P.H.Nieuwsbrief 331

KAISER PERMANENTE KOMT NAAR NEDERLAND OP VRIJDAG 3 JULI

Op vrijdag 3 juli spreekt de directeur Zorginnovatie van Kaiser Permanente (KP), de oncoloog Paul Wallace op het congres Recente nationale en Internationale Ontwikkelingen in Onderzoek, Projecten, Bekostiging en Beleid van Zorgprogramma's, Zorggroepen en Disease management. Het Julius Centrum organiseert dat congres op de Universiteit Utrecht. Wallace spreekt over het leiding geven binnen Kaiser Permanente. Deze zorgorganisatie is een hecht samenwerkingsverband tussen de grote medische maatschap Permanente en zorgverzekeraar Kaiser, waarvan negen miljoen Amerikanen lid zijn. Vijf KP kenmerken leiden ertoe dat aldaar het aantal verpleegdagen van 65-plussers eenderde bedraagt van dat van een grote, op tal van kenmerken vergelijkbare controlegroep. Deze vier zijn: 1 nadruk op preventie 2 gebruik van een elektronische patiëntendossier (EPD) 3 integratie van eerstelijn, tweedelijn en langdurige zorg 4. veelvuldig gebruik van een abonnementstarief en 5. medisch leiderschap. Over dat laatste kenmerk gaat de lezing op 3 juli. KP heeft de gewoonte om haar leden van Raden van Bestuur van ziekenhuizen te rekruteren uit de eigen, medisch gelederen. Men wordt pas manager van een divisie na jaren praktijk te hebben gevoerd. Na vele trainingen en cursussen wordt men RVB-lid. Binnen KP wordt aldus de macht verdeeld tussen de medische en de economische disciplines, werkend binnen gedeelde waarden over preventie, EPD en geïntegreerde zorg. De brochure voor het congres op 3.7 komt in maart uit. Reserveer alvast de datum. Tot zover dit bericht. Op donderdag 23 april starten Viamedica directeur dr. Nine van der Vange, Juliusdocent dr. Henk van der Steeg, arts en ondergetekende een Masterclass Clinical Leadership, die mede is gebaseerd op de uitgangspunten van Kaiser Permanente. Deze Masterclass duurt dertien middagen en eindigt op 17 december 2009. Ben je medisch specialist? Wil je bestuurswerk gaan doen binnen je wetenschappelijke vereniging of binnen de KNMG? Wil je het management in en RVB lid worden? Wil je overstappen naar een zorgverzekeraar of beleidsinstantie? Surf dan naar www.integratedcare.nl, klik door op nascholing en op Masterclass Clinical leadership.

ONDUIDELIJK VERBAND LEERPRESTATIES EN GEZONDHEID SCHOLIER

IJslandse onderzoekers hebben aangetoond dat leerlingen met goede rapportcijfers meestal ook gezonde leefstijlen en een goede gezondheid hebben. Onduidelijk is wat de relatie is tussen deze drie. Ten eerste keer kan het zijn dat een gezonde leefstijl het concentratievermogen verhoogt waardoor leerlingen meer open staan voor de kennisoverdracht van de docent. Ten tweede kan het zijn dat kinderen met goede rapportcijfers intelligenter zijn en preventieve boodschappen van docent ,GGD en massamedia beter snappen. Ook kan het zijn dat gezondere, goed lerende kinderen een beter thuismilieu hebben waar kennisverwerving en gezondheidsopvoeding altijd al benadrukt werden. Onduidelijk is ook hoe onderwijs over ongezonde leefstijlen hierop inwerkt: veranderen de leefstijlen en daardoor het concentratievermogen en het leerplezier? Ontvangen de ouders een stimulans om bijvoorbeeld hun drankkast op slot te doen? Of gaan de leerkrachten anders lesgeven? Stoppen ze zelf ook met sjekkies draaien en ongezonde vette happen nuttigen? Stijgt hun doceerplezier? Directeuren van negen middelbare scholen, Juliusonderzoekers en medewerkers van het Project De Gezonde School zijn er niet over uit hoe gezondheidsonderwijs nou precies werkt. Daarom organiseert het Julius Centrum het congres Recente Ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs aan middelbare scholieren dat op 8 april in Breda op het Prisma College plaatsvindt. Tal van nieuwe lesmaterialen, ervaringen van scholen die al met gezondheidsonderwijs zijn gestart en onderzoeksresultaten komen aan de orde. De toegangsprijs voor dit congres is laag (75 euro) omdat middelbare scholen nauwelijks beschikken over een nascholingsbudget. Wil je naar dit congres? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing. Ga je niet naar dit congres maar heb je kinderen op een middelbare school? Stuur dit bericht dan door naar de mentor van de klas van je kind. Het Julius Centrum heeft veel contacten in de zorg maar niet in het middelbaar onderwijs. En toch willen wij ook leerkrachten bereiken.

