Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa)

NMa: Consumentenmarkt energie verbetert, NMa nog niet tevreden

09-02 / 30-01-2009

De consumentenmarkt voor energie werkt soepeler. De energiebedrijven zijn beter gaan presteren en het vertrouwen van de consument in het eigen energiebedrijf neemt verder toe. Ook stappen meer consumenten over naar een andere leverancier, mede omdat er tegenwoordig iets te kiezen valt voor consumenten. Het voordeel kan oplopen tot meer dan 200 euro. Tegelijkertijd constateert de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) dat consumenten nog steeds moeite hebben om energiebedrijven en aanbiedingen met elkaar te vergelijken. Ook hebben ze weinig vertrouwen in de objectiviteit van de beschikbare vergelijkingsinformatie. Mede daarom scherpt de NMa de richtsnoeren voor informatieverstrekking aan consumenten aan en toetst zij de naleving daarvan in 2009. Dit blijkt uit de Monitor Nederlandse kleinverbruikersmarkt voor elektriciteit en gas juli 2007 juni 2008 die de NMa vandaag publiceert.

Uit het onderzoek blijkt ook dat de groep consumenten die overweegt over te stappen in de komende twee jaar, kleiner is geworden. Het afnemende enthousiasme bij consumenten om over te stappen kan ook worden veroorzaakt door de intensieve telefonische werving van een aantal leveranciers. Er komen meer klachten binnen bij ConsuwWijzer. Ook in de media en in politieke debatten is deze werving al een aantal keren negatief in de schijnwerpers komen te staan. Daarom gaat de NMa in 2009 de werving op de energiemarkt toetsen aan de wettelijke normen en zal zij ingrijpen indien nodig.

Overstappen naar een andere leverancier kan voordeel opleveren. Wie een contract voor onbepaalde tijd voor elektriciteit en gas had, kon in de onderzoeksperiode (per jaar) maximaal 75 euro besparen als hij van de duurste naar de goedkoopste leverancier overstapte. Wie een jaarcontract met vaste prijs had, kon op jaarbasis maximaal 220 euro besparen door over te stappen. Hierbij is overigens nog geen rekening gehouden met het feit dat sommige leveranciers ook nog eenmalige kortingen geven voor het overstappen. Het voordeel kan dus verder oplopen. Acht procent van alle consumenten stapte tussen juli 2007 en juni 2008 over naar een andere leverancier. In het Verenigd Koninkrijk ligt dit percentage beduidend hoger: ruim 20 procent van de consumenten kiest daar regelmatig voor een andere energieleverancier. De meeste andere EU-landen hebben overstappercentages van enkele procenten, terwijl België een overstappercentage kent van ruim 6 procent. Het overstappen heeft ertoe geleid dat de drie grootste leveranciers (Essent, Eneco en Nuon) een klein deel van hun hoge gezamenlijke marktaandeel van 80 procent hebben verloren. Er is hiermee echter nog steeds sprake van een zeer geconcentreerde markt.

Uit de monitor over de periode van juli 2007 tot en met juni 2008 blijkt dat de waardering van consumenten voor de administratieve dienstverlening hoger is dan in het voorgaande jaar en ook is de waardering voor de afhandeling van klachten hoewel sectorbreed gezien gemiddeld nog onvoldoende in vergelijking met vorig jaar gestegen. Verder blijkt dat het vertrouwen van de consument in zijn eigen energiebedrijf nog hoger is geworden dan in de vorige onderzoeksperiode. Daar tegenover staat dat consumenten er minder vertrouwen in hebben dat de werking van de energiemarkt op lange termijn positieve effecten zal hebben. In de voorgaande monitor signaleerde de NMa nog een lichte stijging van dat vertrouwen.

De verklaringen voor het gedaalde vertrouwen in de energiemarkt als geheel zijn mogelijk het gedaalde algemene consumentenvertrouwen, de gestegen energieprijzen en de negatieve aandacht die werving op de energiemarkt in de afgelopen periode heeft veroorzaakt.

In de afgelopen jaren is er al veel veranderd in de consumentenmarkt voor energie. Dat gaat de komende jaren nog door: er is een capaciteitstarief (de grootte van de aansluiting bepaalt de hoogte van het transporttarief) ingevoerd, er komt een uniform leveranciersmodel, de geïntegreerde energiebedrijven worden gesplitst en de slimme meters worden ingevoerd. Deze veranderingen verbeteren op termijn de werking van de consumentenmarkt voor energie. Maar een goede overgang naar de nieuwe situatie vraagt veel aandacht van de alle betrokkenen. De focus van de NMa ligt op een beheerste en soepele invoering van de veranderingen.