`Laten stikken' in isoleer is bij meer instellingen gewoon
Gemis aan aandacht niet alleen probleem bij SPDC
VOORBURG, 20081222 -- Het schort bij separeren aan aandacht, observatie en aanwezigheid. Met als uiterste consequentie dat een patiënt iets overkomt zonder dat de hulpverlening het doorheeft. Het is weliswaar geen toeval dat bij het SPDC Oost een schizofreniepatiënt stikte in een isoleercel. Er was van alles structureel mis, is inmiddels onomstotelijk vastgesteld. Maar fatale incidenten hadden zich ook bij tal van andere instellingen kunnen voordoen. Dat blijkt uit de resultaten van een meldweek separeerpraktijk die de vereniging Ypsilon heeft georganiseerd. Opvallend detail: Veel van de melders trekken de officiële reden tot separatie in twijfel.
Drijfveer achter de meldweek was voor Ypsilon de vraag of het drama bij SPDC Oost op zichzelf stond of dat het zich ook elders voor zou kunnen doen. Op basis van zo´n 150 ervaringen is de conclusie onontkoombaar, aldus voorzitter Marja Hasert: "Het SPDC Oost was `HKZ-gecertificeerd' en droeg dus een keurmerk van kwaliteit. Net als andere instellingen waarover meldingen bij ons binnenkwamen. En er is geen reden waarom zich daar niet een soortgelijk drama had kunnen voordoen. Al te snel wordt separeren gezien als iets technisch, iets afstandelijks.. Maar separeren is mensenwerk, net als gesepareerd worden. Alles staat of valt bij het houden van contact; steeds vaker een schaars goed in de zorg. Wie daarin faalt, kan erop wachten dat er ongelukken gebeuren.`
Het rapport dat Ypsilon van de meldweek heeft opgemaakt biedt een unieke verzameling ervaringen over de praktijk van het separeren. Veel getuigenissen van familieleden, maar ook patiënten en hulpverleners kwamen met ervaringen. Stof waaruit de nodige lessen te leren zijn, zoals blijkt uit een lange reeks tips in het rapport. Houd contact met de patiënt blijkt daarin een belangrijke, getuige ook het motto voor in het rapport: "Als u mijn zoon in de separeer stopt, bel mij a.u.b. Dan wil ik naast hem liggen en hem liefdevol vasthouden." Maar de vereniging van familieleden van mensen met schizofrenie of een psychose komt met nog veel meer suggesties, steeds gestaafd met een citaat uit de praktijk. Noodknoppen moeten werken, personeel moet voldoende geschoold zijn, medicatie moet goed worden gecontroleerd. Maar ook: wees creatief in het zoeken van alternatieven, voorkom een dubbele moraal en leg verantwoording af.
De vaak traumatische ervaringen ten spijt ziet Ypsilonvoorzitter Marja Hasert ook lichtpuntjes: "Tal van instellingen maken momenteel werk van alternatieven voor de separeerpraktijk zoals ze gewend waren. Als de getuigenissen in dit rapport kunnen helpen dat proces te versnellen, dan is ons doel bereikt."
Het rapport is te downloaden via www.ypsilon.org/meldweek