Kamerbrief over de Internationale dag van de Rechten van de Mens d.d. 10
december 2008
16-12-2008 | Kamerstuk | Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken
Dit jaar vierden wij op 10 december - Internationale dag van de
Rechten van de Mens - het zestigjarige bestaan van de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Het was een dag om terug
te kijken op wat de Universele Verklaring tot stand heeft gebracht.
Dat is indrukwekkend: zelden heeft een document zoveel betekenis gehad
voor het dagelijkse leven van mensen wereldwijd. Mensenrechten zijn
het gezamenlijke geweten van de wereld geworden. Daarmee is de
Universele Verklaring nog springlevend en even waardevol als toen deze
60 jaar geleden werd opgesteld.
Voortgekomen uit eeuwenoude tradities, culturen en religies, vormen
mensenrechten vandaag de dag de universele uitgangspunten voor een
menswaardig bestaan. Het was ook een dag om die mensen te eren die
zich inzetten voor de bevordering en bescherming van mensenrechten,
dichtbij en veraf, mensen die hun werk vaak moeten doen in moeilijke
omstandigheden, waarbij ze aan den lijve ondervinden wat het betekent
om rechteloos te zijn en vrijheid te moeten ontberen.
Ten slotte was het een dag om stil te staan bij al het werk dat nog
moet gebeuren. Want hoeveel er in de afgelopen zestig jaar ook is
bereikt, respect voor mensenrechten is voor veel te veel mensen op
deze wereld nog lang geen praktijk. Er zijn voorbeelden te over:
kinderen die werken als slaaf, vrouwen die ongestraft worden
misbruikt, mensen die hun geloof of levensovertuiging met hun leven
moeten bekopen.
We blijven ons ervoor inzetten om de woorden van de Universele
Verklaring om te zetten in daden. Het is ons aller
verantwoordelijkheid en plicht om de Universele Verklaring levend te
houden.
Activiteiten op de posten
Ik heb zeer vele Nederlandse ambassades verzocht op 10 december
aandacht te besteden aan mensenrechten. Ambassades hebben dit
aangegrepen en op diverse wijzen invulling gegeven aan deze dag. Zo
hebben ambassades mensenrechtenverdedigers uitgenodigd om op of rond
10 december te komen spreken. Daartoe zijn op veel plaatsen ook lokale
mensenrechten NGOs's en andere internationale gasten uitgenodigd.
Onder meer de Nederlandse ambassades te Peking, Santiago, Bangkok,
Dakar, Ouagadougou, Tripoli, Dhaka, Guatemala, Maputo, Tel Aviv,
Koeweit, Jakarta, New Delhi, La Paz, Athene, Beirut, Kampala, Lusaka
en Istanbul ondernamen een dergelijk initiatief.
Op andere ambassades werden in samenwerking met EU-partners of lokale
VN-organisaties initiatieven ontplooid om stil te staan bij
mensenrechtendag. Dit gebeurde onder meer door de Nederlandse
vertegenwoordigingen in Hanoi, Lima, Singapore, Luanda, Bamako,
Havanna, Dar es Salaam, Sri Lanka, Cairo, Riyad, Rome (Heilig Stoel
vertegenwoordiging), Bagdad, Sarajevo, Brasilia, Helsinki en Skopje.
Onderwerpen die hierbij centraal stonden waren 60 jaar UVRM,
mensenrechtenverdedigers, positie van NGO's, vrijheid van
meningsuiting, vrouwenrechten en discriminatie.
Andere ambassades werkten nauw samen met lokale universiteiten om de
viering van mensenrechtendag onder de aandacht te brengen. Zo gaf de
ambassadeur te Washington een gastlezing op de Georgetown University.
De Nederlandse ambassadeur in Sofia opende een bijeenkomst op het
Centre for Inter-etnic Dialogue and Tolerance. In Boedapest
organiseerde de ambassade samen met de Eötvos Loránd Universiteit een
seminar over 60 jaar UVRM.
De Nederlandse Ambassade in Rome startte op 10 december in
samenwerking met UNICEF en de universiteit van La Sapienza een
collegecyclus mensenrechten. De ambassadeur in Pretoria gaf tenslotte
een toespraak op de afstudeerplechtigheid van 30 studenten van de
afstudeerrichting Human Rights and Democratisation.
