Nederlands Vaccinatie Instituut
Mysterie falend RSV-vaccin opgelost
dinsdag, 23 december 2008
Wetenschappers van het Amerikaanse Johns Hopkins Children's Center
hebben ontdekt waarom een vaccin tegen RSV (respiratoir syncytieel
virus) dat in 1966 gebruikt werd om kinderen te beschermen tegen deze
infectieziekte niet werkte, maar juist leidde tot ernstige
ademhalingsmoeilijkheden. De bevindingen werden op 14 december jl.
gepubliceerd in Nature Medicine en kunnen helpen om nieuwe,
effectievere vaccins te maken tegen RSV.
De nieuwe bevindingen ontkrachten de populaire theorie dat het vaccin
uit 1966 onwerkzaam was omdat de formaline (die gebruikt werd om het
virus te doden) de kritische antigenen zou hebben verstoord. Deze
antigenen moeten juist de productie van beschermende antistoffen
stimuleren. Volgens de onderzoekers lag het probleem ergens anders: er
werden wel antilichamen door het vaccin werden opgewekt, maar die
waren niet in staat om sterk genoeg te binden aan het echte virus na
blootstelling en konden het daarom ook niet onschadelijk maken. Net
zoals vaccins tegen griep en polio, produceert het formaline-vaccin
tegen RSV antilichamen, maar deze bleken een te beperkt vermogen om
zich te binden aan het echte virus.
Oorzaak gevonden
'We hebben nu de oorzaak van het probleem gevonden, en al doende
allerlei aanwijzingen gevonden die ons verder kunnen helpen om in de
toekomst veiligere en effectievere vaccins te kunnen ontwikkelen',
zegt het hoofd van het onderzoeker, dr. Fernando Polack, de
onderzoeksleider, verbonden aan John Hopkins.
In een serie van experimenten ontdekte het onderzoeksteam dat het oude
RSV-vaccin er niet in slaagde om een 'signaalnetwerk'-mechanisme in
gang te zetten, via de Toll-like receptors , die het immuunsysteem
helpen om een virus te herkennen en er een verdediging tegen op te
bouwen. Toll-like receptor activering is de eerste in een reeks van
immuunreacties die optreden na een infectie en waarbij signalen worden
uitgezonden naar andere afweercellen die ervoor zorgen dat ze
antilichamen gaan produceren.
Gebrekkige antilichamen
Eerst vergeleek het onderzoeksteam de reacties van het immuunsysteem
in drie groepen muizen: één groep werd gevaccineerd met een placebo,
één met een verzwakte vorm van het RSV-virus en één groep werd
gevaccineerd met gedode virussen. De onderzoekers ontdekten dat in de
laatste groep de Toll-like receptor activering zwak was en leidde tot
de productie van slecht bindende antilichamen.
Vervolgens voegden de onderzoekers een stoffen toe aan het vaccin die
de Toll-like receptors stimuleren, om te zien of dit zorgde voor
antilichamen die zich beter konden binden aan het virus en het virus
konden bestrijden. Dit bleek het geval. Muizen gevaccineerd met dit
vaccin hadden mildere symptomen en minder ontstekingen in de
longblaasjes en de longen als ze geïnfecteerd werden met het echte
RSV.
RSV
RSV is de belangrijkste oorzaak van luchtweginfecties bij jonge
kinderen. Gemiddeld worden elk jaar zo'n 2.500 kinderen opgenomen in
het ziekenhuis wegens een RSV-infectie. Ook ouderen en mensen met
hart- en longziekten lopen soms grote gezondheidsrisico's door
infectie met het virus. Veel deskundigen op het gebied van
infectieziekten pleiten voor de komst van een vaccin tegen RSV. Het
NVI werkt samen met het Nederlandse bedrijf Nobilon aan de
ontwikkeling van een RSV-vaccin.
Bronnen:
Medical News Today, 16 december 2008
Team Solves Failed Vaccine Mystery
Lack of antibody affinity maturation due to poor Toll-like receptor
stimulation leads to enhanced respiratory syncytial virus disease.
Maria Florencia Delgado, Silvina Coviello, A Clara Monsalvo,
Guillermina A Melendi, Johanna Zea Hernandez et al. Nature Medicine
(14 December 2008) | doi:10.1038/nm.1894;