Kunstenaars temperen ophef Entropa
BRUSSEL, 20090116 -- Sorry Bulgarije, voor het misverstand. Geen sorry, Slowakije, want ironie is nu eenmaal het hoofdbestanddeel van onze kunst. Dat is in een notendop de reactie van de kunstenaars die het omstreden kunstwerk `Entropa' hebben gemaakt.
De ophef over `Entropa', dat de Tsjechisch regering in Brussel heeft laten ophangen om haar EU-voorzitterschap kracht bij te zetten, heeft geleid tot een officiëel excuus van de drie kunstenaars David Cerný, Toma¨ Pospiszyl en Kristof Kintera aan Bulgarije.
Dat land wordt in het kunstwerk uitgebeeld met Turkse hurk-wc's waaruit gasleidingen kruipen. `Het was echt een misverstand,' zegt Kintera. `De Bulgaren dachten dat we ze te kakken zetten, maar we refereren alleen aan de opwekking van energie uit biogas, waarmee het land druk in de weer is.'
Slowakije heeft ook geprotesteerd. Dat land wordt verbeeld door een object dat het midden houdt tussen een ingepakte lijk en een csabai-worst (Boheemse salami) ingesnoerd met een touw in de Hongaarse driekleur. Het is een verwijzing naar de anti-Hongaarse sentimenten in het land. Rechtse politici willen dat Hongaarse immigranten Slowakije het land verlaten. `Humor of ironie, daar gaan wij geen excuses voor aanbieden.'
Het driemanschap onder leiding van Cerný, die al een stevige reputatie heeft opgebouwd als schenenschopper, bestrijdt het wijdverbreide verhaal (ook in de Nederlandse pers) als zouden zij hebben gelogen over de totstandkoming van het werk.
`We hebben inderdaad gezegd tegen de Tsjechische regering dat we bijdragen van 27 Europese kunstenaars - uit elke lidstaat één - zouden samenvoegen. Dat is niet zo, maar het is geen leugen. Het is deel van onze mystificatie en provocatie,' aldus Kintera. Hij vindt het overigens wel vervelend dat het beeld is ontstaan dat de drie de Tsjechische regering een rad voor de ogen heeft gedraaid om de opdracht binnen te halen.
Een andere onopgeloste mystificatie is dat een apologie over Entropa, die wordt toegeschreven aan David Cerný en sinds een paar dagen op het internet circuleert, volgens Kintera absoluut niet van de hand van de meester of zijn twee Praagse collega's is.
Kintera is verrast dat Polen niet woedend heeft gereageerd op de manier waarop dat land is uitgebeeld: een mestvaalt waarin katholieke geestelijken een regenboogvlag (homovlag) planten, zoals op de beroemde foto uit 1945 van Amerikaanse soldaten die de Star Spangled Banner in de Japanse aarde steken. `Het valt me enorm mee dat de Poolse regering hier geen moeite mee heeft.'
De Britten hebben overigens heel laconiek gereageerd op Cerný's verbeelding van het Verenigd Koninkrijk: een lege plek. De kunstenaars vonden dat het VK niet thuis hoort in Entropa, omdat de Britten zichzelf nauwelijks verbonden voelen met het vasteland. De Britten kunnen daar wel om lachen en zelfs mee instemmen.
Entropa verwijst naar entropie, een begrip uit de natuurkunde waarmee het verschijnsel wordt aangeduid dat binnen een gesloten systeem (dat wil zeggen: een systeem waaraan geen energie wordt toegevoegd) de chaos altijd toeneemt.
rePublic