4. Een goede zorginstelling is ook een veilige zorginstelling
Een goede zorginstelling is ook een veilige zorginstelling
Toespraak, 27 januari 2009
Brand in zorginstellingen komt zeer weinig voor. Maar elke brand is er
één te veel. Daarom moeten alle zorginstellingen ervan doordrongen
zijn dat ze al het mogelijke moeten doen om gebouwen brandveilig te
maken. Onder meer een brandveiligheidsmatrix moet daarbij helpen.
Dames en heren,
U zult zich misschien, net als ik, bij binnenkomst hebben afgevraagd
of dit gebouw brandveilig is. En u hebt misschien gekeken waar hier de
nooduitgangen zijn, waar de brandblussers hangen en of hier een
sprinklerinstallatie aanwezig is. Degenen die hier niet op gelet
hebben, kan ik geruststellen: dit pand voldoet aan de gestelde
brandveiligheidseisen.
Maar het moet natuurlijk zo zijn dat we ons dat nooit hoeven af te
vragen. Dat welk gebouw we ook binnengaan, we er van uit kunnen gaan
dat de brandveiligheid in orde is.
Het is daarom zo goed dat we nu beschikken over dit actieprogramma
Brandveiligheid. Want dankzij dit actieprogramma kunnen we er voor
zorgen dat alle openbare gebouwen inderdaad brandveilig zijn.
Dit actieprogramma is tweeledig.
Enerzijds is het bedoeld om mensen die verantwoordelijk zijn voor de
bouw en het gebruik van een pand, meer bewust te maken van de noodzaak
van brandveiligheid.
Anderzijds moet het actieplan er aan bijdragen dat brandonveilige
situaties in openbare gebouwen tot een minimum worden beperkt.
Een belangrijke groep gebruikers van openbare ruimten zijn mensen die
niet in staat zijn om zélf snel een gebouw te verlaten. Denkt u alleen
maar aan mensen in ziekenhuizen. Of aan mensen die in een rolstoel
zitten op de 5e etage van een verzorgingsflat en die niet de trap
kunnen gebruiken terwijl de lift onbereikbaar is vanwege de brand.
Als we het over brandveiligheid hebben moeten we deze groep niet
vergeten. Om die reden ben ik naast de ministers van BZK én WWI nauw
betrokken bij het actieprogramma Brandveiligheid.
Dat neemt niet weg dat we dit onderwerp wel in het juiste perspectief
moeten blijven zien. Brand in zorginstellingen komt gelukkig zeer
weinig voor. Jaarlijks komen er meer - bijna 800 - mensen om in het
verkeer, dan door brand in een zorginstelling.
Maar dat betekent niet dat we geen oog hoeven te hebben voor de
mogelijke en ernstige risico's die grote aantallen cliënten én
medewerkers lopen als er brand in een zorginstelling, een instelling
van jeugdzorg of schippersinternaten, uitbreekt.
Elke brand is er één te veel. Mensen die een brand meemaken lopen
immers psychische en emotionele schade op. Ook al raken ze niet
gewond. Een brand meemaken is altijd een ramp.
Misschien herinnert u zich nog dat in mei vorig jaar meer dan 150
bewoners vanwege brand uit een verpleeghuis moesten worden
geëvacueerd?
Ouderen moesten met spoed naar een veilige plek worden gereden in hun
bedden en rolstoelen. Dat leverde aangrijpende tv-beelden op. Én wat
me ook opviel: de energie waarmee het personeel die enorme klus toen
klaarde.
Bij dat tehuis kwam gelukkig niemand om het leven. Maar de emotionele
schade was ongetwijfeld wel groot.
Zorginstellingen moeten daarom niet alleen aan zorgkwaliteit werken,
maar ook aan veiligheid. Sociale veiligheid, criminaliteitbeheersing
én brandveiligheid.
Ik ben me er van bewust dat het zorgen voor veiligheid inspanningen en
geld kost. En dat sommige mensen in de zorg denken: we hebben het zo
al druk genoeg. Maar dat kan natuurlijk nooit een excuus zijn om het
niet te doen. Het gaat tenslotte om mensenlevens.
Bovendien zijn er genoeg voorbeelden te vinden van zorginstellingen
die op een uitstekende manier, wél goed met brandveiligheid omgaan,
terwijl ze ook goede zorg verlenen.