Een groot aantal andere ambassades besteedde op andere wijze aandacht
aan mensenrechtendag. Zo financierden Nederlandse ambassades
verschillende initiatieven van nationale en internationale
mensenrechten NGO's (o.m. Harare, Riga, Cotonou Manilla, Valletta,
Bern, Sana'a, Rammallah, Oslo, CG Barcelona, Tirana, Bamako) en werden
door meerdere ambassades films getoond of andere (culturele)
manifestaties gericht op mensenrechten georganiseerd (o.m.Paramaribo,
Maputo, Khartoem, Accra, Bagdad, Abuja, San José,Tunis en Moskou). Ook
op radio, televisie, internet en de schrijvende media hebben
ambassades zich actief gemanifesteerd om mensenrechten onder de
aandacht te brengen (o.m.Astana, Luanda, Koeweit, Beirut).
Ten slotte heeft een aantal ambassades de viering van mensenrechtendag
aangegrepen om projecten die gefinancierd worden uit het
mensenrechtenfonds officieel van start te laten gaan of werkbezoeken
te brengen aan projecten (o.m. Belgrado, Praag, Montevideo, Beirut).
Ook de komende tijd zullen posten aandacht besteden aan de viering van
de Internationale dag van de Rechten van de Mens.
Activiteiten in Nederland
Naast deze uiteenlopende activiteiten op de posten heb ik ook in
Nederland getracht op aansprekende wijze invulling te geven aan de
viering van Internationale Dag van de Rechten van de Mens en 60 jaar
UVRM. Daartoe is een groot aantal activiteiten ontplooid.
Interreligieuze conferentie
In de ochtend van 10 december werd door Justitia et Pax in het
Vredespaleis de interreligieuze conferentie `Faith in Human Rights'
gehouden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de conferentie
financieel en inhoudelijk ondersteund. In aanwezigheid van HM de
Koningin ondertekende een aantal religieuze leiders een plechtige
verklaring waarin zij hun steun uitspraken voor de UVRM en aangaven
dat religies en mensenrechten niet op gespannen voet met elkaar staan,
maar dat religies juist een inspiratiebron zijn geweest voor
mensenrechten.
Ik hield tijdens de conferentie een afsluitende toespraak, waarin ik
onder meer stelde dat religies en levensovertuigingen een positieve
bijdrage kunnen leveren aan de bevordering en bescherming van
mensenrechten en dat binnen het mensenrechtenbeleid veel waarde wordt
gehecht aan de bescherming van de vrijheid van godsdienst en
levensbeschouwing. Ik wees daarbij op de succesvolle onderhandelingen
over de door Nederland opgestelde ontwerpresolutie tegen godsdienstige
onverdraagzaamheid waarna de Derde Commissie van de AVVN de resolutie
met consensus heeft aanvaard. De toespraak treft u aan in bijlage.
Uitreiking eerste Mensenrechtentulp
De middag van 10 december stond in het teken van de uitreiking van de
Mensenrechtentulp. Het ministerie van buitenlandse zaken verleent
structurele ondersteuning aan het werk van mensenrechtenverdedigers
wereldwijd. In de Mensenrechtenstrategie "Naar een menswaardig
bestaan" heb ik aangekondigd ieder jaar een onderscheiding uit te
reiken aan iemand die bijzondere morele moed heeft getoond bij het
beschermen en bevorderen van de rechten van zijn medemensen.
Verreweg de meeste mensenrechtenverdedigers verrichten hun werk in
volledige anonimiteit. Niet zelden staan ze bloot aan grote druk of
loopt hun leven gevaar. Juist voor hen wil ik aandacht vragen, en heb
ik een moment willen creëren waarop we bewust stil kunnen staan bij
wat het van mensen vraagt, om op te komen voor mensenrechten.
Tijdens een ceremonie in de Ridderzaal heb ik in aanwezigheid van mijn
collega Minister Koenders voor Ontwikkelingssamenwerking de eerste
Mensenrechtentulp uitgereikt aan mevrouw Justine Masika Bihamba. Zij
groeide op in Goma, in Noord Kivu, een gebied dat momenteel symbool
staat voor wetteloosheid, straffeloosheid en humanitaire nood. Er
vinden op grote schaal gewelddadigheden plaats en
mensenrechtenschendingen zijn aan de orde van de dag. In die omgeving
doet Justine Masika Bihamba haar werk. Zij staat slachtoffers van
seksueel geweld bij door hen medische, psychosociale en juridische
hulp te bieden. Op die manier probeert haar organisatie deze vrouwen
te re-integreren en een nieuwe kans te geven.
Het werk van mevrouw Masika werd belicht in een korte documentaire. In
haar toespraak gaf mevrouw Masika aan dat zij de uitreiking van de
Tulp als een belangrijke aanmoediging van haar werk zag. De winnares
riep op tot meer aandacht voor de slachtoffers van seksueel geweld en
voor de beëindiging van de cultuur van straffeloosheid. Als onderdeel
van de prijs zal mevrouw Masika een projectvoorstel ter waarde van
100.000,- Euro indienen bij het Mensenrechtenfonds, ter ondersteuning
van haar werk. In bijlage treft u mijn toespraak ter gelegenheid van
de uitreiking van de mensenrechtentulp aan.