WMO VERVANGT AMBULANTE AWBZ (AFLEVERERING 4 VAN 10 OVER AWBZ)

Een heikel onderwerp is het geven van een antwoord op de vraag of de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) op termijn de Awbz moet vervangen. In de vorige kabinetsperiode zag de regering de overgang van huishoudelijke zorg als eerste fase van overheveling van Awbz zorg naar de Wmo. Aan het einde van de kabinetsperiode beraadden vele instanties zich over deze vraag. Een commissie van hoge ambtenaren van diverse departementen brandde in 2005 haar vingers niet aan dit onderwerp. Zij bracht een enerzijds/anderzijds advies uit. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) pleitte in 2008 voor opheffing van de Awbz: de helft moest maar naar de Zorgverzekeringswet en de andere helft naar de Wmo. De SER en de huidige regering doen geen uitspraken over de lange termijn van Wmo en Awbz. Ik doe dat hier wel. Er is, vind ik, veel voor te zeggen om alle ambulante zorg aan chronische zieken en gehandicapten over te hevelen naar de Wmo. Dat zou moeten gebeuren in een periode van tien tot twintig jaar. Voor de Awbz resteert dan de 24 uurs verblijfszorg. Mijn argumenten zijn: 1 de lokale overheid voelt dan verantwoordelijkheid voor haar gehandicapten en chronische zieken. Via verkiezingen en participatie in inspraakorganen krijgen die invloed op dat gemeentelijke beleid 2. ik voel voor het Zweedse model: daarin krijgen lokale overheden financiële straf als zij geen goed extramuraal beleid ontwikkelen en te veel patiënten laten instromen of vertraagd uitstromen uit ziekenhuizen. In Nederland kennen wij dit systeem voor bedrijven: sturen zij te veel werknemers door naar de Wia (voorheen Wao), dan betalen zij een strafpremie 3. De spreiding van 24 uurs Awbz voorzieningen (verpleeghuizen, psychiatrische ziekenhuizen, instelling voor gehandicapten) over kleine en grote gemeenten is bijzonder scheef en historisch bepaald. Het wordt mij te complex om die via gemeenten te gaan aansturen. Ik geef mijn mening hier kort door de bocht, omdat ik graag het lange termijn debat over de Awbz op gang krijg. Ik geef mijn mening op voor betere argumentatie.

Dit was de vierde aflevering van een serie van tien. De volgende aflevering gaat over de Awbz en het persoonsgebonden budget: gaat dat de zorg in natura levering vervangen? Deze serie in tien afleveringen gaat vooraf aan het congres Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de Awbz en de Wmo. Dat vindt plaats op 27 maart in het Utrechtse Domus Medica, het KNMG hoofdkwartier. Staatssecretaris Bussemaker opent dat congres. Wil je aan dit congres deelnemen? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.

PATIENTEN BEPLEITEN ZORGPROGRAMMA'S EETSTOORNISSEN

Patiënten met anorexia en boulemia willen dat hun hulpverlener niet focust op hun eetstoornissen maar zich breed oriënteert op hun psychische problemen. Hulpverleners daarentegen willen zich richten op de eetproblematiek sec en niet op het brede kader. Aldus ontstaat een slechte hulpverlenersrelatie, er ontstaat geen klik. Tot deze conclusie komt Simone de la Rie in haar proefschrift Eating Disorders in different perspectives dat zij op vrijdag 23 januari verdedigde op de Erasmus Universiteit. Zij enquêteerde en interviewde vele patiënten en hulpverleners. Het beste (in de ogen van de patiënten) scoren de gespecialiseerde, multidisciplinaire instituten voor eetstoornissen. Zij hanteren de zo bepleite brede benadering, werken binnen zorgprogramma's, stimuleren zelfhulp en bieden nazorg. Eerstelijn en ziekenhuis schieten daarin te kort, aldus de resultaten van het proefschrift. Wat ontbreekt is een goede, breed geaccepteerde verwijsrichtlijn van eerstelijn naar gespecialiseerde zorgprogramma's. De jonge doctor Simone de la Rie heeft een proefschrift geschreven. Beter toegankelijk voor professionals is haar boek over hetzelfde onderwerp Zie mij voor vol aan. Wegwijzer voor behandeling van eetstoornissen (aan de hand van ervaringen van patiënten) Je vindt dat door te surfen op de naam van de auteur.

D66 STELT KAMERVRAGEN OVER TERMINALE THUISZORG

Kunt u bevestigen dat het intraveneus toedieningsysteem, gebruikt bij terminale thuiszorg, voortaan bekostigd moet worden uit de verscheidene DBC's voor kankerpatiënten, zonder dat DBC's hiervoor zijn verhoogd? Op welke wijze zal deze thuiszorgtechnologie bekostigd worden voor andere dan oncologische patiënten, namelijk cardiologische en eerstelijnszorg patiënten, nu het intraveneus toedieningsysteem is geschrapt uit de AWBZ? Dit zijn twee van de vijf vragen die de Tweede-Kamerfractie van D66 heeft gesteld aan de regering naar aanleiding van het bericht TERMINALE THUISZORG WANKELT in de PH.Nieuwsbrief van de vorige week. Een vooraanstaand D66 partijlid van hoge leeftijd las dit verschrikkelijke nieuws en verzocht de fractie om vragen te stellen. Aldus gebeurde.

VELE REACTIES OP BERICHT TERMINALE THUISZORG WANKELT

Het bericht in de PH.Nieuwsbrief van de vorige week dat de terminale thuiszorg niet meer betaald wordt, heeft tot vele reacties geleid. Ik deed een oproep aan lezers om uit te leggen hoe dat kon gebeuren. De meeste uitgebreide uitleg kwam van Ingrid Buwalda, projectleider Stafdienst zorg van het Medisch Spectrum Twente. Ik citeer: Het Ministerie van VWS heeft als eerste besloten om de functie verpleging gedeeltelijk uit de Awbz over te hevelen naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). Het heeft hiervoor Beleidsregels indicatiestelling Awbz 2009 opgesteld . Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) heeft deze beleidsregels vertaald in een CIZ indicatiewijzer (...)Wanneer de verpleegkundige handeling onder verantwoordelijkheid van de medisch specialist wordt uitgevoerd, valt deze in principe onder de Zvw. Dit is voor veel verpleegkundige handelingen die vanuit het ziekenhuis worden voorgeschreven het geval. Dit betekent dat de thuiszorg geen vergoeding krijgt vanuit de Awbz om deze handeling uit te voeren. De zorg moet dan óf door het ziekenhuis worden uitgevoerd of door de huisarts. Een andere optie is dat het ziekenhuis de thuiszorg betaalt om de handeling uit te voeren, omdat de patiënt anders langer in het ziekenhuis moet blijven dan medisch gezien noodzakelijk is. In de PH.Nieuwsbrief wordt met name gesproken over terminale thuiszorg. Maar het probleem is veel groter en betreft in principe alle voorbehouden handelingen, waarbij de medisch specialist eindverantwoordelijkheid draagt. (...) De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (...) heeft in oktober een brief gestuurd naar het ministerie van VWS met de vraag om snelle actie en spoedoverleg. Het kan toch niet zo zijn dat patiënten door deze beleidsregels langer in het ziekenhuis moeten blijven of geen (thuis)zorg kunnen ontvangen, omdat deze niet meer vanuit de Awbz wordt vergoed! Tot zover deze reactie. Ik dank alle anderen voor hun overeenkomstige uitleg.

ORGANISATIE ACUTE THUISZORG IS SPRINGLEVEND

Mensen met een acute zorgvraag, vaak partners van terminale patiënten, bellen doorgaans naar hun thuiszorginstelling, waarna er een medewerker komt om hen te helpen. Ook de opvolging van personenalarmering bij acute vragen, behoort tot de acute thuiszorg.
In de provincie Utrecht hadden vier grote thuiszorginstellingen, te weten Aveant, Beweging 3.0, Vitras-CMD en Zuwe Zorg allemaal hun eigen organisatie voor acute thuiszorg. Met als gevolg dat iedere organisatie moest investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van personeel. De zorgorganisaties hebben nu de krachten gebundeld en samenwerking gezocht met de Regionale Ambulance Voorziening Utrecht (ravu). Hierdoor wordt nu alle acute thuiszorg in de provincie Utrecht in de avond, nacht en het weekend verzorgd door het nieuwe Acute zorgteam van de RAVU. Het speciaal opgeleide team rijdt sinds dinsdag 20 januari in gele, acute-zorgauto's om mensen met een spoedaanvraag te helpen.

Alle betrokkenen bij de thuiszorgtechnologie vierden de start van het Acute Zorgteam op 20.1 in het prachtige trainingscentrum van de RAVU (Mets Center) in Bilthoven. Wil je meer weten wat in vakjargon heet GAAF: Gemeenschappelijke Aansturing van Ambulante Functies in de Acute zorg, lees dan mijn boek Atlas en scenario's van Spoedzorg. Daarin schrijven Ravu directeur en arts Jack Versluis en acute-zorgteamleider Ineke de Kam, dat het maar niet lukt met die Utrechtse GAAF. En nu is het er toch van gekomen. Graag feliciteer ik de initiatiefnemers met dit acute zorgteam. Wil je meer informatie over het Acute Zorgteam Utrecht? Mail dan de genoemde Ineke de Kam kam.sant.dkp@wxs.nl of ambulance meldkamer directeur John van Engelen op j.vanengelen@ravu.nl.

NEDERLANDSE PATIËNTENBEWEGING WIL SPOEDPOSTEN

Voor patiënten heeft samenwerking van huisartsenpost en Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) in spoedposten vier voordelen: 1. De spoedpost ligt op het ziekenhuisterrein en is makkelijker te vinden dan een huisartsenpost ergens in een woonwijk. Naar het ziekenhuis verwijzen altijd grote ANWB borden 2. De patiënten hoeven niet na te denken naar wie ze gaan: naar een huisarts of naar de specialist: een triagist helpt hun bij die keuze bij aankomst bij de spoedpost 3. Als er in het diagnostisch traject toch een foto, een bloedbepaling of een consult bij een andere specialist nodig is, dan is dat snel geregeld zonder transport naar een andere locatie 4. Als een HAP het een keer heel druk heeft of huisartsen langdurig visite moeten rijden, dan kan de SEH of de ambulancezorg bijspringen. Dat geldt ook andersom. Deze wijze woorden sprak Aart Mosterd, hoofdbestuurslid van de Nederlandse Patiënten en Comsumenten Federatie (NPCF) en portefeuillehouder acute zorg. Hij was vroeger CDA Kamerlid. Mosterd deed zijn uitspraken toen hij op maandag 20 januari de prachtige nieuwbouw van de Spoedpost van het ziekenhuis Harderwijk opende. Velen die ik sprak tijdens de rondleiding na de opening stemden in met de vier voordelen. Minister Klink had graag de opening bijgewoond maar was voor de huisartsen niet welkom vanwege zijn conflict met de NHG. Nu hebben hij en Koningin Beatrix de spoedpost en andere innovatieve afdelingen van het Sint Jansdal ziekenhuis te Harderwijk bezocht op woensdag 22 januari. Tot zover dit bericht. Op 23 juni start de volgende Julius Masterclass voor zestien leidinggevenden bij ambulancediensten, ambulance meldkamers, huisartsenposten, Spoedeisende Hulpafdelingen, afdelingen verloskunde van ziekenhuizen, spoedposten, crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg, zorgverzekeraars, onderzoeksinstituten, beleidsinstanties en adviesbureaus. Wil je hieraan deelnemen? Wil jij je bekwamen en oefenen in onder meer draagvlakverwerving, conflicthantering, innoveren en het maken van prestatie indicatoren? Meld je dan aan bij Masterclass organisator Margriet Hageman op g.m.c.hageman@umcutrecht.nl

WERKTEN TRIAGISTEN OP SEH'S TIJDENS SCHAATSDRUKTE?

De meerderheid van de Nederlandse ziekenhuizen voert triage uit bij binnenkomst van patiënten op de Spoed Eisende Hulpafdeling (SEH). Die triage betreft in ieder geval het bepalen van de urgentie van de zorgvraag van de patiënt: moet deze onmiddellijk, na maximaal tien minuten, na maximaal een uur of binnen vier uur worden beantwoord? Soms betreft triage ook de keuze naar type professional: moet de hulpvraag worden beantwoord door een huisarts, een SEH arts, een verpleegkundige of een medisch specialist? Ook komt voor dat wordt getrieerd naar zorgtraject. Dan kan de triagist, afhankelijk van de klacht, alvast pijnmedicatie toedienen of alvast een röntgenfoto laten maken, zonder dat een arts de patiënt reeds heeft gezien. Een collega uit Rome heeft mij ooit laten weten dat bij drukte het Manchester Triage Systeem niet werkte. Hij kreeg tijdens een ramp vele verkeersslachtoffers binnen. Hij triëerde alleen maar op levensbedreiging, zeg maar op vitale functies zoals pols, lichaamstemperatuur, bloedverlies, bewustzijn en ademhaling. Maar voor die triage had hij niet een heel Manchester Triage Systeem nodig. Levensbedreiging kon hij in een minuut zien en voelen. Dit Romeinse verhaal schoot mij door het hoofd toen ik alle berichten las over de grote drukte op de SEH's ten gevolge van ongevallen tijdens het schaatsen. Het is te laat om nu nog een groot inventariserend onderzoek uit te voeren. Daarom roep ik jullie (als je leiding geeft aan een SEH, huisartsenpost, ambulancedienst of spoedpost) op mij te mailen met een antwoord op de volgende vragen: 1. Heb je net als die Romeinse collega de triagisten aan de kant gezet tijdens de schaatsdrukte? 2 Als je dat niet deed, had je baat bij het toepassen van je triage systeem of was het alleen maar een verpleegkundig ritueel? 3. Bleef de SEH open, ook toen het heel druk was? Of heb je jouw meldkamer ambulancezorg laten weten dat je een paar uur gesloten was voor nieuwe schaatsongevallen? Als je reageert, houd ik je reactie anoniem en gebruik ik die bij het bedenken van echt onderzoek. In de Nieuwsbrief kom ik in één keer terug op alle reacties. Stuur je mail naar mijn secretaresse Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl Tot zover dit bericht. Op 23 juni start de volgende Julius Masterclass voor zestien leidinggevenden bij ambulancediensten, ambulance meldkamers, huisartsenposten, Spoedeisende Hulpafdelingen, afdelingen verloskunde van ziekenhuizen, spoedposten, crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg, zorgverzekeraars, onderzoeksinstituten, beleidsinstanties en adviesbureaus.. Wil je hieraan deelnemen? Wil jij je bekwamen en oefenen in onder meer draagvlakverwerving, conflicthantering, innoveren en het maken van prestatie indicatoren? Meld je dan aan bij Masterclass organisator Margriet Hageman op g.m.c.hageman@umcutrecht.nl

GEZONDHEIDSFESTIVAL VINDT PLAATS OP 13 EN 14 JUNI

De Nederlandse kinderen zijn gezond. Dat was niet altijd zo. In de 19e eeuw stierf één op de twee kinderen binnen een jaar. Om te vieren dat onze kinderen zo gezond zijn, vindt op het Domplein van Utrecht op zaterdag 13 en zondag 14 juni een gezondheidsfestival plaats. Het wordt een groot vaccinatiefeest, waarin verbindingen tussen toen en nu worden gelegd. Er is Wilhelmina Beren Ziekenhuis ingericht waar kinderen hun ziek beer kunnen brengen. Koren zingen ouderwetse weeshuiskinderliedjes. Er wordt volop ouderwetse kinderspelletjes gehinkeld, gehoepeld en gereden. De voorbereiding van het festival berust bij verpleegkundige en directeur Wil van der Mark. Ondergetekende is voorzitter van het bestuur van de stichting die het festival organiseert. Het bestuur heeft vier redenen om dit festival te organiseren: 1. Het bevorderen van het besef bij de bevolking dat gezondheid van kinderen NIET vanzelfsprekend is. Er is eeuwen voor gewerkt. 2. Het uitdragen van het beeld dat werken in de gezondheidszorg ook leuk is. Het is onjuist om gezondheidszorg alleen maar te associëren met gebrek, wachttijden en witte jassen op ziekenhuisterreinen buiten het centrum 3. Utrecht is de hoofdstad van de gezondheidszorg waar gekke dingen zoals zo'n festival gebeuren 4. Ouders, leerkrachten, jeugdartsen mogen best een keertje genieten van de zegeningen die hun werk oplevert. Ik hoop velen van jullie te ontmoeten op die zaterdag 13 en zondag 14 juni. Wil je meedoen aan de voorbereiding van het festival? Stuur een mail naar Wil van der Mark op info@levendegeschiedenisonbegrensd.nl

VERANTWOORDING

Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356