bijvoorbeeld Amsterdam, komen graag na vijven. Aanvankelijk bestond er aarzeling bij de betrokken huisartsen en wilden slechts vier meedoen. Dat aantal is nu zeven. Ook fysiotherapeuten zijn gaan meedoen. De professionals hebben ontdekt dat een avond in de week werken prettig is vanwege de compensatie overdag. Men heeft nu een ochtend of middag vrij voor zichzelf. De pilot duurt vooralsnog een jaar en wordt nog geëvalueerd. Almeerse huisarts en medisch manager Harrie Nijhuis vertelde dit verhaal tijdens een Masterclass bijeenkomst van Julius Centrum die op dinsdag 17 februari plaatsvond. Met zijn toestemming doe ik hiervan bericht. Hij vertelde glunderend, dat hij al jaren bezig is om de openingstijden voor de eerstelijn te verruimen naar de avond. En dat is nu gelukt. Hij hoopt dat over enige tijd heel Almere ook 's avonds terecht kan bij de eerstelijn. Tot zover dit bericht. In de Masterclass Spoedzorg die op 29 juni start besteden wij aandacht aan avond openstelling van de eerstelijn als alternatief voor het werk van huisartsenposten. Zie ook het bericht hieronder.

MASTERCLASS SPOEDZORG START 29 JUNI: SCHRIJFT JE IN

In 2007 en 2008 hebben tweemaal zestien managers en ervaren zorgverleners van huisartsenposten, Spoedeisende Hulpafdelingen, ambulancediensten, meldkamer ambulancezorg, crisisdiensten in de geestelijke gezondheidszorg, intensieve thuiszorg programma's, zorgverzekeraars en beleidsinstanties deelgenomen aan de masterclass Spoedzorg van het Julius Centrum. Zij hebben zich geschoold in veranderingsmanagement, bekostiging, nieuwe regelgeving, prestatie-indicatoren, juridische aspecten en samenwerking met ketenpartners. En dit zijn nog maar enkele van de hot issues die in die twee masterclasses aan bod kwamen. Deelnemers waren uiterst enthousiast over de onderwijsmethoden: experts voor de klas, groepsdiscussies onderling, presentaties van deelnemers, spreekuren van ervaren verandermanagers en excursies naar interessante spoedposten en ambulancecentra. Het Julius Centrum organiseert in 2009 voor de derde keer een Masterclass over aansturing van de Spoedzorg. Deze bestaat uit twaalf bijeenkomsten en een terugkommiddag. Behalve de introductiebijeenkomst op maandag 29 juni 2009 vallen de colleges steeds op een dinsdag van 15.00 - 19.00 uur. Na de vakantie, vanaf dinsdag 8 september 2009, gaan we door met een interval van in principe twee weken. De Masterclass eindigt op dinsdag 9 februari 2010. De leiding van de masterclass is in handen van ondergetekende en van Dr. Henk. J. van der Steeg, arts en Julius docent. Wil je meedoen aan de Masterclass? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing. Je kunt ook een mail sturen naar Masterclass organisator Margriet hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl

MOGELIJKHEDEN OF BEPERKINGEN: THAT'S IS THE QUESTION (AFLEVERING 8 OVER AWBZ).

