Aanbieding rapport Fyto-V
03 februari 2009 - kamerstuk
Kamerbrief over een onderzoek naar werkzame kruidenpreparaten
(fytotherapeutica) voor de biologische veehouderij. Hier is behoefte
aan omdat preventief gebruik van synthetische geneesmiddelen in de
sector verboden is.
Geachte Voorzitter,
Bijgevoegd vindt u het eindrapport van Fyto-V, zoals ik toegezegd heb in het debat op
3 maart over de beleidsnota Biologische landbouwketen 2008-2011 'biologisch in
verbinding, perspectief op groei'.
Achtergrond onderzoek
In de biologische veehouderij is het preventief gebruik van synthetische geneesmiddelen
verboden en is curatief gebruik maar zeer beperkt mogelijk. Biologisch gehouden dieren
mogen bijvoorbeeld maar twee keer een antibioticabehandeling krijgen, anders vervalt de
biologische status. De biologische sector is daarom op zoek naar werkzame kruidenpreparaten
(fytotherapeutica) die zowel de algemene gezondheid van vee kunnen
bevorderen als effectief zijn voor de behandeling van een bepaalde aandoening. In het
laatste geval dienen de kruidenpreparaten als een alternatief voor synthetische geneesmiddelen.
Ook voor de gangbare veehouderij is het belangrijk om alternatieven voor
antibiotica te ontwikkelen. Kruiden zouden hier een rol in kunnen spelen. Het potentiële
belang van werkzame kruidenpreparaten voor zowel de biologische als gangbare
veehouderij is voor mij de reden geweest om het verzoek van de biologische sector te
honoreren om een onderzoek hiernaar te laten uitvoeren. Het onderzoek is uitgevoerd
door het RIKILT in samenwerking met de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit
van Utrecht, PhytoGeniX, het Institute for Ethnobotany and Zoopharmacognosy en de
HAS Den Bosch.
Het doel van de studie is meer kennis te verkrijgen over werkzame kruidenpreparaten die
veilig zijn voor mens, dier en milieu.
Resultaten
Het onderzoek heeft een aantal bruikbare producten opgeleverd:
* een zeer uitgebreide database met producten die publiekelijk toegankelijk is;
* methoden voor kwaliteitsanalyses van kruidenproducten;
* een inventarisatie van wetten en regelingen die in dit kader van belang zijn;
* een onderwijsmodule over kruidenpreparaten en het gebruik ervan.
Op basis van kwaliteitsanalyses en controle op contaminanten is aangetoond dat er
kwalitatief betrouwbare kruidenpreparaten beschikbaar zijn voor gebruik binnen de
veehouderij. Uit de toetsing van de geselecteerde preparaten komen wisselende
resultaten naar voren. De in vitro assays laten een positieve werking zien in het merendeel
van de geteste preparaten. De resultaten van de dierstudies zijn niet eenduidig.
De onderzoekers concluderen dat er nog kennislacunes zijn en er slechts een beperkt
aantal geschikte onderzoeksparameters voor handen is voor het toetsen van kruidenpreparaten
onder praktijkomstandigheden.
Ik beschouw dit onderzoek als een eerste aanzet om de haalbaarheid te vergroten van de
inzet van kruidenpreparaten bij aandoeningen in de veehouderij. Er lijkt potentie te zitten
in het gebruik ervan. Tegelijkertijd constateer ik dat die potentie nog niet eenduidig is
aangetoond en dat er nog een aantal hindernissen zijn die genomen moeten worden voor
de verdere ontwikkeling. Een van de hindernissen is het wegnemen van onnodige
juridische belemmeringen, zonder concessies te doen aan de hoge standaarden van
voedselveiligheid. Er is verdere inzet en vervolgonderzoek nodig om de kennis over
kruidenpreparaten en geschikte meetmethodes te vergroten. Ik heb onlangs 3 miljoen
euro ter beschikking gesteld voor het zoeken naar alternatieven voor antibiotica. In dit
kader is ¤ 0,7 miljoen beschikbaar voor onderzoek naar de toepasbaarheid van fytotherapeutica.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit