Ingezonden persbericht


P E R S B E R I C H T

Geredde collectie van Martin Monnickendam naar Amsterdamse culturele instellingen.

Werken van de eens zo beroemde Amsterdamse schilder krijgen een nieuw leven.

Amsterdam, 28 januari 2009

Het jaar 2009 is een bijzonder jaar dat in het teken staat van de talentvolle en tijdens zijn leven gevierde Amsterdamse schilder Martin Monnickendam (1874 - 1943). Vijfendertig jaar geleden verkeerde zijn werk nog in erbarmelijke staat. Zijn omvangrijke oeuvre lag onder zeer slechte omstandigheden opgeslagen in twee kleine boerderijtjes op de Veluwe waar de dochters van Monnickendam na de oorlog woonden. In 1973 richtte de toen 26-jarige kandidaat-notaris Ruud van Helden - in samenspraak met de dochters - de Stichting Vrienden van de schilder Martin Monnickendam op. Voornaamste doel van de stichting is het inventariseren, conserveren en restaureren van de duizenden werken om die vervolgens in openbare collecties onder te brengen. Na jaren van intensieve arbeid is een groot aantal werken in oude glorie hersteld en van de ondergang gered. De stichting schenkt in dit jubileumjaar een belangrijk deel van de collectie aan Amsterdamse musea, die de werken zullen tentoonstellen. Zo zal het Stadsarchief Amsterdam de grootste schenking uit zijn bestaan ontvangen, ruim 700 werken. De exposities worden begeleid door een rijk geïllustreerde oeuvrecatalogus. Bovendien verschijnt een levendige en kleurrijke monografie waarbij is geput uit het omvangrijke archief van Monnickendam. Want behalve dat Van Helden het artistieke werk liet restaureren en conserveren, maakte hij ook het archief toegankelijk. Van de door Monnickendam ontworpen menukaart voor een promotiediner tot een verweerschrift omtrent zijn joodse achtergrond, bijna alles bleef bewaard.

Monnickendamjaar

Het jaar 2009 staat in het teken van Martin Monnickendam. Een jaar van tentoonstellingen, publicaties, schenkingen en evenementen. Belangrijke Amsterdamse culturele instellingen als het Rijksmuseum, het Stadsarchief Amsterdam, het Amsterdams Historisch Museum, het Joods Historisch Museum, Stadsherstel Amsterdam N.V. en Artis zullen speciale aandacht aan de schilder besteden. Ook in Museum Schokland is een expositie te zien. De feestelijkheden begonnen op 29 januari toen werken werden overgedragen aan het Rijksmuseum ter gelegenheid van het afscheid van oud-directeur Ronald de Leeuw. Op 6 februari volgen tentoonstellingen in het Stadsarchief, Artis en de Amstelkerk. Prachtige exposities die elk een thema van de veelzijdige kunstenaar belichten. Het programma vindt u op pagina 3 en 4 van dit document. Uiteraard wordt u van elk evenement afzonderlijk op de hoogte gebracht.

Uitgeverij Waanders verzorgt de oeuvrecatalogus waarin ruim 4.300 werken zijn beschreven en afgebeeld. Daarnaast verschijnt de rijk geïllustreerde monografie 'Hommage aan Martin Monnickendam' die een levendig beeld schetst van de schilder en zijn tijd. Tenslotte verschijnt het boekje 'Martin Monnickendam, van de ondergang gered'.

Martin Monnickendam

De kunstschilder Martin Monnickendam kreeg zijn opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten waar Auguste Allebé, Nicolaas van der Waay en Carl Dake tot zijn leermeesters behoorden. Hij woonde en werkte in Amsterdam. Monnickendam koos als onderwerpen vaak Amsterdamse taferelen en stadsgezichten, zijn oeuvre is dan ook nauw verbonden met de hoofdstad. Daardoor geeft het een uniek beeld van het rijk geschakeerde culturele en religieuze leven in de eerste helft van de twintigste eeuw. Zijn vele reizen - onder andere naar Italië, Duitsland en Frankrijk - legde hij eveneens in beelden vast. Zijn trefzekere tekenvaardigheid maakte Monnickendam tot een veel gevraagd illustrator voor dag- en weekbladen. Monnickendam ontving talloze onderscheidingen uit binnen- en buitenland en nam over de hele wereld deel aan tentoonstellingen, onder meer in Berlijn, Buenos Aires en Pittsburg. Opvallend in zijn werk is het voor die tijd felle maar warme kleurgebruik. Zijn naam werd - mede door dat kleurgebruik - in een adem genoemd met zijn eveneens succesvolle tijdgenoten Jan Sluijters en Kees Maks. Monnickendam heeft zich echter nooit aangesloten bij een stroming of een groep schilders. Hij heeft altijd zijn eigen weg gevolgd, en hanteerde daarbij een stijl van schilderen en tekenen die zeer herkenbaar en eigen is.

Digitaal beeldmateriaal is beschikbaar.
Wilt u meer informatie? Neemt u dan contact op met Peggy Alderse Baas-Budwilowitz,
Stichting Vrienden van de schilder Martin Monnickendam. tel.: 06 18 28 74 76 of 020 670 80 01.
Mail: info@cultural-architects.com
Programma Monnickendamjaar 2009

Rijksmuseum

Op 29 januari krijgt het Rijksmuseum een belangrijk werk geschonken, de aquarel 'Bij den juwelier' (1909). Daarop staan de zusters van Monnickendam geportretteerd samen met zijn broer Jacques, die een bijouteriezaak heeft waar hij nepdiamanten verkoopt. De titel is duidelijk ironisch bedoeld. Bovendien krijgt het museum de tekening van Breitner op zijn sterfbed (1923) van Monnickendam. De tekening werd ooit verkocht aan Marianne Franken - een bevriende schilderes die in de oorlog werd vermoord- maar was na de oorlog onvindbaar en moest als verloren worden beschouwd. Tot het onlangs op een veiling opdook ... De stichting schenkt de werken ter gelegenheid van het afscheid van Ronald de Leeuw als directeur van het museum. De Leeuw neemt ze persoonlijk in ontvangst.

Stadsarchief Amsterdam
Op 5 februari is de opening van de tentoonstelling Het Amsterdam van Martin Monnickendam in het Amsterdamse Stadsarchief. Het archief krijgt ruim 700 tekeningen van Monnickendam geschonken, de grootste schenking ooit in het bestaan van het Stadsarchief. Alle tekeningen hebben de hoofdstad als onderwerp, zoals die uit de zogenaamde Houthakkercollectie. Amsterdam voerde tijdens de Eerste Wereldoorlog grote bouwprojecten uit, die het beeld van de stad ingrijpend zouden veranderen. De kunsthandelaar Bernard Houthakker vroeg zijn vriend Monnickendam de plekken van verdwijnend Oud-Amsterdam vast te leggen. En dat deed hij met een grote snelheid en precisie. Zo zien we de Vijzelstraat vóór de verbreding, de Dam voordat de Industriële Club werd gebouwd en de niet meer bestaande steegjes en slopen rondom de Ronde Lutherse kerk. Tijdens de opening van de tentoonstelling zullen de oeuvrecatalogus en monografie worden gepresenteerd. De tentoonstelling loopt tot en met 3 mei. Tijdens de duur van de tentoonstelling zullen lezingen worden gehouden.

Artis

Gedurende de tentoonstelling in het Stadsarchief toont Artis in een van zijn sfeervolle gebouwen tekeningen van de veelzijdige Monnickendam. De kunstenaar was een groot liefhebber van de dierentuin waar hij regelmatig tekende. Tijdens de duur van de tentoonstelling zijn lezingen geprogrammeerd.

Amstelkerk

Van 4 tot en met 26 februari is in de Amstelkerk de tentoonstelling Het Italië van Martin Monnickendam te zien. Er worden 75 prachtige pastels getoond die de kunstenaar gedurende zijn reizen tussen 1929 en 1938 in zijn geliefde Italië maakte.

Joods Historisch Museum

Van 24 februari tot 19 april is in het Joods Historisch Museum een feestelijke presentatie van de schenking van 10 olieverfschilderijen en 35 tekeningen van de kunstenaar aan dit museum. Monnickendam maakte veel schilderijen en pastels van het leven in de Amsterdamse joodse gemeenschap.

Amsterdams Historisch Museum

Eind april 2009 volgt een bijzondere presentatie in het kader van een schenking aan het Amsterdams Historisch Museum. Het museum toont werken van de Amsterdamse beau monde en de uitgaanswereld. Monnickendam vereeuwigde vaak orkest en publiek tijdens muziekuitvoeringen. De Biljartwedstrijd (1907) maakt deel uit van de schenking. Een prachtig olieverfschilderij dat een biljartwedstrijd verbeeldt in hotel Krasnapolsky. Tijdsduur: april tot en met oktober 2009.
Tijdens de duur van de tentoonstelling zullen lezingen worden gehouden.

Museum Schokland
In 1931 verscheen onder de titel 'De Gedoemde Binnenzee' een reeks artikelen in de kleurenbijlage van het Algemeen Handelsblad. In deze serie werden de lezers meegenomen op een rondreis langs de Zuiderzee voordat deze op 28 mei 1932 door de Afsluitdijk zou worden afgesloten. De illustraties werden verzorgd door Martin Monnickendam die hiervoor tal van reizen rond de Zuiderzee maakte. De aquarellen - waarop lang verdwenen landschappen, dorpsgezichten en (visserij)activiteiten - hangen tot 1 april 2009 in Museum Schokland.

Plafondschildering

De officieuze aftrap vond reeds plaats op 28 oktober jl ten kantore van Mr. M.J. Meijer c.s., notarissen aan de Keizersgracht 695/699 te Amsterdam. Op die dag overhandigde de Stichting een gerestaureerde plafondschildering van Monnickendam aan Stadsherstel Amsterdam N.V., de eigenaar van de panden.


---- --