Ontmoeting Nederlandse mensenrechtenverdedigers
Voorafgaande aan de uitreiking van de mensenrechtentulp heb ik in
besloten kring met individuele Nederlandse mensenrechtenverdedigers
gesproken die met kleinschalige initiatieven proberen mensenrechten
over de hele wereld te verbeteren. Individuele
mensenrechtenverdedigers zijn van grote betekenis bij het initiëren
van veranderingen. Het is om die reden dat ik de groep Nederlandse
mensenrechtenverdedigers graag wilde ontmoeten en een hart onder de
riem steken.
Ik ontmoette in dat kader bijvoorbeeld de initiatiefneemster van de
stichting 'Vrienden van Wings' die zich inzet voor een kindertehuis in
Madurai (India) dat is opgericht om straatkinderen een betere toekomst
te geven. Daarnaast sprak ik met vrijwilligers van de `Actie van
Christenen voor het Afschaffen van Martelen en de Doodstraf Nederland'
(ACAT Nederland) en de initiatiefneemster van Stichting Hester. Deze
organisatie verleent in Mexico onder meer psychische, juridische,
educatieve en maatschappelijke hulp aan het publiek. Aan het einde van
de bijeenkomst hebben vrijwilligers van de VN-Jongerengroep van de
Nationale Jeugdraad mij het eerste exemplaar van de flyer 'Right Now'
overhandigd. De jongeren hebben op eigen initiatief deze flyer gemaakt
over het thema mensenrechten, zoals ik u in een eerdere brief heb
gemeld.
In mijn reactie heb ik aangegeven dat ik vind dat op scholen in
Nederland ook structureel meer aandacht aan mensenrechten moet worden
besteed. Ik heb aangekondigd een lespakket voor scholen te maken,
zodat jongeren al vroegtijdig over mensenrechten leren.
Bijwonen Right Now Festival
Omdat ik groot belang hecht aan bekendheid van jongeren met het belang
van respect voor mensenrechten, bezocht ik `s avonds ten slotte het
Right Now festival. Het Right Now festival was een initiatief van
onder meer mensenrechtenorganisaties Aim for human rights, Justitia et
Pax, Nederlands Helsinki Comité en Nederlands Juristen Comité voor de
Mensenrechten. Het ministerie van Buitenlandse Zaken leverde een
financiële bijdrage aan het festival.
Op het festival werd met muziek, debat, theater en dans aandacht
besteed aan mensenrechten. Zelf heb ik op het festival gesproken met
twee jonge mensenrechtenverdedigers uit Zimbabwe en Wit-Rusland. Ik
kreeg van hen het "Book of Rights". Dit is een boek met verzamelde
rechten van Nederlandse jongeren dat is bedoeld als steun aan
leeftijdgenoten die zich in binnen en buitenland inzetten voor de
mensenrechten.
Ten slotte
Respect voor mensenrechten is een cruciaal onderdeel van het
Nederlandse buitenlands beleid. De Internationale dag van de
Mensenrechten was een goede gelegenheid om daar nog eens extra bij
stil te staan. Daarmee houdt het voor mij niet op. Ambassades zullen
activiteiten blijven ontplooien om mensenrechtenverdedigers te
ondersteunen en het belang van respect voor mensenrechten blijven
uitdragen, onder meer via projecten uit het mensenrechtenfonds en
andere gerichte acties. In dat licht werd op Nederlands initiatief
onlangs twee gevallen van gedetineerde mensenrechtenverdedigers bij
Tunesië opgebracht tijdens het subcomité mensenrechten tussen de EU en
Tunesië. Betrokkenen zijn enkele weken na bespreking in het subcomité
in vrijheid gesteld.
Ik zal mij blijven inzetten om de doelen zoals gesteld in de
Mensenrechtenstrategie "Naar een menswaardig bestaan" dichterbij te
brengen om daarmee verbetering van de
mensenrechten wereldwijd mogelijk te maken. Begin 2009 zal ik u verder
informeren over de voortang van de uitwerking van de
Mensenrechtenstrategie.
De minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
* Ministerie van Buitenlandse Zaken
* Bezuidenhoutseweg 67
* Postbus 20061
* 2500 EB Den Haag
* Tel.: 070-3 486 486
* Fax: 070-3 484 848
* Internet: www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken