AMNESTY INTERNATIONAL
PERSBERICHT
16 December 2008
Amnesty International waarschuwt voor veiligheidsrisico's Tasers
Tasers en andere stroomstootwapens zijn volgens Amnesty International niet zo veilig als producenten beweren. De organisatie roept regeringen op het gebruik van Tasers en andere stroomstootwapens uitsluitend in levensbedreigende situaties in te zetten, of anders het gebruik ervan op te schorten. Amnesty doet deze oproep bij publicatie van een van de meest gedetailleerde rapporten tot dusver over de veiligheid van stroomstootwapens. Het rapport "USA: Less than lethal?" gaat in op de Amerikaanse situatie, waar tussen 2001 en augustus 2008 334 mensen overleden nadat ze door een Taser geraakt waren. Volgens medische onderzoekers en lijkschouwers was in minstens vijftig gevallen een stroomstootwapen de oorzaak van of een factor bij het overlijden.
Uit bestudering van 98 autopsierapporten bleek volgens Amnesty International dat 90% van de slachtoffers ongewapend was toen ze geraakt werden door een Taser, en dat een groot deel van hen geen wezenlijk risico vormde voor de politie of hun omgeving. Veel slachtoffers werden onderworpen aan herhaalde of langdurige stroomstoten (veel langer dan de standaardinstelling van vijf seconden), of door meer dan één politieagent tegelijkertijd. Tegen sommige mensen werden zelfs de Taser ingezet omdat ze geen gehoor gaven aan een politiebevel nadat ze al verlamd op de grond lagen door een eerdere stroomstoot.
In minstens zes gevallen waarbij mensen na gebruik van de Taser overleden bleek sprake te zijn van mensen die om gezondheidsredenen niet konden reageren, zoals het geval was bij een arts die een auto-ongeval kreeg na een epileptische aanval. Hij overleed nadat hij niet reageerde op het bevel van de politie, die hem vervolgens een aantal keren een stroomstoot toediende met een Taser.
Politieagenten gebruikten ook Tasers bij schoolkinderen, zwangere vrouwen en zelfs een oudere, dementerende man. In maart 2008 werd het wapen gebruikt bij een 11-jarig schoolmeisje met leerproblemen, nadat ze een politieagent in het gezicht had geslagen. De school in Orange County, Florida had de politie gebeld omdat het meisje agressief was. Ze duwde tafels en stoelen om en had een leraar in het gezicht gespuugd.
Nederland
Nederlandse arrestatieteams gaan de Taser vanaf de jaarwisseling een jaar lang op proef gebruiken. Amnesty wijst er op dat duidelijke richtlijnen voor gebruik van de Taser noodzakelijk zijn, evenals een transparant systeem van controle en verantwoording achteraf. Het wapen moet alleen als alternatief voor het vuurwapen worden gebruikt in situaties die levensbedreigend zijn, of waarbij ernstig letsel dreigt. Grondige, onafhankelijke training is nodig met het oog op risico's van het wapen voor kwetsbare groepen. Leden van de arrestatieteams moeten zich bewust zijn dat herhaald en langdurig gebruik zeer riskant is, en dat bepaalde delen van het lichaam vermeden dienen te worden, zoals het hoofd en de hartstreek. Ook de combinatie met andere geweldsmiddelen, zoals het gebruik van pepper spray of stevig vastbinden, moet vermeden worden, omdat dit de ademhaling kan belemmeren.
Willekeurige inzet en misbruik van het wapen moeten volgens Amnesty strafbaar worden.
Verder waarschuwt Amnesty voor de 'glijdende schaal', waarbij het wapen in andere dan levensbedreigende situaties wordt ingezet. Amnesty is erg bezorgd dat stroomstootwapens momenteel wereldwijd worden ingezet zonder dat grondig, onafhankelijk onderzoek naar de effecten is afgerond. Het risico dat het wapen wordt misbruikt is vrij groot, omdat het licht is en makkelijk te bedienen. Een druk op de knop is voldoende om ernstige pijn toe te brengen zonder dat het tekenen op het lichaam achterlaat.
Studies naar de veiligheid van stroomstootwapens, die vaak door de producent worden betaald, wijzen op een klein risico van het wapen voor gezonde volwassenen. Deze studies zijn echter beperkt en hebben ook uitgewezen dat meer onderzoek nodig is naar het effect op kwetsbare groepen, zoals mensen die onder de invloed van drugs of in slechte gezondheid verkeren. Recent onafhankelijk onderzoek bij dieren heeft aangetoond dat stroomstootwapens dodelijke hartritmestoornissen kunnen veroorzaken, hetgeen de vraag oproept naar de veiligheidsrisico's voor mensen. Ook is onlangs gebleken uit een onderzoek door de Canadian Broadcasting Corporation dat bijna tien procent van 41 geteste Tasers een aanzienlijk hogere spanning produceerde dan de producent zei dat mogelijk was. Verder onafhankelijk onderzoek is dan ook nodig, vindt Amnesty.
Noot aan de redactie
Voor meer informatie kunt u kijken op www.amnesty.nl, www.amnesty.org, of bellen met Amnesty International, afdeling persvoorlichting, nicole Sprokel, 020 7733677 of 06 22109964.
Het volledige rapport (130 pagina's), foto's en een lijst met slachtoffers en omstandigheden kunnen u op verzoek worden toegezonden.
Amnesty International