KNSB gedragscode trainers, coaches & begeleiders
De gedragscode geeft regels en aanbevelingen waaraan trainers, coaches
en begeleiders zich in hun dagelijkse werk dienen te houden. Allen
hebben de plicht om alles te doen wat de geestelijke, sociale en
lichamelijke integriteit van de sporter kan waarborgen en alles na te
laten wat die integriteit schade kan berokkenen.
Het is onmogelijk een opsomming te geven van wat wel en niet mag,
juist omdat de grenzen van persoon tot persoon verschillen. Dat maakt
het ook ingewikkeld. Maar over sommige dingen zijn we het wel eens.
Bijvoorbeeld dat een volwassen sportleider geen seksuele relaties met
minderjarige sporters mag aanknopen. Ook niet als de sporter dat zelf
zou willen! Net zoals leraren op school dat niet mogen met hun
leerlingen.
Als je prettig met elkaar omgaat in een gelijkwaardige relatie, kunnen
grapjes of aanrakingen best gewenst zijn. Dan is er ook geen probleem.
Het wordt anders als er opmerkingen worden gemaakt die net iets te ver
gaan. Daarbij hoeft niet altijd sprake te zijn van boze opzet. Een
grapje kan onbedoeld toch kwetsend overkomen. Bijna iedereen kan zich
er wel iets bij voorstellen.
Het NOC*NSF heeft ter preventie van seksuele intimidatie een aantal
gedragsregels opgesteld. Deze 11 gedragsregels zijn van belang voor
iedereen die aan sport doet. De KNSB trekt dit breder en heeft de KNSB
Gedragscode voor trainers, coaches & begeleiders opgesteld.
De gedragscode bestaat tevens uit richtlijnen waarmee seksuele
intimidatie en andere vormen van ongewenst gedrag kan worden
voorkomen. Ze geven de grenzen aan van handelen. Ze fungeren als
toetssteen voor het gedrag van begeleiders en sporters in concrete
situaties. Ze nodigen uit tot nadenken en discussiëren over het eigen
handelen en dat van anderen in de sportomgeving.
De gedragscode is onderdeel van het KNSB reglement en is derhalve van
toepassing op allen die op enigerlei wijze betrokken zijn bij het
begeleiden van sporters.
Meldingen
Van de jaarlijkse aanmeldingen bij het NOC*NSF komt 35% van
teamsporters, is 43% van de melders zelf slachtoffer, is 70% van de
slachtoffers vrouw, 80% is jonger dan 20 jaar en bijna 20% is zelfs
jonger dan 12 jaar. Van de beschuldigden is 97% man, bijna altijd
ouder dan 20 jaar, is 70% trainer of coach. De overige beschuldigden
zijn medesporters, (para)medisch en overig kader.
Rekening houden met anderen
Het is belangrijk dat leden op de club rekening houden met de grenzen
van anderen. En dat iedereen mag aangeven waar zijn of haar
persoonlijke grens ligt, zonder dat dat flauw of preuts gevonden
wordt. De vereniging moet immers voor iedereen veilig en plezierig
zijn.
Zwijgen lost niets op
Sporters die last hebben van seksuele intimidatie, kunnen dat het
beste uitspreken. Het liefst tegen degene die het doet. Maar als dat
niet helpt of de speler durft het niet, dan kan hij of zij het beter
vertellen aan iemand anders, thuis of op de club, iemand die de speler
vertrouwt. Diegene kan dan meedenken over een mogelijke oplossing.
Lukt het niet de problemen informeel op te lossen, of is dit gezien de
ernst van de situatie niet wenselijk, dan kan de speler een officiële
klacht indienen bij het verenigings- of bondsbestuur.
Indien strafbare feiten (bijvoorbeeld aanranding, verkrachting en
ontucht met minderjarigen) zijn gepleegd, kan ook melding of aangifte
worden gedaan bij de politie. In elk geval moet het voor iedereen
binnen de vereniging duidelijk worden dat in het geval van seksuele
intimidatie gepraat moet worden. Zwijgen lost niets op.
In dit kader is het van belang een Vertrouwens Contact Persoon aan te
stellen binnen de vereniging. NOC*NSF organiseert speciale
VCP-trainingen om iemand op dit gebied optimaal voor te bereiden op
zijn taak.
Meldpunten
Binnen de KNSB is de volgende Contact Personen actief: dhr. Ramon
Kuipers, projectcoördinator KNSB Breedtepsort.
Vertrouwenspersonen en adviseurs
NOC*NSF heeft vertrouwenspersonen en adviseurs, op wie iedereen die
lid is van een sportvereniging in Nederland gratis een beroep kan
doen. Er zijn vertrouwenspersonen voor slachtoffers van seksuele
intimidatie, maar er zijn ook vertrouwenspersonen voor beschuldigden.
Daarnaast zijn er adviseurs voor mensen die zelf geen slachtoffer
zijn, maar te maken krijgen met een vermoeden, melding of klacht. Via
de website www.watisjouwgrens.nl kun je deze vinden.
Voor directe hulp bij seksuele intimidatie in de sport zijn twee
meldpunten beschikbaar.