Een zoon van zestien heeft hersenvliesontsteking en moet vier maal per dag in het oog worden gedruppeld. Zijn moeder werkt als verpleegkundige. Zij kan dat druppelen tweemaal per dag doen. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) indiceert twee maal per dag op basis van een Standaard Indicatie Protocol. Dit soort indicaties verloopt tegenwoordig supersnel en professioneel. Centraal staat 1. het ziektebeeld 2. de beperking 3. de zorgbehoefte 4. de beschikbaarheid en competentie van de mantelzorger. Er wordt bij de indicatiestelling niet gevraagd naar de mogelijkheden en ambities van de jongen om toch nog onderwijs te volgen en evenmin naar zijn psychische gesteldheid. Was dat wel gebeurd, dan zou de Awbz indicatie breder zijn uitgepakt. Want de jongen had een zware depressie en behoefte aan activerende begeleiding bij het weer oppakken van de schoolcarriëre. Was die geïndiceerd, dan was hij waarschijnlijk niet blijven zitten en eerder beschikbaar gekomen op de arbeidsmarkt. Met dit voorbeeld probeer ik duidelijk te maken dat de Awbz indicatiestelling uitgaat van beperkingen en indicatiestelling niet doorvragen naar ondersteuning van de mogelijkheden om maatschappelijk te participeren. Me dit voorbeeld pleit ik ervoor om in de indicatiestelling meer de mogelijkheden en niet alleen de beperkingen te betrekken. Dan valt ook de kunstmatige scheiding van Awbz (voor zorg) en WMO (voor participatie) weg: alle indicatiestelling zou gericht moeten zijn op mogelijkheden om te participeren. Dat betekent dat het doel van de Awbz wordt: het mogelijk maken dat chronische zieken participeren in de samenleving. Dit was de achtste aflevering van een serie van tien. De volgende aflevering gaat over solidariteit en de Awbz. Deze serie afleveringen gaat vooraf aan het congres Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de Awbz en de Wmo. Dat vindt plaats op 27 maart in het Utrechtse Domus Medica, het KNMG hoofdkwartier. Staatssecretaris Bussemaker opent dat congres. Wil je aan dit congres deelnemen? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.

OOGLETSEL OUDEJAAR IS HELFT VAN LETSELS IN IRAK OORLOG

Op 31 december 2008 liepen 269 Nederlanders oogletsel op. Bij 45 werden de ogen permanent beschadigd. Oogartsen verwijderden veertien ogen. De helft van de 269 patiënten betroffen kinderen tussen drie en achttien jaar. Twaalf procent van de patiënten was vrouw. Het aantal van 269 patiënten is de helft van het aantal Amerikaanse militairen dat in de Irak oorlog oogletsel opliep. Al deze gegevens presenteerde de Utrechtse hoogleraar oogheelkunde Jan Stilma tijdens een toespraak bij het uitreiken van artsenbullen aan afgestudeerden van het UMC Utrecht. Hij had de rol van voorzitter van de artsexamen commissie, waarbij ondergetekende als secretaris optrad. Met dit betoog illustreerde Stilma niet alleen naar een ziek of beschadigd orgaan moeten kijken maar naar het geheel. Zij moeten zich inzetten voor een gezonde samenleving, zo gaf hij de jonge artsen mee. De getallen die Stilma presenteerde baseerde hij op een eigen , recent artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunst (2009, p 52): A73). Hij riep de honderden aanwezigen bij de buluitreiking op om een petitie tegen het vuurwerk afsteken in te dienen bij de regering. Dat kan via de website www.staakthetvuren.nl

PATIENTEN BLIJVEN ONNODIG LANG IN HET ZIEKENHUIS DOOR GEDOE

De beroepsorganisatie Vepleegkundigen en Verzorgenden in Nederland (V&VN) heeft een brief geschreven aan staatssecretaris Bussemakers over onnodig verblijf van patiënten in het ziekenhuis, omdat onderhandelingen tussen ziekenhuis, CIZ en zorgverzekeraars over de betaling van thuiszorg na ziekenhuisverblijf te lang duren. Ik citeer: De actuele situatie is voor alle partijen, maar vooral voor de patiënt, zeer onwenselijk. V&VN verzoekt de Staatssecretaris om op korte termijn maatregelen te treffen die de bestaande onduidelijkheid opheffen. Voor nadere toelichting op de brief kun je terecht bij Arna van der Zee. Zij is
transferverpleegkundige bij het Erasmus MC en secretaris sectie transferverpleegkundige V&VN. Haar emailadres is a.vanderzee@erasmusmc.nl.