Helaas blijven veel zorginstellingen hierbij achter.
Uit onderzoek van het College Bouw Zorginstellingen blijkt dat een
kwart van de onderzochte instellingen niet voldoen aan de verplichte
Risico Inventarisatie & Evaluatie op grond van de Arbowet.
Ook is bij veel zorginstellingen de bedrijfshulpverlening niet op
orde. Dit betekent dat het personeel niet weet hoe te handelen bij
brand en dat er geen voldoende bedrijfshulpverleners zijn. Maar ook
dat de ontruimingsplannen niet up to date zijn en niet in de praktijk
zijn getest tijdens oefeningen.
Dames en heren,
Het is duidelijk dat als het om brandveiligheid van zorginstellingen
gaat, ik nogal wat vraag van de betrokken partijen. Het gaat tenslotte
om mensenlevens.
Maar vanuit het Rijk willen we niet alleen vragen, ik wil samen met
BZK én WWI ook steun aanbieden, waardoor brandonveilige situaties in
zorginstellingen tot een minimum kunnen worden beperkt.
Allereerst doe ik dat door voorlichting te verzorgen. De afgelopen
drie jaar zijn in vijf regio's bijeenkomsten gehouden bedoeld om het
belang van brandveiligheid onder de aandacht te brengen en het
bewustzijn voor brandveiligheid in zorginstellingen te vergroten.
Medewerkers van één derde van alle zorginstellingen hebben een
regiobijeenkomst bezocht. Naast het congres, waren er ook stands van
specialisten in brandveiligheid. We hebben daarop veel positieve
reacties gehad van bezoekers. Ik wil als vervolg hierop later dit jaar
een grote beurs organiseren over brandveiligheid.
Daarnaast wil ik de sector helpen met voorbeelddocumenten waarin
concrete afspraken tussen de zorg, de brandweer en de gemeente kunnen
worden vastgelegd. Deze afspraken moeten ertoe leiden dat
bedrijfshulpverlening en brandweerzorg beter op elkaar aansluiten.
In de regio Den Haag gebeurt dit al. Daar werkt de regionale brandweer
Haaglanden nauw samen met de zorginstellingen in de regio. Deze
werkwijze is een goed voorbeeld voor andere regio's.
Ten derde ondersteun ik de ontwikkeling van E-learning. Dat is
interactief onderwijs waarvan iedereen die in de zorg werkt of gaat
werken gebruik kan maken. Het lesmateriaal is opgedeeld in
verschillende modules, zoals veiligheidsbewustzijn, ontruimen in de
zorg en hoe om te gaan met cliënten die moeilijk voor zichzelf kunnen
zorgen. Ook komt er een module waarmee de cliënten kunnen worden
voorgelicht over brandveiligheid.
Als laatste denk ik dat we veel winst kunnen halen uit een
brandveiligheidsmatrix voor de sector. Met deze controlelijst kunnen
instellingen nagaan hoe een instelling brandveilig gemaakt kan worden.
Het kan gebruikt worden voor een nieuw te bouwen pand en voor een
bestaand pand. De matrix biedt oplossingen en brandveilige
alternatieven, die toepasbaar zijn in de zorg, ongeacht de verschillen
tussen klein- en grootschalige zorgvoorzieningen.
Het toepassen van de matrix verkleint de risico's op brand en vergroot
de brandveiligheid van instellingen.
Zoals u weet, zal dit model later vandaag worden gepresenteerd.
Dames en heren,
Ik sluit af. Ik hoop dat u er na vandaag volledig van doordrongen bent
dat een goede zorginstelling méér is dan een gebouw waar kwalitatief
goede zorg wordt geboden. Een goede zorginstelling moet ook een
veilige zorginstelling zijn. Een instelling waar niemand die er
binnenkomt zich hoeft af te vragen: hoe is het hier met de
brandveiligheid geregeld; waar is de nooduitgang? Maar waar iedereen
ervan uit kan gaan dat veiligheid onderdeel uitmaakt van de zorg en
dat dat vanzelfsprekend goed is geregeld.
Ik wens u een leerzame dag toe vandaag. En ik hoop dat u hier de
ervaring opdoet die u gezamenlijk in de praktijk gaat toepassen.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport