Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geowetenschappen
9 februari 2009
Omhoogkomen aardkorst sloot Straat van Gibraltar af
Middellandse Zee stond vijf miljoen jaar geleden droog
Zo'n vijf miljoen jaar geleden viel de Middellandse Zee droog doordat deze werd afgesloten van de Atlantische Oceaan. De Straat van Gibraltar kwam volgens aardwetenschapper Rob Govers van de Universiteit Utrecht omhoog, doordat het gewicht op de aardkorst afnam. Govers publiceert zijn conclusies in het februarinummer van het wetenschappelijke tijdschrift Geology.
Net als een matras die terugveert wanneer je er vanaf stapt, veert de aardkorst omhoog wanneer de zeespiegel daalt. Dit fenomeen wordt isostasie genoemd. Het omhoogkomen van de aardkorst zorgde vijf miljoen jaar geleden voor een dam tussen de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. Deze afsluiting hield 170,000 jaar stand. Net als tegenwoordig was de Middellandse Zee vijf miljoen jaar geleden een verdampingsbekken. Doordat er geen water meer aangevoerd werd door de Straat van Gibraltar, verdampte het water van de Middellandse Zee en viel hij droog.
Herstel van de zeeverbinding
170,000 jaar na de afsluiting werd de verbinding tussen de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan weer hersteld. Govers vermoedt dat ook hier de beweging van de aardkorst een cruciale rol speelde. Onder Gibraltar schuift de Afrikaanse plaat onder de Europese plaat. Het gewicht van het 'zinkende' uiteinde van de Afrikaanse plaat kan de gehele regio naar beneden getrokken hebben. Govers bewijst dit met CT-scans van het inwendige van de aarde en met metingen van de zwaartekracht. Allebei laten een zware massa zien tot op vierhonderd kilometer onder het gebied.
Artikel
'Choking the Mediterranean to dehydration: the Messinian Salinity Crisis', dr. Rob Govers, Geology (februari 2009).
Meer informatie
Peter van der Wilt, persvoorlichting Universiteit Utrecht, (030) 253 3705,
Universiteit Utrecht