P E R S B E R I C H T
Licht op Limburg in Limburgs Museum
EXPOSITIE WERNER MANTZ
Van 16 januari tot en met 26 april 2009 is in het Limburgs Museum een expositie te zien met werk van fotograaf Werner Mantz (Keulen 1901-1983 Eijsden). In de tentoonstelling zijn ongeveer vijftig foto's samengebracht die representatief zijn voor zijn werk vervaardigd in Limburg. Mantz wordt gerekend tot de grote Europese fotografen van de twintigste eeuw. Uit zijn oeuvre spreken vakmanschap, visie en vernuft.
In het Keulen van de jaren twintig onderscheidt zich een beginnend fotograaf met opmerkelijk werk. Werner Mantz' foto's zijn helder, klaar van lijn en een spel met het licht. Ze ademen de sfeer van vernieuwing en appelleren aan het moderne levensgevoel. Mantz wordt al gauw ontdekt door de Rijnlandse avant-garde. Architecten hebben zijn telefoonnummer in hun agenda staan. Als er een bouwproject is voltooid, heeft Mantz de opdracht al in zijn zak om het te fotograferen.
Over het optimisme en de creativiteit van de nieuwe tijd vallen in 1933 schaduwen. Adolf Hitler wordt rijkskanselier. Het Rijksdaggebouw in Berlijn gaat in vlammen op. De partij van Hiltler, de NSDAP, krijgt de absolute meerderheid in het parlement en grijpt de macht. Als eerste onder de concentratiekampen opent Dachau de poorten naar de dood. In de jaren die volgen, verlaten kunstenaars, schrijvers en intellectuelen Duitsland. Werner Mantz vertrekt in 1938, na het volksgericht van de Kristallnacht. Hij vestigt zich definitief in Maastricht, de plaats waar hij regelmatig zijn Limburgse opdrachtgevers ontmoet en waar hij zes jaar tevoren een dependance van zijn Keulse studio heeft geopend.
In 1939 opent hij een fotostudio op een prestigieuze locatie: het Vrijthof. Hij fotografeert zijn ballingsoord eind jaren dertig in dromerige, lyrische beelden. Mantz is gegrepen door het parelmoeren licht en de geest van vroeger die in de straten van Maastricht bijna tastbaar is. Natuurlijk kruisen kunstenaars zijn pad zoals Henri Jonas die hij portretteert in zijn atelier. Alle somberheid die het leven van Jonas tot een kwelling maakt, ligt in deze opname besloten.
In de schrale jaren na de Tweede Wereldoorlog schakelt Mantz over naar de kinderportretfotografie. Aanvankelijk niet van harte, maar om den brode omdat hij in het levensonderhoud van zijn gezin moet voorzien. Desalniettemin schenkt ook dit genre hem arbeidvreugde, simpelweg omdat hij er zijn vakmanschap in kan leggen. Later zou Mantz verklaren dat de kinderportretfotografie voor een positieve omslag in zijn ontwikkeling zorgde. Talloos veel kinderen uit Maastricht en uit de dorpen rond de provinciehoofdstad zijn door hem vereeuwigd. Maar deze portretten dragen nauwelijks bij aan zijn naamsbekendheid als fotograaf. Mantz raakt in vergetelheid aan het Vrijthof in Maastricht. Maar na 1975, hij is dan al gepensioneerd, worden zijn bijzondere kwaliteiten herontdekt en krijgt Mantz internationaal erkenning. Zijn werk wordt opgenomen in grote collecties in de Verenigde Staten, Japan, Duitsland (het Museum Ludwig in Keulen heeft de grootste collectie) en Nederland (het Bonnefantenmuseum in Maastricht geeft een breed overzicht van zijn werk).
Onlangs zijn aan het fotografisch oeuvre van Mantz tweehonderd privé-films toegevoegd. De films, vervaardigd tussen 1926 en 1980, werden nog nooit in het openbaar vertoond. Bijna zijn hele leven en professionele carrière trekken in de films voorbij. Prachtig en ontroerend is het geduld waarmee Mantz het wel en wee van zijn gezin en familieleden op film vastlegt. Bijzonder ook omdat hij daarbij zoveel mogelijk dezelfde criteria toepast als in zijn fotografie: het natuurlijke licht 'maakt' de opname. Tegelijkertijd zijn we deelgenoot van historische en toevallige gebeurtenissen en kijken we naar stadsbeelden en naar de omgeving rond Keulen en Maastricht. Uit de begintijd dateren vrolijke opnames van uitstapjes met vrienden in Duitsland en Nederland. Eén keer komt Mantz al naar Maastricht, in 1929. Ook carnavalsvieringen in Keulen komen voorbij. Allemaal gedraaid op het dan gangbare filmformaat 9,5mm. Na zijn verhuizing naar Maastricht legt hij zijn nieuwe woonplaats vast op film, eerst op het oude 8mm-formaat, veel later op super8 film.
Tijdens wandelingen met zijn gezin fungeert de provinciehoofdstad als schitterend decor voor zijn familiekroniek. Mantz observeert daarnaast ook veelvuldig het leven van de Maastrichtenaren, met opnames van carnavalsvieringen, kerkelijke feesten, kermis, trapezeartiesten en de markt op het Vrijthof. Ook een groep nozems voor het huis van het gezin Mantz trekt zijn aandacht. Er worden veel tochtjes gemaakt, met de Opel Record, met de oude Dixi of met de trein, naar Cadier-en-Keer, Epen, Kanne, Luik of de dierentuin van Valkenburg.
De tentoonstelling Licht op Limburg - Werner Mantz; foto's en films 1932-1972 in het Limburgs Museum toont de weemoedige foto's van Maastricht uit de jaren dertig, de opnames die hij maakte in opdracht van de Staatsmijnen en Provinciale Waterstaat, de sfeerbeelden van waterrijk Limburg, zijn architectuurfoto's voor Peutz, Swinkels en Boosten en portretten van kunstenaars en kinderen. Daarnaast zijn enkele korte filmcompilaties te zien, samengesteld uit de recent door het Limburgs Film en Video Archief verworven filmcollectie Werner Mantz.
De expositie Werner Mantz - Licht op Limburg; foto's en films 1932-1972 is te zien in het Limburgs Museum in Venlo van 16 januari tot en met 26 april 2009.
Limburgs Museum
Keulsepoort 5
5911 BX Venlo
tel 077 352 21 12
web
open
dinsdag tot en met zondag 11-17 uur
gesloten op maandagen en van carnavalszaterdag (21 februari) tot en met carnavalsdinsdag (24 februari).
inlichtingen
Floris de Jonge
telefoon
077 352 21 12
Persfoto's zijn met verplichte bronvermelding te downloadable van:
© Werner Mantz / Nederlands Fotomuseum / collectie Limburgs Museum