Ministerie van Defensie
Antwoorden op vragen over de projecten 'Snelrichtmiddel' en 'Operationele Aanpassing Diemaco'
18 februari 2009
Ministerie van Defensie
Postbus 20701
2500 ES Den Haag
Telefoon (070) 318 81 88
Fax (070) 318 78 88
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum 17 februari 2009
Ons kenmerk DMO\DB\MCR\2009004453
Onderwerp Reactie op verzoek 09-DEF-B-017 (vragen over de projecten
`Snelrichtmiddel' en `Operationele Aanpassing Diemaco')
Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen van de vaste commissie voor Defensie over
de projecten `Snelrichtmiddel' en `Operationele Aanpassing Diemaco' (verzoek met kenmerk
09-DEF-B-017).
DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE
drs. J.G. de Vries
Pagina 1/10
Ministerie van Defensie
Antwoorden op vragen van de vaste commissie voor Defensie over de projecten
`Snelrichtmiddel' (SRIM) en `Operationele Aanpassing Diemaco' (OAD) (verzoek met
kenmerk 09-DEF-B-017).
1.
Acht u in alle redelijkheid de Kamer goed in staat haar verantwoordelijkheid en
controlerende taak te vervullen door haar na ontvangst van deze gecombineerde
A/B/C/D-brief te dwingen binnen vier weken een eindoordeel daarover te geven?
2.
Acht u deze handelswijze van een gecombineerde A/B/C/D-brief aan de Kamer,
waarover geoordeeld zou moeten worden binnen vier weken voor herhaling vatbaar?
7.
Waarom stuurt u de Kamer nu pas deze brief wanneer u tegen een deadline van 1
maart aanloopt?
10.
Sinds welke datum bleek de wenselijkheid de twee projecten in de realisatiefase te
combineren?
12.
Bent u van mening dat de Kamer met deze gecombineerde A/B/C/D-brief een
afgewogen besluit kan nemen wanneer de onderliggende stukken niet bij deze
gecombineerde brief gevoegd zijn? Bent u bereid om op korte termijn alsnog alle
documentatie (voorstudie-, studie-, en verwervingsvoorbereidingsfasen) rondom de
behoeftestelling naar de Kamer te sturen?
13.
Waarom heeft u de Kamer niet in een eerder stadium ingelicht over het voornemen
verbeteringen te willen toepassen aan de huidige persoonlijke- en groepswapens?
Het is niet gebruikelijk de Kamer met een A/B/C/D-brief informeren en haar daarover binnen
vier weken een oordeel te vragen. Bijzondere omstandigheden kunnen daartoe echter nopen.
Pagina 2/10
Ministerie van Defensie
Omdat de financiële omvang van de projecten afzonderlijk minder dan 25 miljoen bedroeg,
is de Kamer niet eerder geïnformeerd. Aan het einde van de studiefase van beide projecten
in september 2007 bleek de wenselijkheid de projecten om technische redenen te
combineren, onder meer omdat het snelrichtmiddel uit het project SRIM wordt bevestigd op
het railsysteem uit het project OAD. De rail moet aan hoge eisen voldoen en de verschillende
richtmiddelen moeten er goed op passen. Een besluit tot samenvoeging werd toen echter
nog niet genomen.
Bij de beoordeling van de offertes in de verwervingsvoorbereidingsfase in oktober 2008 bleek
samenvoeging ook om commerciële redenen wenselijk te zijn. Aanvankelijk is de
mogelijkheid onderzocht de projecten toch gescheiden uit te voeren, maar het bleek dat om
praktische redenen, zoals de prijs, gelijktijdige uitvoering en een duidelijke
productaansprakelijkheid, samenvoeging voordeliger was. Voorts bleek dat de beide
projectbudgetten, destijds geraamd op prijsindicaties uit 2006, gezamenlijk 2 miljoen te laag
waren om de gecombineerde behoefte af te dekken en dat dus aanvullende financiering
moest worden gevonden. De besluitvorming heeft door dit alles meer tijd gekost. Eind 2008 is
besloten de projecten samen te voegen, waarbij het totale projectbudget boven 25 miljoen
uitkwam.
De gecombineerde A/B/C/D-brief biedt naar mijn oordeel voldoende informatie om een
toetsing door uw Kamer mogelijk te maken. De informatie wijkt in omvang en diepgang niet af
van informatie in DMP-brieven over vergelijkbare projecten. Indien uw Kamer over bepaalde
facetten in het project nader geïnformeerd wenst te worden, ben ik vanzelfsprekend tot een
nadere toelichting bereid. Het aanstaande algemeen overleg zou daarvoor de gelegenheid
bieden.
3.
Is het waar dat u de wapens aanpast in het licht van recente ervaringen in
missiegebieden en verwacht u de verbeteringen aan de wapens nog in te kunnen
voeren tijdens de lopende missies? Is daarmee het voorgestelde wapenverbeterproject
niet erg kortzichtig? Verwacht u dat Defensie de komende jaren opnieuw op missies
gaat, waarbij de nu in te voeren wapenverbeteringen zinvol zullen zijn?
Pagina 3/10
Ministerie van Defensie
9.
Wanneer worden de verbeterde wapens conform SRIM-OAD ingevoerd? Krijgen de
militairen daarbij voldoende tijd om te trainen met de verbeterde wapens?
11.
Kunt u aangeven waarom het nodig is de wapens te verbeteren? Waarop baseert u de
behoefte?
De wens tot verbetering is ingegeven door de ervaringen met de wapens tijdens missies in
Irak, Tsjaad en Afghanistan. De verbeterde wapens zullen vanaf september 2009 worden
ingevoerd en zijn dus beschikbaar voor de huidige missies. De wapens zullen speciale
voorzieningen krijgen die bij huidige en toekomstige operaties noodzakelijk worden geacht.
Bij de invoering wordt vanzelfsprekend voorzien in de benodigde opleidingen en trainingen.
4.
In hoeverre zijn de SRIM-OAD aanpassingen van invloed op het functioneren van het
wapen (dracht, kogelbaan, gewicht, doelgericht, handzaamheid, storingsgevoeligheid,
slijtage, etc.)?
6.
Bent u ook voornemens andere, door de manschappen gewenste, aanpassingen toe te
passen, namelijk transparante patroonmagazijnen en wapens en (tactische)
draagriemen voor linkshandige schutters?
8.
Wat is het uiteindelijke gewicht van de wapens na de voorgestelde verbeteringen?
19.
Kunt u aangeven waarom niet alleen de wapens van de buitenkant (SRIM-OAD) maar
ook het binnenwerk worden aangepast (vuurregelaar, magazijnpal)?
De ballistische prestaties van de Diemaco blijven onveranderd hoog evenals de technische
betrouwbaarheid. De verbeteringen stellen de militair in staat het wapen sneller en effectiever
te gebruiken, waardoor de overlevingskansen en de operationele inzetbaarheid toenemen.
Het gewicht van de Diemaco zal door het snelrichtmiddel en het railsysteem toenemen van
Pagina 4/10
Ministerie van Defensie
3,2 kg naar 4 kg. Een verdere gewichtstoename is afhankelijk van de speciale voorzieningen
die worden aangebracht. Om de hanteerbaarheid en de stabiliteit te vergroten, wordt een
extra handgreep geplaatst. De aanpassing van de vuurregelaar en de magazijnpal
vereenvoudigt de bediening van het wapen voor linkshandige schutters. De wensen van de
gebruikers zijn betrokken bij de beoordeling van aanpassingen. De in vraag 6 genoemde
aanpassingen maken geen deel uit van het project.
5.
Kunt u aangeven welke eenheden welke aanpassingen zullen ondergaan, ofwel bij
welke eenheden worden welke wapens geplaatst? Bent u voornemens om een nieuw
standaard persoonlijk- en groepswapen te introduceren waarbij de special forces een
hoger niveau van aanpassing kennen? Gelden de SRIM-OAD aanpassingen
krijgsmachtbreed?
De verbeteringen betreffen alle Diemaco's en Minimi's die bij de defensieonderdelen in
gebruik zijn. De Diemaco's worden voorzien van een snelrichtmiddel, geïntegreerd
railsysteem, modulaire extra handgreep, verstelbare kolf en een aangepaste vuurregelaar en
magazijnpal. De Minimi's, thans in gebruik bij het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) en
het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK), worden voorzien van een snelrichtmiddel,
railsysteem en een modulaire extra handgreep. Krijgsmachtbreed komt speciale apparatuur
beschikbaar die de militair, afhankelijk van zijn functie, aan het wapen kan bevestigen. De
hoeveelheid en verscheidenheid van die apparatuur variëren naar gelang van de taakstelling
van een eenheid. Zo worden aan de bewapening van de special forces van het CLAS en het
Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) en van de Brigade Speciale Beveiligingopdrachten van
de Koninklijke Marechaussee (KMar), andere functionele eisen gesteld dan aan de
bewapening van reguliere gevechts- of ondersteunende eenheden. Door deze verbeteringen
is er geen aanleiding te investeren in nieuwe wapens.
