ChristenUnie
Bijdrage Ernst Cramer bij AO HSL-Zuid
Bijdrage Ernst Cramer bij AO HSL-Zuid
woensdag 04 februari 2009 11:00
Voorzitter, de situatie bij HSA, de vervoerder op de HSL-Zuid, is niet
rooskleurig. De minister stelt nu voor om HSA uitstel van betaling
voor de eerste 3 jaar te geven. De consequenties van alternatieven
lijken nog veel groter. De ChristenUnie gaat er daarom met frisse
tegenzin mee akkoord. Maar voorzitter, het is de verantwoordelijkheid
van de minister. Welke risico's neemt de minister hiermee? Want wat nu
als de problemen met leverancier Ansaldo voort blijven duren?
Ik heb wel moeite met het beding van 40% korting van de verschuldigde
vergoeding tot het moment dat Lijn 4 in België beschikbaar is. Vijf
dagen na het tekenen van de overeenkomst is deze verbinding immers
beschikbaar gekomen. Daarmee lijkt deze clausule buiten werking. Er
wordt echter een voorbehoud gemaakt dat het veiligheidsniveau van de
baaninfra pas daadwerkelijk beoordeeld kan worden op grond van
toegelaten en gecertificeerde treinapparatuur. Wat zijn de mogelijke
consequenties van dit voorbehoud? Over welke treinapparatuur hebben we
het dan? Moeten we dan wachten tot de zomer als mogelijk de Siemens
BR189 beschikbaar is? Ik krijg het gevoel dat we hier te maken hebben
met kip-ei situatie waarbij onduidelijk is wat precies op wat wacht.
Voorzitter, wanneer gaan er treinen rijden op de HSL? Er is nu een
tijdelijke concessie maar de minister meldt zelf dat er niet voor de
zomer vervoer zal gaan plaatsvinden. De aanvangsdatum vervoer is 1
juli maar HSA wil zich niet vastleggen. Begrijp ik hieruit dat de
tijdelijke concessie daarmee van de baan is omdat vanaf 1 juli de
definitieve concessie geldt?
Het is goed dat er nu naar terugvalopties wordt gekeken voor het
tijdelijke vervoer met de Siemens locs maar wat is hier precies rol
van de minister en wat van HSA? Want HSA beslist uiteindelijk over de
inzet. Heeft het contractuele betekenis en dus verplichtingen voor HSA
als de minister aantoont dat de Siemens locs aan alle voorwaarden
voldoen, ongeacht de keuze die de HSA maakt?
Voorzitter, ik mis bij de alternatieven voor de korte termijn
eigenlijk een simpele oplossing. Waarom niet gewoon rijden met ATB?
Maak van het traject Hoofddorp-Rotterdam gewoon 1 groot blok. Treinen
kunnen simpelweg via ATB bij Schiphol de HSL oprijden en bij Rotterdam
weer het volgende ATB blok oprijden. Vervolgens kan er een nieuwe
trein het baanvak op. Zo zou je twee keer per uur een trein kunnen
laten rijden en dit is volgens mij redelijk snel uitvoerbaar. Graag
een reactie van de minister!
De minister stelt dat de consumentenorganisaties de conclusie trekken
dat de tarieven acceptabel zijn gezien de keuzemogelijkheid die de
reizigers hebben. In hun brief staat echter dat de toeslag van 60%
boven het volle NS-tarief "onevenredig hoog" is en dus niet
acceptabel. Reizigers die nu met korting reizen buiten de spits gaan
zelfs het dubbele betalen. De minister wil nu in de praktijk kijken of
het tarief voldoende klanten trekt. Maar wat als dit niet het geval
is? Die kans is vrij groot als ik kijk naar de prijs- en
kwaliteitsverschillen bij vergelijkbare buitenlandse HSL-trajecten.
HiSpeed schrijft zelf te streven naar omzetmaximalisatie door het
opzoeken van de grenzen van de prijselasticiteit. Ik concludeer dat
dit een gevolg is van de in het verleden gekozen opzet van
concessieverlening. Het gevolg is wel dat we straks mogelijk veel
minder reizigers op de HSL hebben dan zou kunnen. Dat blijkt ook uit
het antwoord op de vraag over het gebruik van de voordeelurenkaart.
Ook hier geldt helaas het belang van de HSA en niet het belang van
zoveel mogelijk reizigers in het OV.
Er is een goedkoper kaartje, de superdiscount, maar die is maar
beperkt beschikbaar en moet je van te voren bestellen. Zo'n systeem
werkt goed voor grensoverschrijdende reizen. Maar voorzitter, de HSL
is juist ook belangrijk voor vervoer binnen de Randstad! Uitgaande van
het principe van spoorboekloos rijden is een superdiscount tarief dan
niet aantrekkelijk. Als je moet reserveren en je ziet dat het goedkope
tarief ook nog eens voor jouw gewenste trein niet meer beschikbaar is
dan bedenk je je wel om een andere trein te nemen want je
reistijdwinst is dan toch weg. Hoe ziet de minister met het
voorgestelde tarievenstructuur het spoorboekloos reizen voor zich als
straks de HSL-Zuid op stoom is (misschien trouwens nog geeneens zo gek
idee...) en er verder alleen nog maar rechtstreekse treinen zijn
tussen Amsterdam en Rotterdam via Haarlem?
Voorzitter, in de brief van de minister staat dat HSA schadeloos
gesteld zal worden voor de langere reistijd op Belgische bodem. De
ChristenUnie begrijpt dit maar voor ons is dit niet het einde van het
dossier reistijd. Want voorzitter, hiermee schiet de reiziger niets op
behalve dan dat zijn kaartje wellicht iets goedkoper is, maar dat
zullen we nooit weten. Kan het reistijdverlies in België niet op
Nederlandse bodem worden gecompenseerd door middel van maximale
infrabenutting? Het zou een mooi proefproject zijn voor slimmer,
sneller en zuiniger op het spoor conform mijn notitie. Op
samenlooptrajecten met het bestaande spoor zijn er nog genoeg
mogelijkheden voor snellere wissels, inhaalsporen en toepassing van
160 km/uur lijkt mij. De techniek laat ik graag over aan de minister
maar indien gewenst kan ik zo een lijstje geven. Is de minister bereid
te onderzoeken hoeveel reistijdwinst dit oplevert voor de HSL?
Voorzitter, ik heb nog twee vragen over de tijdelijke concessie:
* Waarom zijn er geen eisen gesteld t.a.v. compenserende
verbindingen mocht de Benelux trein onder deze tijdelijke
concessie worden gebracht?
* Mooi dat er een inspanning is tot kaartintegratie met NS maar
waarom niet ook met de andere vervoerders?
De minister onderzoekt nu ook alternatieve beveiligingssystemen voor
het hogesnelheidsvervoer. Dat zal ongetwijfeld kostbaar zijn en als we
er voor kiezen nog twee jaar duren en dan moet je nog treinen hebben
die dat alternatieve systeem hebben. Onderzoek volgt in mei.
Door het nemen van benuttingsmaatregelen en kleine infrastructurele
aanpassingen kan het reistijdverlies op Belgische bodem voor de HSL
mogelijk gecompenseerd worden in Nederland. Als uitwerking van de
ChristenUnie-notitie Slimmer, sneller en zuiniger op het spoor is naar
mogelijkheden gezocht voor de HSL.
De volgende benuttingsmogelijkheden zouden een bijdrage kunnen leveren
aan een kortere reistijd. Bijkomend voordeel van enkele van deze
maatregelen is dat zij ook bijdragen aan de capaciteit voor het
conventionele spoor.
De benuttingsmogelijkheden op een rij:
- Breda Aansluiting van/naar Belgie: afschaffing
snelheidbeperking 80 km/u door toepassen 130 km/u-wissels
- van Breda naar HSL-aansluiting richting Rotterdam en vv:
verhoging snelheid van 140 naar 160 km/u
- van Lombardijen tot nabij Blaak en vv: verhoging
snelheid van 140/100 km/u naar 160 km/u *PLUS* uitgesteld remmen
- inrijsnelheid Rotterdam: plaatsing extra wisselcombinatie
tbv binnenrijden 80 km/u spoor 11 *PLUS* uitgesteld remmen
- traject Hoofddorp Aansluiting - Schiphol en vv:
verhogen snelheid van 130 naar minimaal 160 km/u *PLUS* uitgesteld
remmen
- bogen Riekerpolder Aansluiting: verhogen boogsnelheid door
aanpassing verkanting, gelijktijdig met komst 'dubbele vork'
- Riekerpolder Aansluiting - Sloterdijk: verhogen
baanvaksnelheid (exacte snelheid nader te bepalen)
- station Lelylaan viersporig tbv inhaling
stop/sneltreinen
- Wiltzanghlaan->Sloterdijk->Isolatorweg: vrijliggend
doorrijspoor met extra hoge verkanting bij boog
Sloterdijk->Isolatorweg
- Aansluiting Bos & lommerweg -> Lelylaan extra spoor
- snellere wissels Transformatorweg Aansluiting, hogere
snelheid, snellere wissels Singelgracht Aansluiting + uitgesteld
remmen