Kinderen kunnen bellen met De Kindertelefoon, telefoon 0800 - 0432
(gratis) of kijken op www.kindertelefoon.nl
Volwassenen kunnen een beroep doen op de SOS Telefonische Hulpdiensten
telefoon 0900 - 202 55 90 (18 Eurocent per minuut). Hier wordt een
luisterend oor geboden en wordt gezocht naar een oplossing. Een
doorverwijzing naar een vertrouwenspersoon, speciaal aangesteld door
NOC*NSF of reguliere instantie, behoort tot de mogelijkheid.
Ook beschuldigden van seksuele intimidatie kunnen via de SOS
Telefonische Hulpdiensten contact opnemen met één van de
vertrouwenspersonen.
Voorlichting
Preventie is van groot belang. Dit kan door gericht beleid te voeren
op de vereniging en door het onderwerp bespreekbaar te maken. NOC*NSF
geeft voorlichtingsmateriaal uit voor sporters, trainers, kaderleden,
ouders en bestuurders. De KNSB raadt iedere vereniging aan dit
voorlichtingsmateriaal te gebruiken binnen de vereniging. Waaruit
bestaat het voorlichtingsmateriaal van de NOC*NSF?
Brochure Seksuele intimidatie in de sport, beleid voeren bij een
sportvereniging
Beleid voeren tegen intimidatie is in feite werken aan
kwaliteitsverbetering; het bevorderen van een veilig sportklimaat en
een goede begeleiding. In deze brochure zit een vragenlijst waarmee je
risicofactoren binnen de vereniging kunt opsporen. Het dwingt je na te
denken over de sfeer en cultuur op de vereniging, verhouding mannen en
vrouwen, toezicht en bescherming. Daarnaast informeert de brochure
over preventiebeleid, vertrouwenspersonen en hoe te handelen. Een
brochure die binnen de vereniging aanwezig moet zijn.
Model klachtenreglement seksuele intimidatie
Dit betreft een model klachtenreglement voor sportbonden. Dit
klachtenreglement kun je als vereniging direct kunt ondertekenen,
zodat je een klachtenreglement hebt binnen de vereniging.
Folder Gedragsregels seksuele intimidatie
Namens negentig landelijke sportorganisaties heeft NOC*NSF elf
gedragsregels opgesteld voor alle begeleiders in de sport. Wat mag nu
wel en wat mag niet? Het is onmogelijk om dat op papier te zetten. De
gedragsregels zijn daarom richtlijnen, waarmee seksuele intimidatie
kan worden voorkomen. Deze folder beschrijft waarom de regels er zijn
en gaat stuk voor stuk in op de verschillende gedragsregels.
Jeugdfolder Lastig gevallen? Praat erover!
Wat is seksuele intimidatie en wat is het niet? Bepaal ik zelf wat ik
toelaat? Wat doe ik als het mij overkomt? Vragen waar deze jeugdfolder
antwoord op geeft.
Misschien is het moeilijk om aan iemand te vertellen wat je dwars zit.
Na het lezen van deze folder weet je in ieder geval dat je je verhaal
kwijt kunt bij vertrouwenspersonen van onder andere de Kindertelefoon.
Sticker Lastig gevallen? Praat erover!
Op deze opvallende sticker staan duidelijk de telefoonnummers vermeld
waar je terecht kunt in geval van seksuele intimidatie: De
Kindertelefoon en SOS Telefonische Hulpdiensten.
Je kunt het materiaal gratis aanvragen bij het Secretariaat
Sportontwikkeling van NOC*NSF of via de site van NOC*NSF.
Informatieavond Veilige sportomgeving
Er kan ook een informatieavond worden georganiseerd over dit thema.
Hiervoor kun je contact opnemen met de medewerker
verenigingsondersteuning van de KNSB dhr. Ramon Kuipers;
projectcoördinator KNSB Breedtepsort.
Training Vertrouwens Contact Persoon (VCP)
Om binnen een vereniging of bond een eerste aanspreekpunt te hebben,
is de rol van Vertrouwens Contact Persoon (VCP) ontstaan. De VCP is op
de hoogte van de mogelijkheden die er zijn om hulp te krijgen.
Daarnaast adviseren en stimuleren ze hun vereniging of bond om
preventieve maatregelen te nemen. VCP-ers hebben een dubbele taak: de
weg wijzen wanneer er vragen zijn en meedenken over preventie. Zij
fungeren als eerste opvang voor leden met een klacht.
Voor VCP-er bestaat een opleiding, door NOC*NSF ontwikkeld en
verzorgd. De cursus duurt twee dagdelen. Tijdens deze cursus wordt
aandacht besteed aan de positie die de VCP-er inneemt wanneer er
sprake is van een klacht. Er wordt ingegaan op de adviezen en de
verwijzingen die mogelijk zijn. De training is niet alleen theoretisch
maar ook praktisch. Zo worden er praktische gesprekstechnieken
geoefend. De opleiding wordt afgesloten met een certificaat van
NOC*NSF. Lees hier meer over deze Training Vertrouwens Contact
Persoon.
(www.watisjouwgrens.nl)
KNSB