14.
Is uw verwachting dat Defensie de komende jaren vaker `close combat' missies zal
gaan uitvoeren wanneer u stelt dat "militairen vaker het gevecht moeten voeren op
Pagina 5/10
Ministerie van Defensie
korte afstand en in relatief onoverzichtelijke situaties" en dat daarvoor de
wapenverbeteringen nodig zijn?
Met die opmerking wordt gedoeld op de gewijzigde (terrein-)omstandigheden waaronder de
huidige missies worden uitgevoerd. De militairen moeten regelmatig opereren in
onoverzichtelijke of bebouwde gebieden, waarbij zich vuurcontacten op korte afstand
voordoen.
15.
Kunt u garanderen dat de huidige wapens daadwerkelijk "beter bruikbare wapens"
worden wanneer SRIM-OAD wordt toegepast? Hebben er al tests plaatsgevonden met
naar SRIM-OAD omgebouwde wapens? Zo ja, wat is de ervaring daarmee, wat zijn de
testresultaten? Zo nee, bent u dat alsnog van plan?
Ja. Er zijn uitgebreide technische en operationele beproevingen gehouden met positieve
testresultaten.
16.
Hoe kunt u stellen dat de wapens worden aangepast op de uitrusting wanneer een
groot deel van de manschappen nog niet de juiste (moderne) uitrusting in bezit heeft
en terwijl er een onderzoek loopt naar verbeteringen dan wel vervanging van de
huidige uitrusting?
De uitrusting van de militair is sinds de invoering van de Diemaco en de Minimi in de jaren 90,
mede als gevolg van het Soldier Modernisation Program (SMP), geleidelijk gewijzigd. De
wapens moeten daaraan worden aangepast. Het SMP was onder meer de aanleiding voor
het project SRIM, zodat effectiever met nachtzichtkijkers kan worden geschoten. De
verbeteringen passen ook in de toekomstige uitrusting die onder meer in het project
Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS) wordt ontwikkeld.
Pagina 6/10
Ministerie van Defensie
17.
Kan de Kamer inzage krijgen in het door de minister van Economische Zaken
goedgekeurde compensatievoorstel?
Neen. De overeenkomsten die het ministerie van Economische Zaken met
compensatieplichtige bedrijven sluit, bevatten altijd een geheimhoudingsclausule die
verhindert dat informatie met derden wordt gedeeld.
18.
Bent u bekend met de klachten (storingen) van militairen met de Minimi? Waarom bent
u voornemens om de storingsgevoelige Minimi te vervangen door een nieuwe lading
Minimi's? Is het niet beter om te kijken naar een ander alternatief of -zoals binnen de
KL vaak geopperd wordt- om de MAG weer in gebruik te nemen vanwege de grote
betrouwbaarheid en vuurstoot (wat een groepswapen kenmerkt)?
Ja. De storingen aan de Minimi zijn te wijten aan onvoorziene extreme slijtage door de
huidige gebruiksomstandigheden. In de praktijk blijkt dat de Minimi niet storingsgevoeliger is
dan de MAG. De Minimi is ingevoerd als vervanging van de MAG omdat deze lichter is en
beter paste bij het inzetprofiel van de desbetreffende eenheden van het CLAS en het CLSK.
De invoering bevorderde tevens de standaardisatie van munitie zonder vermindering van
gevechtswaarde (vuurkracht en maximale dracht). Deze redenen zijn nog steeds valide.
Daarom worden de versleten Minimi's vervangen.
20.
Waarop baseert u de aantallen wapens? Is een wapenreductie niet beter in het licht
gezien van de personele afslanking dan wel tekort, en de terug te schroeven ambitie
(zeker na het aflopen van de missie in Afghanistan)?
De hoeveelheid te modificeren wapens berust op de huidige organisatie van de krijgsmacht
en het Nederlandse ambitieniveau zoals dat in de Kamerbrief `Wereldwijd dienstbaar' is
verwoord (Kamerstuk 31243, nr. 1).
