Iris van Dongen. Suspicious
Tekeningen 2003 - 2009
25 januari - 10 m
14/01/2009 07:54
Stedelijk Museum Schiedam
Het Stedelijk Museum Schiedam presenteert van 25 januari tot en met 10 mei 2009 een royaal overzicht van het werk van Iris van Dongen. De tentoonstelling Iris van Dongen. Suspicious. Tekeningen 2003 - 2009 laat schilderachtige tekeningen zien die door vrouwen worden beheerst. De werken zijn monumentaal, veelkleurig en mysterieus. Met dubbele lagen pastel en houtskool roept Van Dongen in een duistere omgeving beeldschone heldinnen op. Tussen 2003 en 2009 hebben deze vrouwen zich ontwikkeld van melancholische meisjes tot fatale pin-ups, die sensueel een kluwen slangen om hun benen laten kronkelen. Herinneringen aan de romantische of symbolistische schilderkunst uit de negentiende eeuw komen in deze tekeningen samen met weerspiegelingen van de eigen tijd en omgeving.
Iris van Dongen (Tilburg, 1975, woont en werkt in Berlijn) is een slangenbezweerder in de kunst. Haar werk roept zachte klanken op, maar ook een vermoeden van sluipend gevaar.
De afgebeelde vrouwen verrijzen sensueel en onverschrokken voor het publiek. Ze zijn meester over zichzelf, de natuur en het beest in de mens. In een reeks tekeningen uit 2008 is de slang hun wapen, hun sieraad en hun alter ego. De titel van deze reeks is, met het Engelse woord voor argwanend of verdacht, Suspicious. Alsof we de slang zelf horen spreken, die ons er sissend van verzekert dat met deze heldinnen niet valt te spotten.
In het werk van Van Dongen komt een twee-eenheid van werelden naar voren. Het verleidelijke en het verraderlijke gaan samen op. Night has Fallen (2005) laat een jong meisje zien met haar hart in haar handen, alsof ze het aanbiedt - misschien aan ons, misschien aan een minnaar die buiten beeld is geraakt. In She is the Night (2004) komt ze tevoorschijn uit een tuin, waarin zich een schedel aftekent in het gebladerte van de bomen. Haar gehypnotiseerde blik versterkt het gevoel dat zij zich in een schemergebied bevindt, halverwege het heden en het hiernamaals.
In het meest recente werk verschijnt Mefisto op het toneel, soms op de achtergrond, als sculpturale decoratie bij een zittende vrouw, maar ook in eigen persoon. We zien hem half en half dansend met een vrouw die slaapdronken in zijn armen hangt. Hun losse omhelzing is teder, met elegante handgebaren, en de dreiging van een wrede wending is gedoemd eeuwig in de lucht te blijven hangen. De tekening Echo (2008) sublimeert een momentopname: de ondeelbare eenheid van licht en donker.
Met de schedel, de slang en de duivel, laat Van Dongen in al haar tekeningen de dood zij aan zij met het leven gaan, het goede zij aan zij met het kwaad. 'Alsof naast het lichaam van de vrouw haar geest zichtbaar wordt,' zegt Van Dongen zelf. 'Omdat dat nu eenmaal de manier is waarop wij leven: met onze demonen om ons heen.'
Winkel
Bij de tentoonstelling Iris van Dongen. Suspicious. Tekeningen 2003 - 2009 verschijnt in samenwerking met BnM Uitgevers een rijk geïllustreerde monografie. Sacha Bronwasser, kunsthistoricus en criticus voor onder meer de Volkskrant, licht in dit boek op verhelderende en prikkelende wijze de ontwikkeling van het werk toe.
'Deze vrouwen', aldus Bronwasser, 'laten zich geen schuld meer aanpraten.' Ongehinderd door de sociale en religieuze verwarring vandaag de dag, belichamen zij de vrijheid. 'Zij gaan voor in een nieuwe eeuw.'
Voor euro 25,00 is het boek te koop in de museumwinkel van het Stedelijk Museum Schiedam.
http://www.stedelijkmuseumschiedam.nl