Erasmus MC
---
Verhoogde perinatale sterfte in prachtwijken
Perinatale sterfte is in Nederland hoger dan gemiddeld in Europa. Voor
het eerst stellen onderzoekers van Erasmus MC nu tevens vast dat er in
Nederland grote geografische ongelijkheden bestaan. De perinatale
gezondheid is in de grote steden veel slechter dan daarbuiten.
Voor het eerst wordt bovendien aangetoond dat het wonen in een
zogenaamde `prachtwijk' belangrijke negatieve effecten heeft op moeder
en kind. De kans op een slechte uitkomst is bij bewoners van
prachtwijken 20 tot 30% groter. Dit geldt niet voor aangeboren
afwijkingen. Dit blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC, dat zaterdag
13 december verschijnt in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Minder ernstig
De Nederlandse perinatale gezondheid (ziekte en sterfte van het kind,
voor de geboorte tot en met een week na de geboorte) laat veel te
wensen over. De perinatale sterfte is hoger dan gemiddeld in Europa.
Minder bekend is dat er in Nederland ook grote geografische
ongelijkheden zijn. Niet alleen is in Nederland de perinatale
gezondheid in de grote steden slechter dan daarbuiten, voor het eerst
tonen de onderzoekers aan dat een belangrijk negatief effect uitgaat
van het wonen in een zogenaamde prachtwijk, over het algemeen rond de
20 - 30% extra risico op vrijwel iedere uitkomst. Alleen voor
aangeboren afwijkingen bestaat dit extra risico niet.
Het verband met prachtwijken wordt niet verklaard doordat er meer
zwangeren van niet-westerse herkomst wonen. Zij hebben weliswaar ook
20 - 30% meer risico op een slechte uitkomst, maar het
prachtwijkeffect komt daar bovenop. Dit geldt vooral bij autochtone
zwangeren. Het verband met het wonen in een prachtwijk is niet alleen
voor perinatale sterfte (doodgeboorte en sterfte in de eerste
levensweek) vastgesteld. Ook is namelijk bepaald voor welke
aandoeningen die tot sterfte aanleiding geven het prachtwijkeffect het
grootste was, namelijk te laag geboortegewicht, geboren worden in een
slechte conditie (blauw) en vroeggeboorte.
Rotterdam kende in de periode 2000 tot 2006 rond de 20% meer slechte
uitkomsten dan de rest van Nederland. Den Haag volgt met 15%, in
Amsterdam en Utrecht is de situatie minder ernstig.
Buiten bereik
De slechte cijfers hebben veel te maken met stapeling van risico's en
aparte effecten die uitgaan van het wonen in een prachtwijk. Deze
risico's vereisen een veel actievere preventie die al voor de
zwangerschap begint, waarbij medische en maatschappelijke zorg moeten
samenwerken. Op dit moment start de prenatale zorg dusdanig laat dat
er voor zwangeren uit prachtwijken in veel gevallen geen enkele vorm
van preventieve zorg wordt verleend in de belangrijkste eerste drie
maanden van de zwangerschap. Het gebruik van foliumzuur is dramatisch
laag en door de vereiste eigen bijdrage bij screening op aangeboren
afwijkingen blijft voor de overgrote meerderheid van zwangeren
`normale' zorg zoals die in Europa als de norm wordt beschouwd buiten
bereik.
Barrière
Sommige uitkomsten over Rotterdam zijn eerder dit jaar bekendgemaakt
in het vakblad Medisch Contact. In reactie hierop hebben op 18 juni de
gemeente, de GGD en het Erasmus MC een actieplan gestart in nauwe
samenwerking met alle zorgverleners van de stad, onder de noemer
Aanvalsplan Perinatale Sterfte Rotterdam. De deelgemeente Noord is
hierbij pilotregio. Het Erasmus MC brengt innovatieve projecten in,
zoals een Geboortecentrum op het dak van het Erasmus MC - Sophia
Kinderziekenhuis om een veilige thuisbevallingssituatie te bieden die
in prachtwijken nu eenmaal niet realistisch is, uitgebreide
preconceptiezorg in de pilotregio en een verbeterd risicobeleid mede
op basis van resultaten van de Generation R studie. Met alle middelen
wordt geprobeerd de zwangeren en aanstaand zwangeren eerder te
bereiken, die op dit moment door een barrière van taal, kosten of
leefomgeving niet worden bereikt.
Publicatiedatum: 12 december 2008