ChristenUnie
Slob: 'Crisis kan moment van loutering zijn'
Slob: 'Crisis kan moment van loutering zijn'
woensdag 10 december 2008 13:44 ,,De samenleving is nu meer dan ooit
gediend met `verantwoord economisch handelen'. Hierin worden
kernwaarden verenigd, zoals beroepseer, producteerlijkheid,
betrouwbaarheid, gemeenschapszin en verantwoordelijkheidsgevoel. Maar
ook met een besef dat we in een run naar meer en meer tegen
begrenzingen zijn aangelopen.'' Dat zei Arie Slob, fractievoorzitter
van de ChristenUnie, vandaag in het debat over de kredietcrisis
Slob: ,,Stel - en dat is voor de tijd van het jaar geen bijzondere
gedachte - dat de samenleving aan collectieve zelfreflectie zou doen
en we kijken terug op de ontwikkelingen in de financiële wereld van
het afgelopen jaar. Dat zou een bijzondere bezinning worden. Ook een
pijnlijke. Want wat zijn er in de financiële wereld - om te beginnen
in de Verenigde Staten - onverantwoorde financiële risico's genomen,
wat is er sprake geweest van slecht rentmeesterschap en wat lijken de
resultaten nu desastreus. De moraal van `het systeem' is zoek, zo
horen we nu vaak. Maar het systeem wordt gevormd door mensen en de
moraal ook. Wij, u, ik. We kunnen dus niet volstaan met alleen maar
naar de ander te wijzen.
De samenleving is nu meer dan ooit gediend met `verantwoord economisch
handelen'. Hierin worden kernwaarden verenigd, zoals beroepseer,
producteerlijkheid, betrouwbaarheid, gemeenschapszin en
verantwoordelijkheidsgevoel. Maar ook met een besef dat we in een run
naar meer en meer tegen begrenzingen zijn aangelopen. Is dat overigens
niet één van de lessen die we altijd uit tijden van crisis leren dat
we moeten leren leven met grenzen. Grenzen aan de groei, grenzen aan
de draagkracht van de aarde, grenzen aan de schrijnende en niet te
accepteren kloof tussen arm en rijk. In dat opzicht bieden tijden van
crisis ook kansen. Het kunnen momenten van loutering zijn. We worden
gedwongen nieuwe keuzes te maken, welke perspectief kunnen bieden. We
moeten op zoek naar een nieuwe balans.
Balans
Wat zou die nieuwe balans in moeten houden? Een paar steekwoorden: het
opnieuw inhoud geven aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van
de financiele instellingen, de banken en verzekeraars. Het bepalen van
de nutsfunctie zo u wilt. Een nieuw evenwicht terzake van topinkomens
en inkomensverhoudingen. En hernieuwde bepaling van
ondernemersverantwoordelijheden voor duurzaamheid, grondstoffen- en
energiegebruik.
De fractie van de ChristenUnie steunt het kabinet in de aanpak van de
kredietcrisis tot nu toe. Er is adequaat en vertrouwenwekkend
opgetreden. Al lijkt met een groot aantal maatregelen - en dat is
begrijpelijk - vooral de korte termijn gediend te worden. Uit de CPB
berekeningen blijkt dat vooral de investeringen achterblijven. Daar
moet dan ook op ingezet worden volgens de ChristenUnie. Ik doe daartoe
een aantal voorstellen.
Kredietverstrekking
Ten eerste - en het CPB heeft hier maandag ook op gewezen - moet de
kredietverstrekking weer op gang komen. We hebben miljarden in de
banken gepompt, maar de financiële sector blijft, zo lijkt het, er
bovenop zitten. Terwijl dit geld ook bedoeld was om de reële economie
te ondersteunen. Hier moet wat aan gedaan worden. Nu lijkt het behoud
van de bank, het failliet van de ondernemer te worden. Er is een
garantieregeling waar nu - zo lijkt - vanwege imagoredenen nauwelijks
een beroep op wordt gedaan. Het is toch niet meer dan logisch, zo
vraag ik het kabinet, dat in ieder geval de banken die steun hebben
ontvangen deelnemen aan de garantieregeling. En dus kredieten eerder
verstrekken. Graag een reactie.
Ten tweede moeten bedrijven nú over liquide middelen kunnen
beschikken. Het kabinet heeft geregeld dat er versneld afgeschreven
kan worden door bedrijven. Dat is een goede maatregel, alleen duurt
het te lang voordat bedrijven er van kunnen profiteren. Ik vraag u het
versnelde afschrijven zo snel als mogelijk te effectueren, zodat het
nu direct effect voor de liquiditeit van bedrijven kan hebben. Graag
een reactie.
Ten derde is ook mijn fractie voorstander van het zoveel mogelijk naar
voren halen van overheidsinvesteringen en onderhoudsprojecten in de
bouw, de infrastructuur en het waterveiligheidsbeleid. Bijvoorbeeld
door kasschuivingen bij het MIRT of versnelling in de uitvoer van het
deltaplan water. Dat zet pas zoden aan de dijk. Geen vrijblijvendheid
graag op dit gebied. Dan is het van belang dat er snel beslissingen
worden genomen wil het nog effect hebben in 2009. Kunnen we, zo vraag
ik het kabinet, daarover in januari beslissingen nemen.
Als vierde lijkt het de ChristenUnie goed dat we de ontstane situatie
aangrijpen om de bestaande ambitie rondom verduurzaming verder inhoud
te geven. Daar liggen kansen die houdbaar zijn. Dan verwacht ik geen
terughoudendheid van het kabinet (denk aan de veiling van
CO2-emissierechten). Bijvoorbeeld op het terrein van duurzame
woningbouw of vergroening van de automobielsector. Er zijn convenanten
afgesloten met bijvoorbeeld de glastuinbouwsector of over
energiezuinig bouwen. Daar is mogelijk veel meer uit te halen.
Kabinet: grijp uw kans. Het is ook goed voor de werkgelegenheid die -
afgaande op de sombere voorspellingen van het CPB - wel een extra
impuls kan gebruiken.
De bestaande ambitie rondom verduurzaming van bestaande woningen kan
zo ter hand genomen worden. Deze ambitie zou nu verbonden moeten
worden aan de bouwopgaven zoals we die kennen. Ik vraag van het
kabinet inzicht in de mogelijkheden en onmogelijkheden van versnelling
van de verduurzaming van bestaande woningen en een actieplan. Graag
een toezegging.
Tot slot nog een opmerking over de stand van 's lands Financiën. Er
wordt wel eens gezegd dat een mens het meeste lijdt aan het lijden dat
hij vreest. Zeker ook vanwege de grote onzekerheden die het CPB zelf
aangeeft als het om de ramingen voor 2009 en 2010 gaat, zie ik geen
enkele reden om ons daar aan over te geven. De automatische
stabilisatoren moeten hun werk gaan doen. De koopkracht blijft
gelukkig op peil. Er is geen reden voor paniek, maar we moeten alert
zijn voor de periode na 2009. Graag de toezegging dat we uiterlijk bij
de voorjaarsnota opnieuw op deze inhoudelijke wijzer naar de cijfers
kijken.''