Vrije Universiteit Amsterdam
'Als het hier om vijf uur wat rustiger wordt, begint daar de dag. Tot een
uur of acht heb ik dan volop contact'
Tom Wurdinger combineert hersentumoronderzoek op VUmc én Harvard
29 januari 2009
Vorig jaar deze tijd pendelde hij nog elke drie weken op en neer
tussen Boston en Amsterdam. Sinds afgelopen april jaar zit hij 'echt
hier' en steekt hij minder frequent, maar nog steeds regelmatig de
oceaan over. Een portret van Tom Wurdinger, projectleider van de
neuro-oncology research group (NRG) en een van de best publicerende
onderzoekers van VUmc.
Tom Wurdinger Fotografie: Mark van den Brink Tom Wurdinger
Geboren: Duitsland (1978). Kwam op vierjarige leeftijd naar Nederland
Studie: medische biologie aan de VU
Promotie: Universiteit Utrecht op experimenteel onderzoek naar
anti-kankervirussen
Postdoc: Harvard University, Boston, Massachusets, VS
Huidige functie: projectleider neuro-oncology research group, VUmc
Eind 2007, toen hij drie jaar als postdoc op Harvard University zat,
kwam Winald Gerritsen, directeur van het CCA, op bezoek. "Hij zocht
iemand die het onderzoek naar hersentumoren wilde leiden." De unieke
setting - in de onderzoeksgroep trekken neurologie, neurochirurgie en
kinderoncologie samen op - en de wetenschap dat hij de groep samen zou
leiden met neurochirurg David Noske, maakten dat Wurdinger 'ja' zei.
Ondertussen loopt zijn aanstelling in Boston door.
Zo combineert hij het beste van twee werelden: "Het mooie van VUmc is,
dat je tegenover het ziekenhuis zit. Is er een tumor verwijderd, dan
kun je hem bij wijze van spreken direct ophalen. Op Harvard worden de
nieuwste technieken ontwikkeld. En moleculaire biologie loopt daar op
bijna alle fronten voor op de rest van de wereld."
Therapieën ontwikkelen
De neuro-oncology research group brengt de verschillen tussen
hersentumoren en normaal hersenweefsel in kaart. "We vragen ons af
waarom hersentumorcellen niet dood gaan door de huidige therapieën. Op
basis van de kennis die we opdoen, proberen we nieuwe therapieën te
ontwikkelen. Als bijvoorbeeld blijkt dat in een tumor veel eiwit A
aanwezig is, proberen we een remmer tegen dat eiwit te maken.
Vervolgens kun je gaan experimenteren: helpt het ook?"
Bloedvaten en vetblaasjes
Hij publiceert veel. Recent nog een baanbrekend artikel in Cancer Cell
over de oorzaak van de goede doorbloeding van hersentumoren. "De
tumoren bevatten veel meer bloedvaten dan gezond hersenweefsel. Hoe
komt dat? Met behulp van geavanceerde technieken om microRNAs te
detecteren op Harvard ben ik erachter gekomen dat het microRNA dat het
tumorbloedvat in stand houdt, is ontregeld. Nu we dit weten, kunnen we
beginnen met de ontwikkeling van een anti-bloedvattherapie."
In het prestigieuze tijdschrift Nature Cell Biology presenteerde hij
onlangs een nieuwe diagnostiek. "Tumoren scheiden vetblaasjes uit, die
in het bloed van de patiënt belanden. Deze zitten vol genetische
informatie over de tumor. Als er in de tumor een grote hoeveelheid van
een bepaald microRNA aanwezig is, dan zit dat ook in het blaasje.
Zelfs de mutaties in de tumor zijn er terug te vinden."
In zijn verhaal benadrukt Wurdinger dat de vindingen niet alleen zijn
verdienste zijn. "Het is altijd teamwerk. We zitten hier nog steeds
met een relatief klein groepje van zo'n twaalf tot vijftien man,
inclusief de studenten, allemaal werkpaarden." Hij investeert ook in
de studenten. "Aan mensen die we na hun stage nooit meer zien, hebben
we zelf misschien niet veel. Het liefst bieden we studenten een
traject aan: een stage in VUmc, een stage op Harvard en daarna een
promotietraject. Dan leg je ook wat meer druk op de selectie."
Chatsessies
Elke twee à drie maanden vertrekt hij voor een week of twee naar
Boston. Ondertussen houdt hij dagelijks - via skype en chatsessies -
contact met zijn Amerikaanse collega's. "Als het hier om vijf uur wat
rustiger wordt, begint daar de dag. Tot een uur of acht heb ik dan
volop contact." Het is vaak moeilijk om te stoppen. Om te voorkomen
dat hij altijd werkt, heeft hij de emailfunctie op zijn mobiele
telefoon bewust niet geactiveerd. "Maar", voegt hij daaraan toe, "ik
heb altijd mijn laptop bij me, voor als ik het echt niet meer houd."
Annemarie van den Hoven
bron: Tracer