Partij van de Arbeid

Bijdrage fractievoorzitter Mariëtte Hamer aan het spoeddebat over de kredietcrisis

Gesproken woord geldt!

Voorzitter,

De Partij van de Arbeid is natuurlijk geschrokken van de berichten van het CPB. In het ergste geval hebben de komende jaren meer dan 700.000 mensen geen werk. Als zij te lang geen werk hebben lopen ze het risico nooit meer aan het werk te komen. En dat zal nog generaties lang doorwerken. Dat mogen we niet laten gebeuren. Die les uit de jaren '80 hebben we wel geleerd.

Alles op alles zetten dus om de economie draaiende te houden. De PvdA wil dat het kabinet de crisis ook benut om Nederland er uiteindelijk weerbaarder uit te laten komen. Dat kan met een Masterplan voor de economie waarbij werk, duurzaamheid, innovatie, stedelijke vernieuwing en onderwijs hand in hand gaan.

Het kabinet zal bij het aanpakken van de crisis ook bondgenoten moeten zoeken. Wij zitten met z'n allen in de crisis. Wij zullen hier ook samen uit moeten komen. Dat betekent dat er met de sociale partners een sociaal akkoord moet komen. En dat ook initiatieven van bijvoorbeeld gemeenten en universiteiten door het kabinet worden bekeken.

Voorzitter,
Het kabinet heeft de problemen bij de banken voortvarend aangepakt. Dat was ook nodig. Dat ging niet om de banken. Maar om de spaarders, burgers en bedrijven. Zonder de banken loopt ons hele financiële systeem vast. Nu moet het kabinet de economische crisis bestrijden. Daar is urgentie bij geboden.

Voorzitter,
Laten we ook stil staan bij de reden die tot deze crisis heeft geleid. Het failliet van het casino-kapitalisme. Het morele tekort van de onafgebroken jacht naar meer, en meer, en meer. Er is te veel gegokt en verloren met het geld van gewone mensen. Geld dat ze met hard werken bij elkaar hebben gespaard. Dat mag niet meer gebeuren.

Het kabinet moet dus ook keihard werken aan veranderingen in dit financiële systeem zodat;
- het casino-kapitalisme niet meer kan terugkeren,
- de bonuscultuur wordt teruggedrongen,
- de medezeggenschap van werknemers wordt versterkt
- en het toezicht op de top veel beter wordt.

Voorzitter,
Wij willen van het kabinet een stevig plan zien dat ambitie uitstraalt. Ik begrijp dat het kabinet zegt: we kunnen de crisis als klein land dat zo afhankelijk is van export niet in ons eentje oplossen.

Maar Nederland heeft een sterke uitgangspositie en we moeten alles op alles zetten om de crisis te bestrijden. Werk behouden en mensen van werk naar werk helpen. Dat is de eerste opdracht. Maar we schrijven de mensen die nu geen baan hebben ook niet af. Vaak zijn dit mensen met een vorm van een arbeidshandicap. De inzet van het kabinet om ook deze mensen aan het werk te helpen, moet onverkort doorgaan.

Eén van de meest indringende feiten is dat de jeugdwerkloosheid weer gaat groeien. Wat ons betreft slaan de ministeries van Sociale Zaken en Onderwijs direct de handen ineen met het beroepsonderwijs en de bedrijven om een offensief tegen de jeugdwerkloosheid te starten. Laten we mensen zo snel mogelijk via om- en bijscholing aan het werk krijgen in die sectoren waar nog onvervulde vacatures zijn.

Voorzitter,
Nederland heeft een goed stelsel van sociale zekerheid. Dat stelsel hebben we met elkaar opgebouwd juist voor deze tijd waarin het slechter gaat. De PvdA hecht er aan dat in onzekere tijden houvast aan mensen wordt geboden. Dat betekent dus dat mensen die geen baan hebben, terug kunnen vallen op een werkloosheidsuitkering. Het betekent ook dat we mensen blijven helpen met schuldhulpverlening en dat we de armoede blijven bestrijden. Dat sociale gezicht zal het kabinet ook nu moeten laten zien.

Wat ons betreft slaan we meerdere vliegen in één klap en gaan we groen stimuleren. Slimme investeringen in energiebesparing leveren op korte termijn werkgelegenheid, milieuwinst en koopkracht voor burgers op. Een gemiddeld gezin kan tot 900 euro per jaar besparen op de gasrekening met dubbel glas en isolatie van vloer, muren en dak. De plannen die er al waren moeten we nu versneld en in grotere omvang uit voeren.

Ook de isolatie van schoolgebouwen is een voorbeeld van een win-win situatie. Het levert werkgelegenheid op in de bouw, energiebesparing, lagere rekeningen voor de scholen en dus op termijn meer geld voor onderwijs.

Ik wijs het kabinet nog eens op de motie die ik in december samen met mevrouw Halsema hierover indiende.

Voorzitter,
Wij beseffen dat, als we de boel overeind willen houden en de economie ook nog willen stimuleren waar het kan, dit niet voor niets zal gaan. Mijn partij accepteert dat de begrotingsregels hiervoor de komende jaren verantwoord bijgesteld moeten worden. Met stoere bezuinigingen helpen we de economie alleen maar verder in het slop. Dat zijn alle economen met ons eens. Van het CPB tot de president van De Nederlandse Bank Nout Wellink.

Maar voorzitter,
wij realiseren ons ook dat we er daarmee niet zijn. We zullen ook moeten kijken hoe we de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de lange termijn weer op orde krijgen. Anders komt de rekening te veel neer bij volgende generaties. Het kabinet zal dus met een totaal plan moeten komen:
- met stimuleringsmaatregelen,

- met aanpassing van de begrotingsregels

- en met voorstellen voor de lange termijn houdbaarheid. Dat is een niet geringe opdracht.

Nederland staat er daarbij gelukkig niet alleen voor. Eens te meer kan Europa zich bewijzen ten tijde van deze crisis. Europese coördinatie van steunprogramma's is broodnodig.

Voorzitter,
Juist in onzekere tijden hebben mensen houvast, hoop en perspectief nodig. Laten we ze dat hier vanuit de politiek met elkaar bieden. Dank u wel.