Pagina 7/10
Ministerie van Defensie
21.
Kunt u aangeven waaruit de "productaansprakelijkheid" precies bestaat?
De productaansprakelijkheid is de risicoaansprakelijkheid van een leverancier voor een door
hem geleverd product dat onverhoopt gebreken vertoont. Door gerelateerde producten van
één leverancier te betrekken, wordt zoveel mogelijk voorkomen dat onduidelijkheid ontstaat
over wie productaansprakelijk is.
22.
Kunt u exact aangeven waarom het aanbod van Colt Canada en Aimpoint het meest
aantrekkelijk is? Waaruit bestaat die aantrekkelijkheid?
De combinatie van de middelen van Aimpoint en Colt Canada is als beste uit de technische
en operationele beproevingen gekomen. Daarnaast is de offerte van Colt Canada
commercieel de aantrekkelijkste.
23.
Op welke datum heeft Colt het nu voorliggende aanbod gedaan dat tot 1 maart geldig
is?
25.
Kunt u bevestigen dat u in de relatie met Colt Canada de positie van "klant" bekleedt
en klaarblijkelijk heeft ingestemd met de geldigheidstermijn van dit aanbod?
29.
Bent u bereid de Kamer te informeren met welke offerte het bedrijf zal komen wanneer
de deadline niet wordt gehaald?
Alle kandidaten hebben voor de sluitingsdatum in april 2008 hun offertes ingediend. Na de
beoordeling van de offertes en de onderhandelingen is het aanbod van Colt Canada als
beste beoordeeld. In oktober 2008 heeft Colt Canda een definitieve offerte uitgebracht met
een aanvankelijke geldigheid tot 15 februari. Met het oog op de duur van de besluitvorming
en de parlementaire behandeling, is op 9 januari verlenging van de offertegeldigheid tot 1
Pagina 8/10
Ministerie van Defensie
maart verkregen. Intussen heeft Colt Canada op mijn verzoek de geldigheid verlengd tot 15
april. Ik zal de Kamer informeren indien deze termijn wordt overschreden en er een
gewijzigde offerte aan de orde is. De modificaties zullen door het Marinebedrijf worden
uitgevoerd, in combinatie met een periodieke revisie van de wapens. De productieplanning
van het Marinebedrijf gaat uit van de tijdige beschikbaarheid van de onderdelen van Colt
Canada.
24.
Kunt u bevestigen dat bij een overschrijding van de termijn tot 1 maart a.s., waarin het
aanbod van Colt Canada geldt, de kans dat de koers van de Amerikaanse en de
Canadese dollar zich ongunstig ontwikkelt niet significant groter of kleiner is dan de
kans op het tegendeel?
Neen.
26.
Kan uitgebreid toegelicht worden waarom geen enkel ander land behoefte heeft aan
dezelfde aanpassingen als Nederland?
28.
Is voor het bedrag van 43,8 miljoen niet een beter alternatief te vinden zoals een
volledige vervanging van de Diemaco's (en Minimi's) door een moderner wapen, dat
beter voldoet aan de huidige eisen en waar de door u gewenste aanpassingen al in
aangebracht zijn?
Slechts enkele andere landen maken gebruik van Diemaco's en Minimi's. Ook daar bestaat
behoefte aan verbeteringsprogramma's. Die programma's verkeren in verschillende stadia
van uitvoering en worden besproken in de periodieke DIEMACO users conference waaraan
Canada, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Nederland deelnemen. Deze landen en de
Verenigde Staten verbeteren hun wapens op een vergelijkbare wijze. Er is geen operationele,
technische of economische noodzaak om de wapens te vervangen.
Pagina 9/10
Ministerie van Defensie
27.
Waarom kiest u voor een richtmiddel dat energie verbruikt terwijl de huidige Elcan-
kijkers geen energie verbruiken? Is deze energiebehoefte niet een obstakel voor de
operationele inzet (constant rekening houden met reserve-energie op zak)?
De Elcan-kijker maakt gebruik van Tritium, een stof die onder de Kernenergiewet valt. Als
defensiebeleid geldt dat dergelijke stoffen niet worden gebruikt wanneer redelijke
alternatieven beschikbaar zijn. Uit beproevingen blijkt dat batterijgevoede kijkers een goed
alternatief zijn.
Pagina 10/10
---- --