Wageningen Universiteit en Researchcentrum
kredietcrisis op agrosector onderzocht
Effecten kredietcrisis op agrosector
onderzocht
16 dec 2008
Onderdeel: LEI
LEI Wageningen UR heeft op verzoek van het ministerie van LNV een
overzicht gegeven van de gevolgen en mogelijke consequenties van de
kredietcrisis voor de Nederlandse agrosector en visserij. Omdat deze
sector levensmiddelen produceert is ze minder kwetsbaar voor uitval
van vraag dan bedrijfstakken met luxe producten. Wel zijn prijzen van
landbouwproducten zeer gevoelig voor verandering in vraag en aanbod.
Al bij een geringe daling van de vraag kan de prijs sterk dalen. Dit
kan grote consequenties hebben voor de inkomens van agrarische
producenten en voor de marges van andere schakels in de ketens.
Op 22 december presenteert het LEI de resultaten en inkomens in de
agrosector en de visserij van 2008. Algemeen directeur Ruud Huirne zal
daarbij een toelichting geven op de gevolgen van de kredietcrisis voor
de agrosector op dit moment.
Mede door de hoge solvabiliteit gaan in de grondgebonden Nederlandse
landbouw nauwelijks bedrijven failliet en ook door de financiële
crisis zal dat naar verwachting niet gaan gebeuren. Gevoeliger zijn de
glastuinbouw, de intensieve veehouderij en ook de visserij, de
sectoren met bedrijven die minder solvabel zijn. Echter deze sectoren
hebben vanouds te maken met sterke fluctuaties in de opbrengstprijzen.
De problematische situatie voor een deel van de bedrijven in deze
sectoren wordt dan ook niet direct door de kredietcrisis veroorzaakt.
Door het onverhoopt âopeenstapelenâ van tegenvallende ontwikkelingen
in prijzen en kosten kunnen bedrijven in problemen komen. Ook voor
gezonde bedrijven is het financieren van investeringen momenteel
moeilijker, omdat banken zich terughoudend opstellen.
Verbinding met buitenland
Risicoâs van de kredietcrisis voor de sector zijn een krimp van de
afzet en daling van de opbrengstprijzen; het wegvallen van belangrijke
exportmarkten voor bepaalde producten en betalingsproblemen bij
bepaalde landen. Valutawijzingen worden in de Nederlandse agrosector
sterk gevoeld door de hoge mate van verbinding van het Nederlandse
agrocomplex met het buitenland.
Andere belangrijke economische ontwikkelingen, zoals aanzienlijke
prijsdalingen voor graan, zuivel en aardolie, zijn ook van invloed.
Voor een deel kan de prijsdaling van graan en zuivel worden
toegeschreven aan de kredietcrisis maar deze is ook het gevolg van een
aanbodreactie op de veel hogere prijsniveaus, zoals die bestonden tot
in het voorjaar van 2008.
Huidige situatie
De daling van de vraag naar agrarische producten blijft beperkt. De
agrosector is minder kwetsbaar dan sectoren met vooral âluxeâ
producten. Voor agrarische producten kan wel enige verschuiving
optreden, bijvoorbeeld bij de aankoop van bloemen. De effecten van de
kredietcrisis voor het totale sierteeltcomplex lijken echter
vooralsnog beperkt. De effecten van de energiecrisis zijn tot nu toe
veel dominanter; de aardgasprijzen zijn door de contracten voor veel
tuinbouwbedrijven nog niet gedaald terwijl de olieprijzen al weer ruim
100 dollar per vat lager zijn dan voor de crisis.
De omvang van de agroproductie blijft vrijwel onveranderd op de
kortere termijn. Bedrijven stellen plannen niet gemakkelijk bij.
Komend jaar kan enige invloed uitgaan van prijsdalingen op
bijvoorbeeld de teeltplannen in de akkerbouw en de tuinbouw. Op
langere termijn kan de invloed van minder investeringen gaan gelden,
bijvoorbeeld in de glastuinbouw. Hier kan de combinatie van enkele
slechte jaren met deze crisis ongetwijfeld tot klappen leiden, ook bij
de toeleveranciers, zoals de kassenbouwers. Een verdere opschaling en
professionalisering zijn dan het gevolg.
Handel in agrarische producten
Handelaren zijn binnen de markt waarin ze opereren beter voor de
crisis geëquipeerd dan veel Europese concurrenten en het financiële
systeem is in Nederland aanmerkelijk beter dan elders. Voor een sterke
vraaguitval zijn veel handelaren niet beducht, de grote risicoâs
zitten in de valutaâs, risicoafdekking van de bedragen en het
beoordelen van de kredietwaardigheid van de kopers. Professionele
handelaren zijn in staat dit goed te regelen. Omdat voor veel
Nederlandse agrosectoren meer dan 50% van de handel in- en of uitvoer
betreft, kan slim schakelen tijdens deze kredietcrisis en recessie
extra kansen bieden.
Verwerking agrarische producten
De agrarische industrie heeft niet of nauwelijks te maken met een
omzetdaling door de kredietcrisis. De aanvoer van producten is door de
goede oogsten en bijvoorbeeld de uitbreiding van de melkquota hoger
dan vorig jaar. Veel agrarische producten worden verwerkt door
coöperaties. De leden hiervan, dus boeren en tuinders, vangen de
risicoâs in de markt op, zij merken dat in de uitbetalingsprijzen.
Beursgenoteerde concerns in de agribusiness doen het beter dan in de
meeste andere sectoren van de economie, omdat er voor voedsel
nauwelijks of geen vraaguitval is.
Rapport 2008-092 Raakt de kredietcrisis de agrosector?
Contact
Cees de Bont
Cees.debont@wur.nl
070 3358161