4. 2009 cruciaal overgangsjaar
2009 cruciaal overgangsjaar
Toespraak, 22 januari 2009
In 2009 zitten we midden in een transitiefase op weg naar nieuwe
verhoudingen in de zorg. Dat vraagt van u creativiteit en
flexibiliteit. Maar tegelijkertijd kunt u steeds vaker zichtbaar
verschil maken op basis van kwaliteit en prijs. Blijven innoveren is
belangrijk om de uitdagingen die ons te wachten staan het hoofd te
kunnen blijven bieden. Dat zei Directeur-Generaal Langdurige Zorg
Marcelis Boereboom namens minister Klink tijdens de
nieuwjaarsbijeenkomst van KNMP in samenwerking met NMT, V&VN, KNOV,
KNGF en KNMG op 22 januari 2009 te Woerden.
Dames en heren,
Allereerst de beste wensen voor dit nieuwe jaar.
Spreken op nieuwjaarsrecepties is niet altijd een dankbare taak.
Mensen willen wel horen wat je te zeggen hebt, maar het mag niet te
lang duren en bovendien wacht de inwendige mens op de prettige
versnaperingen die in het verschiet liggen. Daarom begin ik snel.
De Britse filosoof en staatsman Francis Bacon zei eens: `He that will
not apply new remedies must expect new evils; for time is the greatest
innovator.'
Bacon was zich destijds zeer bewust dat je narigheid kunt verwachten,
als je je niet blijft ontwikkelen. Want de tijd blijft nieuwe
uitdagingen brengen. Wij weten al welke narigheid ons te wachten staat
als wij niets zouden veranderen aan ons zorgstelsel. We weten nu al
dat een aantal complexe ontwikkelingen de houdbaarheid van de zorg
bedreigen. Dat zijn kort gezegd: De veranderende en groeiende
zorgvraag en het tekort op de arbeidsmarkt van de zorg.
Die wetenschap dwingt ons nieuwe remedies te bedenken én ze ook toe te
passen.
Ik zie hier vandaag fysiotherapeuten, verloskundigen,
vertegenwoordigers van de zorgverzekeraars, apothekers, artsen,
tandartsen, en dan heb ik nog niet eens iedereen genoemd. U samen
weerspiegelt het complete zorgveld. Dat doet mij deugd, want het zegt
mij dat u elkaar weet te vinden.
Dat is belangrijk want gezámenlijk kunt u ervoor zorgen dat goede,
veilige en betaalbare zorg beschikbaar is en blijft. Samen moet u het
doen.
Dames en heren,
Ik overdrijf niet als ik zeg dat 2008 een turbulente tijd was. U heeft
aardig wat veranderingen meegemaakt met alle kinderziektes die daarbij
horen. Vrije prijzen voor zo'n 10 procent van het B-segment oplopend
tot 34 procent dit jaar, de invoering van het
veiligheidsmanagementsysteem, een nieuwe tariefstructuur voor
apotheekhoudenden, om maar wat te noemen.
Als de politiek iets wil veranderen hoor je vaak dat de betrokken
sector de hakken in het zand zet. Ook ik hoor op mijn beleidsterrein
kritische geluiden vanuit het veld, maar ik zie toch bovenal bevlogen
professionals die vooruit willen, die voorop willen lopen in de
ontwikkelingen. Mensen die ook streven naar goede, veilige en
betaalbare zorg. En de innovatieve ideeën die daaruit voortvloeien,
zijn buitengewoon inspirerend.
Nieuwe manieren van werken. Bijvoorbeeld een ziekenhuis waar de
bloedwaarden door middel van de nieuwste technologieën automatisch
worden uitgelezen en men het werk met minder mensen aankan, vooral `s
nachts.
Innovatieve medicijnen die steeds weer op de markt komen, en
apothekers die investeren in goede farmaceutische zorg.
Of zorginstellingen die zorg meer en meer gebundeld aanbieden. In
Rotterdam is men onlangs een digitale ziekenhuispoli begonnen.
Chronisch zieken kunnen veel directer en sneller contact onderhouden
met hun arts in het Erasmus Medisch Centrum, contact onderhouden met
verpleegkundigen of lotgenoten. Daarbij gaan medisch specialisten in
het Erasmus en het Maasstadziekenhuis ook op eenzelfde manier
patiëntgegevens registreren. De digitale poli is een goed en
inspirerend voorbeeld hoe in te spelen op het toenemend aantal
chronisch zieken en de zorg in te richten op de behoeften van de
patiënt/cliënt.
De overheid stimuleert vernieuwing bijvoorbeeld via het
Zorginnovatieplatform dat ik afgelopen jaar samen met staatssecretaris
Bussemaker opende.
Wetenschappers, artsen, farmaceuten en andere betrokkenen werken samen
en crossdisciplinair aan innovaties voor de zorg. Daar heb ik hoge
verwachtingen van.
Dames en heren, men hoeft geen waarzegger te zijn om te kunnen
voorspellen dat ook 2009 een roerig jaar wordt. De zorgsector zit nog
steeds in een overgangsfase. Ik heb het al de tweede revolutie
genoemd. Een omwenteling gaat zelden zonder slag of stoot, en dat zal
in de zorg niet anders zijn.
Ook in 2009 worden uw flexibiliteit en creativiteit weer intensief
getest. Maar ook beloond, want u zult steeds vaker zichtbaar verschil
kunnen maken op basis van de kwaliteit die u biedt en het prijskaartje
dat u eraan hangt. En daarbij kunnen we de komende tijd steeds
concreter zien waaraan we zo hard werken. Want het beleid van de
afgelopen jaren, ook van vorige kabinetten, krijgt zijn beslag in de
dagelijkse praktijk.
Zo kunnen apothekers sinds kort een aparte beloning krijgen voor de
zogeheten medicationreview, waarbij het complexe geneesmiddelengebruik
van oudere patiënten wordt herbeoordeeld. Dat werd tot dusver vaak
betaald via inkoopvoordelen, nu via aparte tarieven. Kwaliteit wordt
dus ook echt beloond!
Het jaar 2009 is in mijn ogen een cruciaal overgangsjaar op weg naar
nieuwe verhoudingen in de zorg. Die zijn al ingezet door mijn
voorganger, de heer Hans Hoogervorst, met de hervormingen van het
zorgverzekeringsstelsel. Ze zullen verder vorm krijgen naarmate de
vrijheidsgraden ook in het zorgaanbod groter worden. Want wat heb je
er immers aan als verzekeraars kunnen concurreren, maar zorgaanbieders
nog geen verschil kunnen maken op basis van kwaliteit en prijs?
Daarom werken wij hard aan grotere vrijheidsgraden. In 2008 gold
bijvoorbeeld voor 10 procent van het B-segment vrije prijzen. Dat zal
in 2009 oplopen tot 34 procent.
Maar ook op andere vlakken gaan we verder. Zo geldt per 1 januari
vrije prijsvorming voor extramurale dieetadvisering. Daarmee bouwen we
verder op de goede ervaringen die we hebben opgedaan met vrije
prijsvorming voor de fysiotherapie en oefentherapie.
De Nederlandse Zorgautoriteit gaat dit jaar na of de verloskunde
hiervoor ook in aanmerking komt, evenals de tandartsen. En de
apothekers bevinden zich al in de transitiefase naar vrije tarieven.
Ook dienen zich nieuwe ontwikkelingen aan met betrekking tot de eerste
lijn. Dan denk ik aan de functionele bekostiging en de noodzaak echt
werk te maken van geïntegreerde zorgverlening. De zorg daadwerkelijk
rondom de zorgvraag én in de buurt van met name chronisch zieken te
organiseren. Daarvoor is de eerstelijnszorg bij uitstek geschikt.
Bovendien vragen die nieuwe ontwikkelingen ons meer transparantie te
brengen in de geboden kwaliteit.
Maar net als andere jaren zullen actuele ontwikkelingen onze
onverdeelde aandacht vragen.
Ik denk aan het terugdringen van de bovengemiddelde babysterfte in
sommige wijken in ons land.
En dan heb ik het hier alleen nog over de eerstelijn. Want in de
tweedelijn zal het niet anders zijn. De ontwikkelingen rond de
IJsselmeerziekenhuizen liggen nog vers in het geheugen.
Patiëntveiligheid blijft de aandacht vragen en de ontwikkeling van
heldere richtlijnen zijn daarbij van groot belang. Daar hebben
professionals een eigen verantwoordelijkheid in. Gelukkig nemen zij
die ook.
Neemt niet weg dat er zaken kunnen worden verbeterd rondom het
opstellen en vooral ook rond het náleven van richtlijnen,
interdisciplinaire richtlijnen. Want we bieden immers ook
samenhangende zorg.
Dat is, en blijft, in mijn ogen de primaire verantwoordelijkheid van
professionals.
Ik wil die verantwoordelijkheid stimuleren met het instellen van een
zogeheten Regieraad. Deskundigen agenderen via die Raad, in nauw
overleg met alle betrokken partijen, belangrijke thema's waarvoor
richtlijnen, of de naleving daarvan, verbeterd moeten worden. En de
Raad zal ook hulpmiddelen ontwikkelen om professionals in staat te
stellen die verbeteringen daadwerkelijk te verwezenlijken. Op het
gebied van gebruiksvriendelijkheid bijvoorbeeld. Ik kan me zo
voorstellen dat het handig is om de kernpunten van richtlijnen te
kunnen bekijken op je pda.
Dames en heren, verandering gaat nooit zonder slag of stoot, nieuwe
verhoudingen vragen wat van uw aanpassingsvermogen. Dat is niet altijd
makkelijk. U zult soms met partners moeten werken die in het verleden
minder voor de hand lagen. U zult soms ervaren dat de belangen niet
altijd overeenkomen. Maar als u in contact blijft en de verbinding
blijft opzoeken in het belang van de patiënt/cliënt, dan kunt u samen
zorgen dat we de remedies paraat hebben om met complexe
zorgontwikkelingen om te kunnen gaan.
De groeiende en veranderende zorgvraag in combinatie met het tekort op
de arbeidsmarkt van de zorg, dwingen ons arbeidsbesparende
werkmethoden te ontwikkelen. Ze dwingen ons gebruik te maken van de
nieuwste technologieën. En meer samenhangende zorg te bieden waarmee
ook de kwaliteit verder verbetert.
Zoals Francis Bacon zei, we moeten vernieuwen om de nieuwe
ontwikkelingen die de tijd ons brengt het hoofd te kunnen bieden. Doen
we dat niet, dan mogen we ook niet klagen dat we geen goede, veilige
en toegankelijke zorg kunnen bieden. Samen kunt u bewerkstelligen dat
iedereen toegang heeft en blijft houden tot veilige, goede en
betaalbare zorg; toegang tot samenhangende zorg. Nu en in de toekomst.
Ik wens u het komend jaar veel succes! Hartelijk dank voor uw aandacht
en als ik het goed heb begrepen, gaan we nu over tot het prachtige
ritueel waar we allen op hebben gewacht; de toast.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport