TenneT
Toelichting tarievenbesluit 2009 TenneT
16-01-2009 Tarievenbesluit 2009 biedt te weinig ruimte voor
noodzakelijke investeringen
Reguleringskader knelt in een veranderende energiemarkt
Eind 2008 is TenneT tegen het Methodebesluit voor de 4e
reguleringsperiode 2008-2010 (NMa/Energiekamer) in beroep gegaan omdat
dit besluit te eenzijdig gericht is op kostenreductie en te weinig op
het stimuleren van investeringen in het transportnet. Ook maakt TenneT
bezwaar tegen de vaststelling van de tarieven 2009 door
NMa/Energiekamer (gepubliceerd op 31 december 2008) die mede uit het
Methodebesluit voortvloeien. De tarieven voortkomend uit het
Methodebesluit geven TenneT onvoldoende ruimte haar wettelijke taken
naar behoren uit te voeren. De komende periode steekt TenneT vele
honderden miljoenen in het verbeteren en uitbreiden van het
Nederlandse transportnet en de integratie van het beheer van de 110-
en 150 kV transportnetten. Deze investeringen zijn noodzakelijk om in
de toekomst aan de stijgende vraag naar transportcapaciteit te kunnen
blijven voldoen en gelijktijdig de Nederlandse standaard van
leveringszekerheid te blijven waarborgen.
Op 26 september 2008 heeft de NMa/Energiekamer op haar website het
Methodebesluit voor de 4e reguleringsperiode van TenneT gepubliceerd.
De in het Methodebesluit opgenomen reguleringssystematiek is nagenoeg
gelijk aan die van de vorige reguleringsperiode. De wijzigingen ten
opzichte van de vorige reguleringsperiode betreffen enkel wijzigingen
die veroorzaakt zijn door de beheeroverdracht van de HS-netten en een
actualisatie van de onderliggende gegevens, parameters en inzichten
die zijn gehanteerd bij het besluit van 5 september 2006. Met
betrekking tot de vaststelling van de gegevens inzake de HS-netten wil
TenneT opmerken dat de NMa/Energiekamer is uitgegaan van de opgaven
zoals die door de regionale netbeheerders zijn gedaan. De regionale
netbeheerders hebben dus zelf de hoogte van de gestandaardiseerde
activawaarde (GAW) en de operationele kosten van de
hoogspanningsnetten (110- en 150 kV ) vastgesteld. Daarbij zijn de
indirecte operationele kosten buiten beschouwing gelaten.
De reguleringssystematiek, zoals deze opgenomen is in het
Methodebesluit, is zeer eenzijdig gericht op kostenreductie en houdt
onvoldoende rekening met huidige en toekomstige ontwikkelingen in de
elektriciteitsmarkt. TenneT dient er zeker van te kunnen zijn dat de
kosten van noodzakelijke investeringen worden gedekt en dat de
reguleringssystematiek meer gericht is op het stimuleren van
investeringen in plaats van het leggen van de primaire focus op
kostenreductie.
Het investeringsklimaat zou voor TenneT aanzienlijk verbeteren als
investeringen slechts eenmaal, vooraf, worden beoordeeld op
doelmatigheid.
Ook is het van belang dat de wetgever TenneT vooraf zekerheid geeft
als het gaat om het terugverdienen van grote, aanmerkelijke
investeringen. Hierdoor kan TenneT de markt maximaal faciliteren en de
leveringszekerheid blijvend garanderen.
Tarievenbesluit 2009
Het tarievenbesluit is ten opzichte van vorige jaren inhoudelijk op
een aantal punten gewijzigd. In deze bijlage worden de wijzigingen
toegelicht voor zowel eindverbruikers als regionale netbeheerders.
Uniforme tarieven HS-netten
Op 1 januari 2008 is in het kader van de Wet Onafhankelijk Netbeheer
(WON) het beheer van de hoogspanningsnetten (110/150 kV) aan TenneT
overgedragen. Het betreft hier de 110- en 150 kV hoogspanningsnetten
(HS-netten) van Enexis, Liander en Delta. Dit houdt in dat de tarieven
voor deze netten ook door TenneT gefactureerd worden. Aangezien in
2008 een overgangsbesluit van kracht was, worden in 2009 voor het
eerst de tarieven voor de hoogspanningsnetten voor TenneT
vastgesteld. Enexis, Liander, Delta en het 150 kV-net van TenneT
(TZH) hanteerden voorheen elk een voor hun regio uniek HS-tarief. In
de Tarievencode is echter bepaald dat elke verbruiker op één bepaald
netvlak (dus ook het hoogspanningsnet) dat wordt beheerd door één
netbeheerder uniforme tarieven moet krijgen. Oftewel: geen
discriminatie tussen verbruikers aangesloten op het HS net. Derhalve
zijn voor TenneT ook uniforme tarieven vastgesteld voor de verbruikers
aangesloten op het HS net.
Tarievenstijging voor HS-eindverbruikers
De eindverbruikers (niet zijnde netbeheerders) van de
hoogspanningsnetten krijgen te maken met een grote stijging van de
transportafhankelijke tarieven (kWgecontracteerd per jaar en kWmax per
maand/week). Volgens de NMa/Energiekamer heeft dit jaar voor het
eerst, ten behoeve van de vaststelling van de HS-transporttarieven
2009, een indirecte weging plaatsgevonden tussen de kosten die
toerekenbaar zijn aan de HS-eindverbruikers en de regionale
netbeheerders. Dit heeft vervolgens geresulteerd in een tariefstijging
voor de categorie HS-eindverbruikers. Door de beheeroverdracht zouden
de tarieven voor de eindverbruikers voor het jaar 2009 ten opzichte
van het gewogen gemiddelde HS-tarief in 2008 met 22,8% dienen te
stijgen. De NMa/Energiekamer heeft echter besloten om deze
tariefsverhoging geleidelijk door te voeren. Het gevolg is dat deze
stijging in drie jaar tijd gerealiseerd wordt (3 jaar x 7,6%). De
tariefsstijging voor de eindverbruikers aangesloten op het HS net ten
opzichte van het gemiddelde HS-tarief in 2008 bedraagt derhalve voor
2009 7,6%. Door deze verhoging geleidelijk door te voeren, zullen de
tariefinkomsten voor TenneT uit eindverbruikers aangesloten op het HS
net lager zijn.
Ontwikkeling tarieven netbeheerders HS-netten
Doordat de tariefinkomsten voor TenneT uit eindverbruikers lager zijn,
kan TenneT de kosten voor het uitvoeren van haar wettelijke taken niet
meer dekken uit de tarieven. Om TenneT wel volledig te vergoeden voor
de te maken kosten voortkomend uit de taken genoemd in de
Elektriciteitswet, heeft de NMa/Energiekamer bepaald dat het
noodzakelijk is dat de HS transporttarieven voor de netbeheerders (3
jaar x 1,2%) verhoogd worden. Deze stijging betreft 1,2% voor het jaar
2009 voor de netbeheerders. Deze stijging is geringer dan de
bovengenoemde stijging van 7,6%, daar de netbeheerders veel meer
volume afnemen. De NMa/Energiekamer vindt deze stijging bij de
regionale netbeheerders gerechtvaardigd, omdat er door de
beheeroverdracht bij de netbeheerders minder kosten in rekening worden
gebracht, zonder dat de tariefinkomsten van deze netbeheerders is
aangepast.
Ontwikkeling tarieven EHS-netten
De transporttarieven van het extra hoogspanningsnet zijn voor de jaren
2008 en 2009 niet zonder meer te vergelijken. Dit omdat de
tariefdrager kWmax per jaar niet meer opgenomen is, wat gevolgen heeft
voor de tarieven van de tariefdragers kWgecontracteerd per jaar en
kWmax per maand/week. Indien toch een vergelijking uitgevoerd wordt op
de twee bestaande tariefdragers (na verwijdering van de tariefdrager
kWmax per jaar) dan blijkt dat de tarieven van kWgecontracteerd in
2009 11% dalen en de tarieven van kWmax per maand/week 3% stijgen.
Systeemdienstentarief
Het tarief voor systeemdiensten 2009 is ten opzichte van het tarief
van 2008 met 11% gestegen. Deze stijging is onder meer het gevolg van
het feit dat de opbrengsten van de balanshandhaving in 2006 en 2007
aanzienlijk lager zijn geweest (ca. EUR 20 miljoen) dan in voorgaande
jaren. TenneT kan dus minder 'teruggeven' aan de verbruikers, omdat
het systeem van balanshandhaving steeds beter werkt.
Daarnaast hebben de kosten voor additionele systeemtaken (b.v.
investeringen in systemen en processen t.b.v. de ontwikkeling van de
Noordwest-Europese markt) en de kosten voor inkoop van Energie en
Vermogen geleid tot deze tariefstijging.
Gevolgen voor verrekening tarieven 2009:
Geen tariefdrager Kwmax per jaar
In voorgaande jaren betaalden netbeheerders het tarief kWmax per jaar.
De NMa/Energiekamer heeft in twee verschillende bezwaarprocedures
besloten dat bij netbeheerders geen andere tariefdrager in rekening
gebracht mag worden dan bij verbruikers. Dit houdt in dat, evenals bij
verbruikers, netbeheerders gefactureerd moeten worden op basis van de
tariefdragers kWgecontracteerd per jaar en kWmax per maand of per week
(afhankelijk van de bedrijfstijd). Omdat TenneT niet over de gegevens
met betrekking tot bovengenoemde tariefdragers voor netbeheerders
beschikt, heeft TenneT hierover inmiddels contact met de betreffende
netbeheerders.
Vastrecht
Voor het eerst in dit tarievenbesluit is het aantal overdrachtspunten
naar regionale netbeheerders opgenomen. Dit houdt in dat de
netbeheerders vanaf 2009 ook het jaarlijkse vastrecht
(transportonafhankelijk verbruikstarief, TOVT) betalen. Ook zal TenneT
vanaf 2009 aan alle aangeslotenen het vastrecht conform de
tarievencode (3.1.3b) in rekening brengen. Dit houdt in dat het
vastrecht per aansluiting en per energierichting in rekening wordt
gebracht.
Toekomst
In de afgelopen jaren heeft het Nederlandse elektriciteitslandschap
zich snel ontwikkeld. Er zijn onder andere veel nieuwbouwplannen voor
productie-eenheden. Met deze plannen is de vraag naar capaciteit op
het transportnet van TenneT in relatief korte tijd snel toegenomen.
Daarop heeft TenneT onder meer geanticipeerd door grote langjarige
infrastructurele projecten zoals Noord-West 380 kV en Zuid-West 380 kV
op te starten die in de toekomst in deze vraag zullen voorzien.
Daarnaast is er in het Westland, en wordt er voor heel Nederland, een
marktmechanisme voor congestiemanagement ontwikkeld dat bij tijdelijke
congestie de beperkte transportcapaciteit verdeelt over de aanvragers.
Dit systeem realiseert een efficiënter en doelmatiger gebruik van de
transportcapaciteit op het net. Verder is TenneT al in 2005 begonnen
met het project Randstad 380kV gericht op het waarborgen van de
leveringszekerheid in Nederland.
Met onder andere voornoemde oplossingen en de netinvesteringen alsmede
de gerealiseerde kabel naar Noorwegen (NorNed) werkt TenneT aan een
betrouwbare transportvoorziening voor de toekomst. De sterke
buitenlandverbindingen dragen bij aan de verbetering van marktwerking
in Noordwest-Europa en biedt de Nederlandse elektriciteitsverbruikers
een goed gelijk speelveld. Zo zien we dat de NorNed-kabel en de
marktkoppeling tussen Nederland, België en Frankrijk (TLC) resulteert
in stabielere en convergerende marktprijzen. Hierdoor neemt de
welvaart in Nederland toe door een toenemende marktwerking in de
groothandelsmarkt.
In de komende jaren zullen de tarieven voor transport- en
systeemdiensten als gevolg van bovengenoemde investeringsprogramma's
van TenneT verder stijgen.
Lees ook: Tarieven 2009 door Energiekamer nog niet bekend
gemaakt (19-12-2009)