Senternovem


17-12-2008 | Nanokoerier brengt medicijn naar onstekingshaarden

Interview met Prof. Dr. Gert Storm, coördinator van het onderzoeksproject MediTrans dat valt binnen het thema Nanosciences, nanotechnologies, materials ans new production (NMP) in het Zevende Kaderprogramma

"Stuur geneeskrachtige stoffen direct naar de plek in het lichaam waar ze nodig zijn. Dan werkt het medicijn beter en voorkom je veel ongewenste bijwerkingen", aldus Gert Storm, professor Targeted Nanomedicine Technology aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Het idee achter targeted drug delivery is al zeker 100 jaar oud. Maar de vertaalslag van deze doelgerichte medicatie naar de patiënt neemt pas sinds enkele jaren een grote vlucht. Storm ziet nieuwe nanotechnologie als de belangrijke kracht achter deze ontwikkeling. "In 2005 heeft de European Science Foundation de voor- en nadelen van de medicinale toepassing van nanotechnologie besproken en definities opgesteld. Dat is een belangrijke basis voor ons Europese onderzoeksproject."

Reuma en kanker
MediTrans onderzoekt en ontwikkelt nanomedicijnen tegen kanker, reuma, multiple sclerose, en de ziekte van Crohn. Klinische wetenschappers van het Radboudziekenhuis in Nijmegen onderzoeken het doelgericht bestrijden van ontstekingen bij mensen met reuma. "We kunnen ook de groei van kankergezwellen afremmen, door de ontstekingsbronnen, die dat groeiproces versnellen, gericht onschadelijk te maken." Storm is optimistisch over de resultaten van het klinische onderzoek dat al een paar jaar loopt. Nu zijn de pharmaceutische bedrijven zoals Bayer en Schering- Plough aan zet. Die moeten onderzoeken hoe ze de nanomedicijnen op grotere schaal gaan produceren.

Storm: "Het gaat om platformtechnologieën: dragersystemen van nanodeeltjes die de geneeskrachtige bestanddelen op het juiste adres in het lichaam moeten bezorgen. Als je de dragerdeeltjes direct in de bloedbaan toedient, moet je ze daar zo lang mogelijk zien te houden, zodat ze voldoende medicijn
afleveren op de zieke plek. Sommige dragers worden voorzien van een zeer dun laagje polymeer om te voorkomen dat het afweersysteem ze te snel verwijdert. Ook mogen de dragerdeeltjes niet in te grote hoeveelheden in de gezonde organen terechtkomen. Een gelukkige bijkomstigheid is dat de wand van onze bloedvaten deze nanodeeltjes normaal gesproken niet doorlaat. Bloedvaten op `ongezonde' plekken in het lichaam doen dat wel, en daar zijn de medicijnen nou net nodig."

Onderzoek nanomedicijnen
"Het gebruik van doelgerichte nanomedicijnen voorkomt veel bijwerkingen. Maar natuurlijk moet je de veiligheid van deze nieuwe medicijnen ook goed in de gaten houden", pleit Storm. Er is al een antikanker nanomedicijn op de markt dat minder bijwerkingen heeft zoals minder haaruitval en misselijkheid. Maar klinische onderzoekers ontdekten een nieuwe bijwerking. De werkzame stof doxorubicine bleek de huid binnen te dringen, in bijvoorbeeld handpalmen en voetzolen. Om deze huidschade te voorkomen, is inmiddels het doseringsschema aangepast."

Het Europese onderzoeksproject MediTrans biedt de mogelijkheid om de nieuwe nanomedicijnen verder te onderzoeken. Storm: "Ik heb me toegelegd op het wetenschappelijke deel van het onderzoeksvoorstel. Daarbij heb ik mijn krachten gebundeld met professor Aime in Turijn. Deze samenwerking stelt ons in staat het afgifteproces en de therapeutische werking in het lichaam te volgen. Voor alle Brusselse regels heb ik een Zwitsers managementbureau in de arm genomen. Dat kan ik iedereen aanbevelen, zeker als je werkt met een consortium van dertig partijen. Dat vraagt om een duidelijke projectstructuur en goede afspraken. Ook Reinbrand Visman van EG-Liaison heeft me tips gegeven."

Oliver Panzer (EC) en Gert Storm
Oliver Panzer (EC) en Gert Storm schudden elkaar de hand bij de kick off van EU project MediTrans

Nanomedicijnen op de kaart
Storm beschikt evenals zijn Italiaanse collega over een goed netwerk, waardoor 13 Europese bedrijven meedoen die 5,1 miljoen euro bijdragen aan het onderzoek. Deze samenwerking met de industrie is volgens Storm hard nodig om ervoor te zorgen dat de patiënt uiteindelijk ook de vruchten plukt van deze doelgerichte medicijndosering. "In ieder geval staan nanomedicijnen inmiddels ook goed op de Nederlandse onderzoeksagenda", besluit Storm. "Het zou mooi zijn als ook artsen en specialisten met nanomedicatie aan de slag gingen in hun klinische onderzoeksplannen."

Meer informatie over het onderzoeksproject MediTrans vindt u op www.meditrans-ip.net.