Persberichten
Huishoudboekjes Limburgse gemeenten kloppen
Financieel toezicht gemeenten 2009
In 2009 staat geen enkele Limburgse gemeente op basis van de toetsing
aan de Gemeentewet met haar begroting onder preventief toezicht. Dat
is te danken aan de verbeterde financiële situatie bij de gemeenten.
Reden hiervoor is dat de algemene uitkering dit en volgend jaar
sneller stijgt dan eerder gemeld. Het is voor het eerst sinds
Gedeputeerde Staten een besluit moeten nemen over de toezichtvorm op
basis van de Gemeentewet (begin jaren 90) dat er geen enkele Limburgse
gemeente onder preventief toezicht wordt geplaatst. Er is echter nog
een reden om gemeenten onder preventief toezicht te plaatsen en dat is
op basis van de Wet Ahri (Wet Algemene regels herindeling). In het
kader daarvan vallen veertien Limburgse gemeenten die bij een
herindeling zijn betrokken in 2009 onder preventief toezicht.
Gedeputeerde Herman Vrehen is aangenaam verrast en spreekt over een
mijlpaal. Vorig jaar kon ik melden dat het beter met de financiën van
de Limburgse gemeenten ging, maar dat ik nog niet tevreden was. Nu ben
ik dat wel. Ik zie dit resultaat ook als een teken dat onze pilot om
ons toezicht vooral ten dienste van de gemeenten in te zetten,
resultaat heeft.
De Gemeentewet bepaalt dat een gemeente onder preventief toezicht kan
komen te staan als de begroting of de jaarrekening te laat bij de
Provincie is ingediend. Preventief toezicht is verplicht als de
financiën niet in orde zijn. Aangezien alle 40 Limburgse gemeenten bij
de begroting 2009 voldoen aan deze punten is preventief toezicht niet
aan de orde.
Wet Arhi
Toch zullen er veertien gemeenten in 2009 onder preventief toezicht
staan maar dat is op basis van de Wet Algemene regels herindeling (Wet
Arhi). Deze wet verplicht de Provincie een bijzondere vorm van
preventief toezicht op gemeenten in te stellen vanaf het moment dat
een herindelingsprocedure van start gaat. Het toezicht geldt voor de
gemeenten Arcen en Velden, Bergen, Eijsden, Gennep, Helden, Horst aan
de Maas, Kessel, Maasbree, Margraten, Meerlo-Wanssum, Meijel, Mook en
Middelaar, Sevenum en Venlo. Dit toezicht is al in 2008 ingesteld en
geldt tot de datum van herindeling of tot de datum dat de
herindelingsprocedure wordt stopgezet. De meeste gemeenten zullen
volgens plan op 1 januari 2010 worden heringedeeld, de overige op 1
januari 2011. Voor Venray heeft het Arhi-toezicht in 2008 tijdelijk
gegolden. Toen echter de betrokken gemeenten op een gegeven moment
besloten hebben dat voor Venray een grenscorrectie en geen herindeling
zal plaatsvinden, is deze opgeheven aangezien een gemeente bij een
grenscorrectie niet onder Arhi-toezicht valt.
Alle Limburgse gemeenten, inclusief de Arhi-gemeenten, laten een
verbetering van hun financiële situatie zien. Dat komt tot uiting in
een begroting die sluit of zelfs een overschot heeft. Dit is te danken
aan een hogere algemene uitkering uit het gemeentefonds. Het
gemeentefonds volgt daarmee de uitgavenintensivering van het Rijk in
de Miljoenennota. Er zijn nog geen indicaties dat de crisis tot een
neerwaartse bijstelling van de algemene uitkering gaat leiden. Bij een
aanhouden van de crisis kan hier op termijn wel sprake van zijn.
De belastingdruk van gemeenten stijgt bij de begroting 2009 met
ongeveer 2%. Dat is wat minder dan de verwachte inflatie van 3% voor
2009. De ozb stijgt met gemiddeld 4%. Zoals de laatste jaren steeds
het geval is geweest, zal het rioolrecht het sterkst stijgen; in 2009
met gemiddeld 5,5%. Daar tegenover staat dat de afvalstoffenheffing in
2009 gemiddeld met 1,5% gaat dalen. De ontwikkeling van de kosten bij
de riolering en de afvalverzameling en verwerking bepaalt in sterke
mate de tariefsontwikkeling bij deze heffingen.
Vorig jaar heeft de Provincie drie gemeenten in verband met hun
financiële situatie onder preventief toezicht gesteld: Maasgouw,
Simpelveld en Sittard-Geleen. Voor alledrie is de financiële situatie
nu zodanig verbeterd dat ze voor repressief toezicht in aanmerking
komen. In 2008 heeft de Provincie onder meer bij Simpelveld en
Sittard-Geleen een verdiepingsonderzoek uitgevoerd. Dat onderzoek
leidde al tot de conclusie dat de gemeenten na 2008 meerjarig
repressief toezicht zouden kunnen krijgen. Die conclusie is nu
bevestigd. Ook alle andere gemeenten die op basis van de
verdiepingsonderzoeken uit 2008 of eerder meerjarig repressief
toezicht hebben gekregen, komen hier nog steeds voor in aanmerking.
Het betreft inmiddels 26 van de 40 Limburgse gemeenten. Twaalf van
deze 26 zijn thans echter bij een herindelingsprocedure betrokken,
waardoor de uitspraak over meerjarig repressief toezicht buiten
werking moest worden gesteld.
Provincie Limburg