Port of Rotterdam

De haven schittert weer

04-02-2009

In de huidige economische crisis komt er weer meer nadruk te liggen op een klassieke functie van de haven: die van stapelplaats en buffer voor grondstoffen waarnaar minder vraag is, maar waarvan de prijs mede daardoor juist gunstig ligt. Tankopslagbedrijven voor ruwe olie en olieproducten beleven gouden tijden door de ongekend sterke "contango" in hun markten.(1) Ook de vraag naar opslagcapaciteit voor (primair) aluminium neemt sterk toe.

Rotterdam is de belangrijkste opslaglocatie voor ferro- en non-ferrometalen(2), waarvan aluminium het grootste product is. De voorraad hiervan is al sinds zeker medio 2008 groeiende en vult inmiddels elke mogelijke loods en open locatie. In combinatie met de rijzende voorjaarszon levert dit een letterlijk schitterende haven op. De laatste keer dat de voorraden zo sterk groeiden was tijdens de 'roebelcrisis", toe de Russische aluminiumexport een ongekende hoogte bereikte.

De toenemende opslag van grondstoffen is in het algemeen gunstig voor de opslagbedrijven, al is de mate waarin afhankelijk van het bedrijfsmodel en de opslagcondities (Mate verticale integratie, periode vrije opslag etc.). Het effect op de inkomsten van het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) is gering. De goederen leveren bij binnenkomst aan de zeezijde éénmaal havengeld op en gaan langzaam per binnenschip, trein of pijpleiding naar het achterland. Het HbR heeft direct financieel meer belang bij snelle doorvoer en dynamiek aan de zeezijde, kenmerkend voor een hogere conjunctuur. De belangrijkste bedrijven in Rotterdam voor de op- en overslag van metalen zijn marktleider Steinweg Handelsveem (vele locaties), Metaaltransport (Waalhaven), Henry Bath (Botlek) en sinds kort Pacorini en Broekman aan de Brittaniëhaven. Henry Bath maakt een capaciteitssprong door het verwerven van 66.000 m2 opslagcapaciteit op "Commodity Park" op de Maasvlaklte. (Zie persbericht van 29 januari).

Import
Hoeveel aluminium er wanneer en bij wie ligt, is buiten de kring van belanghebbenden niet bekend. De openbare CBS-cijfers geven alleen een indicatie van de omvang van de zeezijdige stroom voor de gehele haven. In 2004 werd 1,6 miljoen ton metalen, waarvan 600.000 ton aluminium en ruim 200.000 ton koper overgeslagen. In 2007 was de omvang toegenomen tot 2,9 miljoen ton, waarvan bijna 1,9 ton aluminium en 400.000 ton koper. Hiernaast is zink, rond de 80.000 ton, afzonderlijk te noemen. Lood, tin, nikkel, kobalt en bijzondere metalen zoals wolfram en zirkonium vallen in de categorie "overige". De aanvoer overheerst; de afvoer over zee varieert de laatste jaren tussen de 220 en 290 duizend ton. Landen van herkomst zijn Rusland, met stip op één, Noorwegen en IJsland. Chili en Rusland zijn belangrijke koperleveranciers, tin wordt veel geëxporteerd door Maleisië en Indonesië. Grote nikkelproducenten zijn Cuba en Rusland. De belangrijkste bestemmingen zijn de Benelux (3) en Duitsland. Dit land gebruikt in goede jaren ongeveer 1,8 miljoen ton primair aluminium.

Eigen productie
De aluminiummarkt wordt ook voorzien door eigen productie vanuit bauxiet of het halfproduct alumina, door onder andere Zalco in Vlissingen, Aldel in Delfzijl en Hamburger Aluminiumwerke (600.000 ton). Hamburg huisvest ook de Norddeutsche Affinerie, de belangrijkste kopersmelterij in Noordwest Europa. De continentale aluminiumsmelters hebben een kwetsbare positie: de hoge energiekosten maken ongeveer driekwart van hun productiekosten uit. De fabriek in Hamburg was al even gesloten, maar heropende in 2005 dankzij de grote vraag en hoge prijzen die ook de Nederlandse producenten uit het dal sleepten. De import uit landen met goedkope energie zal echter toenemen. Op IJsland wordt de productiecapaciteit verder uitgebreid. De Russen voeren hun export gemakkelijk op als dit nodig is om contanten te genereren voor de producent of het land.

Vraag wereld
In de afgelopen tien jaar is het wereldwijde gebruik van aluminium met de helft toegenomen. Het materiaal werd steeds meer toegepast in de auto-industrie, woninginrichting, bouw en de verpakkingsindustrie. In 2007 nam de mondiale productie van primair aluminium toe met tien procent tot ruim 37 miljoen ton. Net als in de staalindustrie was China de belangrijkste aanjager met een toename van ruim een derde. Ook andere landen met gunstige energiekosten breiden hun capaciteit uit. In Dubai moeten smelterijen met een capaciteit van tien miljoen ton verrijzen en India streeft naar een verhoging van de productie naar vijf miljoen ton. (Bron: Handelsblatt medio september 2008)

(1) Contango: een situatie waarin de toekomstige (termijnmarkt)prijs hoger is dan de actuele. De omgekeerde situatie heet "backwardation". De contango is een vrij normale situatie omdat in de toekomstige prijs de kosten van opslag, interest, verzekering etc, verdisconteerd zijn. De actuele prijzen zijn nu echter zeer laag door een beperkte vraag in combinatie met producenten die niet bereid of in staat zijn hun productie te beperken. Dit geldt in ieder geval voor olie, bepaalde olieproducten en aluminium. De toekomstige (termijn)prijs is vrij hoog onder invloed van niet al te pessimistische toekomstverwachtingen. Het grote verschil nodigt uit tot voorraadvorming. door echter prijs op langere termijn hoger is dan die op korte. (2) Metalen worden in onze regio vooral verhandeld op de London Metal Exchange (LME). Deze stelt ook eisen aan de opslag van de metalen (condities, beveiliging, nabijheid terminals voor snelle aan- en afvoer) en certificeert bedrijven daarvoor. (3) In Rotterdam verwerkt Luxaflex-producent Hunter Dougles, veel aluminium, maar dan in de vorm van schroot. Aluminium wordt in het algemeen veel hergebruikt.

© Havenbedrijf Rotterdam N.V.