European Union



Brussel, 10 december 2008

Commissie doet voorstellen die voor lagere en concurrerendere voedselprijzen in Europa moeten zorgen

De Europese Commissie heeft overeenstemming bereikt over een mededeling waarmee wordt beoogd een betere werking van de voedselvoorzieningsketen te bewerkstelligen en op die manier voor lagere voedselprijzen voor consumenten te zorgen. Na begin dit jaar een recordniveau te hebben bereikt, zijn de voedselprijzen sterk teruggelopen. De achterliggende oorzaken van de forse stijging van de landbouwgrondstoffenprijzen op middellange termijn, zoals onder meer wettelijke beperkingen, onvoldoende concurrentie en speculatie, zijn echter niet verdwenen en moeten worden aangepakt.

"Tussen augustus 2007 en juli 2008 was de voedselinflatie verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de totale inflatie, wat vooral nadelige gevolgen had voor huishoudens met een bescheiden inkomen. In de huidige periode van vertragende economische groei is het van cruciaal belang duidelijk te laten zien dat we vastbesloten zijn iets te doen aan de starheden en andere factoren die een optimale marktwerking in de weg staan. Dit zal niet alleen in concurrerender en niet verstoorde prijzen voor consumenten resulteren, maar ook de koopkracht van de kwetsbaarste burgers beschermen en de werkgelegenheidsschepping bevorderen," aldus de heer Joaquín Almunia, het Commissielid bevoegd voor economische en monetaire zaken.

"Landbouwbeleid speelt een cruciale rol bij het garanderen dat voedingsmiddelen consumenten tegen een redelijke prijs bereiken. Veranderingen in de recente "check-up" van het GLB hebben landbouwers beter in staat gesteld op marktsignalen te reageren. Ik hoop dat we nu een aantal beperkingen op de internationale handel in voedingsmiddelen kunnen opheffen door ervoor te zorgen dat de Doha-ronde van de wereldhandelsbesprekingen een evenwichtig resultaat oplevert," aldus mevrouw Mariann Fischer Boel, het Commissielid bevoegd voor landbouw en plattelandsontwikkeling.

In de vandaag goedgekeurde mededeling worden voorstellen gedaan om de werking van de voedselvoorzieningsketen in Europa te verbeteren, zodat Europese huishoudens continu op concurrerende voedselprijzen kunnen rekenen. Met de mededeling wordt gevolg gegeven aan het door de Europese Raad tijdens zijn bijeenkomst in juni geformuleerde verzoek om na te gaan welke de oorzaken zijn van de forse stijgingen van de voedselprijzen in de nasleep van de nog sterker gestegen grondstoffenprijzen.

De Commissie stelt het volgende voor:

* het concurrentievermogen van de voedselvoorzieningsketen bevorderen zodat deze beter tegen mondiale prijsschokken opgewassen is. Begin 2009 zal de Groep op hoog niveau inzake het concurrentievermogen van de voedingsmiddelenindustrie met aanbevelingen komen;

* een strikte en consequente handhaving van de mededingingsregels op communautair en nationaal niveau garanderen via het European Competition Network en de actie toespitsen op praktijken en beperkingen die bijzonder schadelijk zijn;

* toetsen van regelgeving met een mogelijk beperkend effect op nationaal en/of communautair niveau. Regelgeving die de markttoegang aan banden legt, moet kritisch worden bekeken en waar mogelijk worden afgeschaft, zonder echter de ecologische en maatschappelijke doelstellingen ervan uit het oog te verliezen. Deze toetsing zal gebeuren in het kader van het onderzoek van de detailhandelsmarkt en de omzetting van de Dienstenrichtlijn in nationaal recht. Regelgeving waardoor prijsconcurrentie aan banden wordt gelegd, moet op nationaal niveau worden doorgelicht. Laattijdige betalingen door detailhandelaren of van producenten verlangde buitensporige vergoedingen voor speciale aanbiedingen dienen onder de loep te worden genomen. Ook over regelgeving inzake winkelopeningstijden dient op nationaal niveau overleg te worden gepleegd;

* consumenten moeten prijzen beter kunnen vergelijken. Daartoe zal een Europees systeem van permanente prijsbewaking worden opgezet;
* de Commissie zal samen met toezichthouders op grondstoffenmarkten onderzoeken hoe buitensporige marktvolatiliteit kan worden ontmoedigd, aangezien noch producenten, noch consumenten daarbij gebaat zijn.

De inspanningen om de mondiale vraag naar en het mondiale aanbod van voedingsmiddelen opnieuw in balans te brengen, landbouwonderzoek te stimuleren en internationale markten open te stellen, moeten worden geïntensiveerd.

De grondstoffenprijzen zijn weliswaar scherp gedaald, maar structurele factoren op middellange termijn, zoals de expansie van de mondiale vraag, zullen er wellicht voor zorgen dat de prijzen hoog blijven.

De sinds 2006 waargenomen stijging van de grondstoffenprijzen ging gepaard met een forse toename van de beleggingsstromen naar van grondstoffen afgeleide instrumenten. De recente plotse uitstroom van beleggingen uit de futuresmarkten kan wijzen op het uiteenspatten van een speculatieve zeepbel. De vrees voor volatiele bewegingen blijft echter bestaan.

Ook problemen in verband met de werking van de
voedselvoorzieningsketen, met name wat de mate van mededinging en regulering betreft, hebben een belangrijke rol gespeeld.

De voedselprijzen in de lidstaten hebben op sterk uiteenlopende wijze op de veranderingen gereageerd, hetgeen erop wijst dat de EU-markt versnipperd blijft. Marktconsolidatie zal in efficiëntieverbeteringen en lagere prijzen resulteren, maar mag in geen geval tot slechtere mededingingsvoorwaarden op lokaal niveau leiden, omdat zulks schadelijke gevolgen zou hebben voor consumenten en bedrijven.

Er lijkt nog veel ruimte te bestaan om de werking van de voedselvoorzieningsketen te verbeteren en er op die manier voor te zorgen dat de integratie en de consolidatie van sectoren hand in hand gaan met zowel een beter concurrentievermogen en lagere prijzen als een bredere keuze aan voedselproducten.

De bevordering van een open handelsbeleid door de afronding van de Doha-ronde van de WTO-handelsbesprekingen zou aan iedereen ten goede komen, en met name aan de ontwikkelingslanden, die het meest onder de hogere prijzen te lijden hebben. Door in te stemmen met de "check-up" van het GLB heeft de EU beslissende stappen gezet om landbouwers te helpen beter op marktsignalen te reageren en nieuwe kansen te benutten, en tegelijkertijd gezorgd voor een modern vangnet om echte marktcrises te doorstaan.

Achtergrond

Tijdens zijn bijeenkomst in juni heeft de Europese Raad de Commissie verzocht de ontwikkeling van de landbouwgrondstoffen- en voedselprijzen nauwlettender in het oog te houden, het effect van speculatie op landbouwgrondstoffenprijzen te analyseren en de werking van de voedselvoorzieningsketen te onderzoeken.

De volledige tekst van de mededeling is beschikbaar op:

http://ec.europa.eu/economy_finance/thematic_articles/article13524_en. htm.