'Schaf hypotheekrenteaftrek pas af bij hoogconjunctuur'
Dr. Manuel Aalbers, onderzoeker Sociale geografie
De hypotheekrenteaftrek kan nu niet tijdens een recessie worden beperkt of afgeschaft. Een streep door de fiscale maatregel is pas verstandig in tijden van hoogconjunctuur, zegt onderzoeker en sociaal geograaf Manuel Aalbers. 'Als het kabinet de aftrek afschaft, dalen de prijzen omdat mensen minder kunnen betalen voor een woning. Groot-Brittannië heeft de aftrek in 25 jaar uitgekleed en dat is zonder veel problemen verlopen. Nederland had dit tussen 1995 en 2005 ook kunnen doen zonder dat de markt zou zijn ingestort. In tijden van hoogconjunctuur kunnen de prijzen op de woningmarkt dat verwerken, terwijl bij reeds dalende prijzen een afbouw of het einde van de hypotheekrenteaftrek erg slecht kan uitpakken.'
Als de aftrek op de helling gaat, kunnen de effecten hiervan oneerlijk uitpakken, waarschuwt Aalbers. 'Het idee van de ChristenUnie dat aankondiging van afschaffing nu de woningmarkt juist kan aanjagen, werkt alleen als je het volledig afschaft voor mensen die een nieuwe woning kopen en volledig in stand laat voor mensen die al huiseigenaar zijn. Dan kan er een probleem ontstaan met de doorstroom van kopers. Mensen verhuizen minder snel als ze weten dat ze de aftrek kwijt zijn.' Nederland kent de hypotheekrenteaftrek overigens als sinds 1893, weliswaar in een iets andere vorm. De totale kosten - na aftrek van inkomsten uit het eigenwoningforfait - bedragen tegenwoordig zo'n tien miljard euro per jaar. 'Er is geen land in de wereld dat zo'n vergaande aftrek van de hypotheekrente heeft als Nederland. Het probleem is dat iedereen hierdoor een grote hypotheek kan krijgen. Kopers geven daarom relatief veel uit voor een woning, waardoor de huizenprijzen hoog blijven.'
Volgens Aalbers had de hypotheekrenteaftrek 'allang' moeten worden afgeschaft. Hij ziet een systeem dat 'zichzelf in stand houdt'. 'De aftrek is eigenlijk een indirecte subsidiemaatregel om het eigen woningbezit te stimuleren. Het kost meer dan de huursubsidies, die goed zijn voor 2,1 miljard euro. Er zijn inmiddels meer koopwoningen dan huurwoningen en dat is deels een gevolg van de aftrek.'
Universiteit van Amsterdam