Kamerbrief over de aanvaarding van de EU-Gedragscode tot het
EU-Gemeenschappelijk Standpunt m.b.t. het Wapenexportbeleid
11-02-2009 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Nederland is, mede gezien de inzet van de EU op de totstandkoming van
een wereldwijd wapenhandelsverdrag (Arms Trade Treaty, ATT) al jaren
een groot voorstander van aanvaarding van de herziene EU-gedragscode
inzake Wapenexport en omvorming daarvan tot een EU-Gemeenschappelijk
Standpunt.
Daarnaast draagt Nederland reeds lang uit dat het wil komen tot
verdere harmonisatie van het wapenexportbeleid van EU-lidstaten om op
deze wijze ook een Europees level playing field op dit terrein te
bewerkstelligen. Daarom is het noodzakelijk in EU-verband te streven
naar eenduidige interpretatie en implementatie van het
wapenexportbeleid door de individuele lidstaten.
Tot mijn genoegen kan ik u, mede namens de staatssecretaris van
Economische Zaken, informeren dat op basis van een besluit van de
RAZEB van 8 december 2008, de herziene EU-Gedragscode inzake
Wapenexporten is omgezet in een juridisch bindend Gemeenschappelijk
Standpunt. Dit Gemeenschappelijk Standpunt (2008/944/CFSP; bijgevoegd)
werd op 13 december 2008 gepubliceerd in het mededelingenblad van de
Europese Unie (L 335/99).
De herziening van de EU-Gedragscode Wapenexport werd inhoudelijk al
grotendeels voltooid onder het Nederlands voorzitterschap in 2004. De
resterende inhoudelijke punten werden medio 2005 beslecht, en
tegelijkertijd werd overeenstemming bereikt over omzetting van de
politiek bindende Gedragscode tot een juridisch bindende
Gemeenschappelijk Standpunt.
De belangrijkste nieuwe inhoudelijke elementen zijn de volgende:
1. uitbreiding van de reikwijdte tot vergunningaanvragen voor
tussenhandel, doorvoer, niet-tastbare vormen van overdracht van
technologie en vergunningen voor productielicenties, indien deze
activiteiten onder een vergunningplicht vallen;
2. criterium 2 (mensenrechten) is aangevuld met naleving van
internationaal humanitair recht;
3. expliciete verwijzing naar het risico van reverse engineering,
waarbij ontvangers producten ontleden om te achterhalen hoe ze
gemaakt zijn en op deze wijze mogelijk een concurrerend product
ontwerpen.
Doel van de herziening van de Gedragcode uit 1998 was tweeërlei.
Enerzijds `codificatie' van de aanvullingen op de Code waarover sinds
1998 door de lidstaten overeenstemming was bereikt en die tot dusverre
in de EU jaarrapporten werden vermeld. Anderzijds aanscherping van de
tekst door toevoeging van nieuwe elementen aan de criteria en
operationele bepalingen.
Een Gemeenschappelijk Standpunt is juridisch bindend, maar heeft geen
directe werking jegens burgers van de lidstaten. Het verbindt de
lidstaten ertoe zich in hun interne rechtsorde en hun buitenlands
beleid, te houden aan de afspraken die zijn vastgelegd in het
Gemeenschappelijk Standpunt. Nederland deed dit al op basis van de
Gedragscode en de omzetting naar een Gemeenschappelijk Standpunt zal
voor Nederland dan ook niet leiden tot aanpassing van de nationale
wet- en regelgeving. De mogelijkheid bestaat dat sommige andere
EU-landen hun wet- en regelgeving nog wel moeten aanpassen.
In ieder geval zullen vanaf nu alle EU-landen gehouden zijn jaarlijks
een nationaal rapport inzake wapenexporten te publiceren.
Graag vestig ik uw aandacht nog in het bijzonder op een belangrijk
inhoudelijk element bij de aanvaarding van het Gemeenschappelijk
Standpunt, te weten de bovengenoemde toepassing van het
mensenrechtencriterium. Op 9 november 2007 heb ik in de brief aan uw
Kamer inzake de Mensenrechtenstrategie (Kamerstuk 31263, nr. 1),
aangekondigd dat Nederland zou inzetten op vaststelling van de
herziene EU-Gedragscode in de vorm van een juridisch bindend
Gemeenschappelijk Standpunt, waarbij het criterium op het gebied van
de mensenrechten in het land van eindbestemming, zal worden versterkt
met opname van een verwijzing naar het internationaal humanitair
recht. Tot mijn tevredenheid wordt dit nu EU-breed gedragen.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Bijlagen
* Bijlage: 1 | PDF, 51 Kb
Ministerie van Buitenlandse Zaken