Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Intensieve landbouw beter voor milieu
5 feb 2009
Extensieve landbouw met minder inputs zoals mest en bestrijdingsmiddelen is minder duurzaam dan intensieve landbouw. Ook de onderzoekers zijn verrast door deze conclusie.
Met hulp van dr. Frits van Evert van Plant Research International van Wageningen UR berekende een Engels onderzoeksteam wat extensivering van de teelt van wintertarwe, koolzaad en aardappel betekent voor het Engelse milieu. Hetzelfde deden ze voor rundvee- en schapenhouderij. Voorwaarde was dat de voedselproductie gelijk zou blijven. In de extensieve variant zijn de milieukosten per hectare lager, maar is meer land nodig om deze productie te halen. Per saldo is dat minder duurzaam dan de huidige intensieve veeteelt en akkerbouw, stellen de onderzoekers binnenkort in het vakblad Agricultural Systems.
'Er was al een life cycle assessment gedaan door anderen', verklaart Van Evert. 'Daarbij was nagegaan welke inputs nodig zijn en waar die terechtkomen. Veevoer komt via de mest als nitraat en fosfaat in het milieu terecht, pesticiden ook. Wat tot kosten leidt voor het drinkwaterbedrijf. Ook de diesel voor de trekker, de medicijnen van de veearts en de sojateelt voor het veevoer leiden tot milieukosten buiten het bedrijf. Met deze data hebben wij de vraag gesteld: kun je minder vervuiling bereiken met extensievere teelt?'
Daartoe gebruikten Van Evert en zijn collega's een andere methode, de total factor productivity. 'In dit model voer je alle kosten in, zoals zaaizaad en huur of afschrijving van machines en je voert de opbrengsten in. Daarbij hebben we de kosten die worden afgewenteld op het milieu, zoals broeikasgassen en nitraat, meegerekend. Onze verwachting was dat extensieve landbouw beter scoort dan de huidige intensieve landbouw. Maar dat is niet zo.'
Dat komt vooral doordat voor extensieve landbouw extra grond moet worden ontgonnen waar nu bijvoorbeeld bos op staat. 'Die gebieden hebben een waarde omdat ze water bergen, vogels en insecten bevatten voor de plaagbestrijding of een genenpool in stand houden voor verdere veredeling. Die waarde kan oplopen tot duizenden dollars per jaar en die verlies je grotendeels bij een extensieve landbouw. Want dan krijg je weer uitspoeling van nitraat en pesticiden in het milieu.'
Intensieve landbouw is dus duurzamer, waarbij Van Evert onmiddellijk aantekent dat duurzaamheid een breed begrip is. 'Wij proberen daar concreet invulling aan te geven aan de hand van de inputs op het bedrijf en de emissie van broeikasgassen en uitspoeling van nitraat. Wat er bijvoorbeeld niet in zit is de landschapswaarde van extensief beheerd land. Als we iets zijn vergeten, zeg ik: lever de data aan, dan nemen we het mee in het model.'
De voorstanders van extensivering zullen opmerken dat zij een afname van de productie voor lief nemen, want dat is duurzamer. Maar ook dat klopt niet, blijkt uit het onderzoek. Bij een afname van de productie is het duurzamer om land uit productie te nemen dan om te extensiveren.
Universiteitshoogleraar prof. Rudy Rabbinge trok in het rapport 'Grond voor keuzen' uit 1992 min of meer dezelfde conclusie. 'Nieuw aan ons onderzoek is dat we kosten toekennen aan milieuvervuiling, zodat we de uitruilwaarde tussen landbouw en milieu kunnen vaststellen.' / Albert Sikkema
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie archief op http://www.resource-online.nl.