STUDENT GEZOCHT VOOR ONDERZOEK NAAR KETEN ICT

Care Sharing is een bedrijf gerund door een groep huisartsen behorende tot dezelfde familie. Zij ontwikkelen en implementeren elektronisch patiëntdossiers rond ziektebeelden als diabetes en COPD. Deze dossiers zijn dan in een zorgprogramma te gebruiken. Zij werken vooral in het zuiden des lands. Tijs Rietjes, huisarts in opleiding en ICT expert, werkt bij Care Sharing. Hij biedt een medische student een stageplaats aan van drie maanden om de vraag te beantwoorden: werkt de software van ICT in de ogen van de gebruikers zoals patiënten, huisartsen, praktijkondersteuners,diëtisten, verpleegkundigen, internisten en andere professionals die in een keten samenwerken. Ben je vijfde of zesdejaars geneeskunde student? Heb je affiniteit met ICT? Wil je een onderzoeksstage doen op een terrein waar iedere aanstaande arts mee te maken krijgt? Meld je dan aan bij assistent onderwijs coördinator Marijke van Straaten via M.C.vanStraaten@umcutrecht.nl

DE OUDERWETSE WIJKVERPLEEGKUNDIGE: TERUG VAN WEGGEWEEST

In het Florence Nightingale Instituut de Zetten vindt een tentoonstelling plaats onder de titel Zoevende zusters. De makers tonen aan, dat creativiteit, flexibiliteit, zelfstandigheid en professionaliteit vanaf het prille begin belangrijke drijfveren zijn geweest om zorg thuis aan te bieden. Met prachtige foto's, een zorghuis van de toekomst, een documentaire en een tentoonstellingsboek geven zij aan dat de ouderwetse, allround verpleegkundige terug moet komen in de eerstelijn. Ik raad alle PH.Nieuwsbrief lezers aan de tentoonstelling te bezoeken. Een voorproefje kun je nemen door alvast de website te bezoeken van het Florence Nightingale Instituut. Het adres daarvan is www.fni.nl Daar staat ook op een subpagina aangegeven hoe je wijkverpleegkundige kunt worden.

STUDIEREIS NAAR CANADA BIJNA VOLGEBOEKT: MELD JE GAUW AAN

De Nederlands Canadese conferentie over gezondheidszorg voor ouderen is op vier plaatsen na volgeboekt. Er zijn nu 26 deelnemers. De conferentie vindt plaats van 14 tot 20 juni in Calgary en Edmonton. Aan de orde komen Canadese zorgprogramma's voor chronische zieken en ouderen. Vooral bekostiging en ICT ondersteuning krijgen een centrale plaats in workshops, site visits en lezingen. De conferentie eindigt op vrijdag 19 juni met presentaties van Nederlandse en Canadese zorginnovaties. Wil je mee op één van de laatste vier plaatsen? Schrijf je dan in via www.integratedcare.eu Je kunt ook een mail sturen naar reisorganisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl

ASTMAFONDS PUBLICEERT KWALITEITSCRITERIA VOOR INKOOP COPD ZORG

De Samenwerkende Astmapatiënten Verenigingen hebben vijftien indicatoren geformuleerd voor verantwoorde zorg aan patiënten met COPD. Ik noem er enkele: 1. Wordt er gebruikt gemaakt van een gevalideerd screenings isntrument om COPD patiënten op te sporen? 2. Is het voor de patiënt duidelijk wie de hoofdbehandelaar is? 3. Participeren COPD patiënten in een beweegprogramma? Van de vijftien kwaliteitsindicatoren hebben er 13 betrekking op het zorgproces en twee op de uitkomst. De Astma verenigingen willen dat zorgverzekeraars de genoemde indicatoren gaan gebruiken bij het inkopen van zorg. Het boekje heet COPD: kwaliteitscriteria vanuit patiëntenperspectief. Het is te downloaden via www.astmafonds.nl Ik kreeg het deze week van de directeur van het Astmafonds, Michael Rutgers.

VERANTWOORDING

Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htmen af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356

zondag 22 februari 2009