PwC&ULI: Europese vastgoedsector gaat moeilijk jaar tegemoet

13/02/2009 10:02

PricewaterhouseCoopers B.V.

Amsterdam, 13 februari 2009- Terwijl zich in heel Europa een economische teruggang heeft aangediend, is Amsterdam erin geslaagd haar positie te verbeteren als een van de minst getroffen vastgoedmarkten voor zowel vastgoedbeleggers als projectontwikkelaars. Dit valt op te maken uit de prestigieuze vastgoedpublicatie Emerging Trends in Real Estate(R) Europe 2009. Het rapport, dat recentelijk is uitgebracht door het Urban Land Institute (ULI) en accountants- en adviesorganisatie PricewaterhouseCoopers (PwC), beschrijft 27 vastgoedmarkten in verschillende Europese landen en is gebaseerd op onderzoeken en gesprekken met bijna 500 toonaangevende instanties in de sector.

In 2008 stond Amsterdam nog op de 22ste plaats voor vastgoedbeleggers, maar begin 2009 is de stad 11 plaatsen omhoog geklommen naar de 11de plaats op de lijst. Hiermee is Amsterdam dit jaar de op één na snelste stijger in het onderzoek; alleen Zürich stijgt nog harder, namelijk met 13 plaatsen naar de 4de plaats. Hoewel de mogelijkheden voor projectontwikkeling overal minder zijn geworden, is Amsterdam opgeklommen van de 26ste naar de 13de plaats. De stad wordt nu gezien als één van de minst risicovolle steden om in vastgoed te beleggen in Europa. Op deze lijst staat Amsterdam op de 7de plaats. Uit het onderzoek blijkt dat er weinig beweging zit in alle vastgoedmarkten omdat men een afwachtende houding aanneemt.

Willeke Ong, Assurance partner van de Real Esatate Group bij PricewaterhouseCoopers: "Ondanks de relatieve stilstand van de ontwikkelingen op de Zuidas heeft Amsterdam het beter gedaan het afgelopen jaar ten opzichte van andere Europese steden. De populariteit van Amsterdam bij vastgoedbeleggers zal samenhangen met de ontwikkelingen in andere steden en met de gevolgen van de financiële crisis."

Overal in Europa bevestigen beleggers, ontwikkelaars, banken en makelaars dat 2009 een "zeer moeilijk" jaar zal worden. Ondernemingen hebben weinig eigen vermogen beschikbaar om te investeren in vastgoed en er worden minder leningen verstrekt. Bovendien is het daadwerkelijk onzeker wanneer het tij zal keren. Het is nog niet duidelijk of de markt stilligt omdat men wacht op prijsstijgingen of dat er een andere reden is. Wat wel zeker is, is dat de score voor de algemene beschikbaarheid van middelen lager ligt (op een schaal van 1 tot 9) dan ooit eerder gemeld in Emerging Trends in Real Estate(R) Europe.

Een overweldigend aantal ondervraagden meldt dat het vrijwel onmogelijk is om nieuwe leningen af te sluiten en dat dit ook in 2009 een probleem blijft. Daarom zoeken kopers nu naar alternatieven om toch bij transacties betrokken te blijven. Zo proberen zij bijvoorbeeld financiering los te krijgen van de verkopende partij of gaan ze gesprekken aan met de bank waar al leningen lopen.

Het rapport waarschuwt tevens dat het huidige gebrek aan kapitaal in de vastgoedsector zou kunnen omslaan in een gebrek aan huurders als Europa verder in recessie afglijdt. De economische groei is in 2008 in heel Europa verder afgenomen en deze ontwikkeling zet zich in 2009 voort. Europese landen hebben het moeilijk onder de huidige economische omstandigheden. Zelfs de snelst groeiende landen krijgen het komend jaar te maken met productiedalingen en dit zal naar verwachting doorwerken in een neergaande vraag naar huurpanden, toenemende leegstand en gelijkblijvende of zakkende huurprijzen.

Willeke Ong: "Veel beleggers gaan een moeilijk jaar tegemoet. Het zou zelfs een strijd om te overleven kunnen worden voor degenen die hebben belegd op het hoogtepunt van de markt, vooral als banken streng gaan toezien op de naleving van overeenkomsten. Anderzijds zullen er kansen ontstaan voor beleggers die nog wel middelen voor investeringen hebben. Hoewel het heel moeilijk zal blijven om nieuwe leningen af te sluiten kan het zijn dat er banken weinig anders rest dan als geldschieter te blijven optreden als een nalatige debiteur wordt gereorganiseerd."

Gerard Groener, voorzitter van ULI Nederland, merkt op dat het effect van de financiële crisis op dit moment pas zichtbaar wordt in Europa nu de consumentenbestedingen, het vertrouwen in de zakelijke markt en de vastgoedprijzen maar blijven dalen. "Alles staat in de koelkast totdat het hier duidelijk wordt dat we de bodem bijna hebben bereikt," zegt Gerard Groener. Hij merkt echter ook op dat er, ondanks de alom slechte omstandigheden, kansen blijven bestaan voor beleggers die zich investeringen kunnen veroorloven. "Nu de waardering een neerwaartse bijstelling heeft gekregen, zijn er koopjes te scoren voor beleggers met geld. Die koopjes moeten wel vanaf dag 1 een positief resultaat opleveren, spelen op toekomstige waardegroei is er niet meer bij."

Bij dit persbericht is een bijlage zichtbaar op www.perssupport.nl





http://www.pwc.nl