VUmc start leerwerkplaats voor verpleegkundigen
4 december 2008
Vanaf februari 2009 krijgt de praktijkopleiding voor verpleegkundigen
een nieuw gezicht. Ongeveer 50 studentverpleegkundigen zullen dan gaan
werken op leerwerkplaatsen, die zijn ingericht op de klinische
zorgeenheden 6C, traumatologie en 4B, interne geneeskunde.
Pasgediplomeerde verpleegkundigen zijn daardoor in de toekomst nog
beter en sneller volledig inzetbaar in een omgeving waarin de zorg
steeds complexer wordt.
leerwerlkplaats, medicijnvoorbereiding door studentverpleegkundige
fotograaf: Peter Valckx Een leerwerkplaats (LWP) is een aantal bedden
op een bestaande zorgeenheid die voor onderwijsdoeleinden worden
gereserveerd. Op een LWP staat naast de directe patiëntenzorg het
leren centraal. Onder continue supervisie van een werkbegeleider, een
speciaal opgeleide gediplomeerd verpleegkundige, wordt door
studentverpleegkundigen zelfstandig zorg verleend aan patiënten. Zij
verlenen die zorg 24 uur per dag, 7 dagen per week en worden
boventallig ingeroosterd. De studenten krijgen zo de mogelijkheid om
stap voor stap hun bekwaamheid op te bouwen in de context van een
(toekomstige) werkomgeving. Dit gebeurt door middel van klinische
situaties, bedside teaching en interacties met ervaren gediplomeerde
collega's en leidinggevenden.
Studentverpleegkundigen van niveau 4 en 5 kunnen stage lopen op de
twee LWP's 4B en 6C. Per zorgeenheid worden vooralsnog 4-6 bedden
aangewezen als LWP. Om de gewenste zorg te kunnen leveren zullen per
werkplaats ongeveer 20-25 studentverpleegkundigen, 5 werkbegeleiders
en 1 praktijkopleider nodig zijn. Aan de hand van vooraf opgestelde
indicatoren en ontwikkelde meetinstrumenten zal de kwaliteit van zorg,
de patiënt- en studenttevredenheid en het leerklimaat worden getoetst.
Theorie en praktijk
De leerwerkplaats is het vervolg op een ingezet beleid om de
verbinding tussen theorie en praktijk te versterken. De
studentverpleegkundigen leren theorie in de praktijk toe te passen en,
andersom, praktijksituaties te analyseren met behulp van de theorie.
Dit is alleen haalbaar als in de praktijk een krachtige leeromgeving
wordt gecreëerd. De LWP biedt deze krachtige leeromgeving.
Het beoogd effect van het verbinden van theorie en praktijk, is dat
pasafgestudeerde verpleegkundigen beter en sneller inzetbaar zijn
zodat de inwerktijd afneemt. Door de LWP te ontwikkelen naast -en niet
in plaats van- de bestaande onderwijsroutes, worden meer stageplaatsen
gerealiseerd en hierdoor een hogere uitstroom van pasafgestudeerden.
Gezien de krapte op de arbeidsmarkt zijn een groter aanbod en een
kortere inwerktijd van pasafgestudeerde verpleegkundigen pluspunten.
Bovendien verwacht VUmc dat meer pas afgestudeerde verpleegkundigen,
door hun ervaring met de LWP, de keuze maken om te werken en eventuele
vervolgopleidingen te volgen binnen VUmc.
Uitdagende omgeving
Voor verpleegkundigen in VUmc die ambities hebben in onderwijs, is de
LWP een uitdagende omgeving. Men kan de competenties als
werkbegeleider verder ontwikkelen en komt continu in aanraking met
nieuwe concepten uit de verpleegkundige opleiding. De werkbegeleider
coacht en loopt mee met de studentverpleegkundige, maar neemt de zorg
niet over. De student neemt zelf initiatief, bereidt de zorg voor,
voert deze uit en evalueert de gegeven zorg. Dit in tegenstelling tot
andere onderwijsmodellen waar de studentverpleegkundige meeloopt,
kijkt en leert.
Voor VUmc biedt de LWP een kans om intensiever te gaan samenwerken met
hogescholen en regionale opleidingscentra. Op organisatieniveau
versterkt de LWP ook de band tussen theorie (scholen) en praktijk
(VUmc), door docenten van de opleidingen dichter bij de praktijk te
brengen. Dit, omdat de docenten onderwijsactiviteiten op de
zorgeenheid organiseren, praktijkervaring opdoen op de zorgeenheid,
zelf bedside teaching geven en inzicht krijgen in (groeps)processen
tijdens het leren in de praktijk.
Een duidelijke leercultuur
"De zorgeenheden algemene heelkunde en inwendige geneeskunde lenen
zich bij uitstek voor een LWP. Zo is er op zorgeenheid 4B een
duidelijke leercultuur, een enorme diversiteit aan leeractiviteiten en
een breed patiëntenaanbod, interne geneeskunde, reumatologie en
nefrologie, zowel electieve als acute opnames en chronische patiënten.
De studentverpleegkundige kan in deze omgeving aan vele competenties
werken.
Het is op de zorgeenheid gemeengoed dat alle verpleegkundigen, na dat
ze zijn ingewerkt en de cursus begeleiden in de praktijk hebben
gevolgd, leerlingen gaan begeleiden. Ons streven is dan ook om zoveel
mogelijk verpleegkundigen op de LWP te kunnen inzetten als
werkbegeleider. Zij worden binnenkort geschoold voor die nieuwe rol en
in januari is er, in samenwerking met de ROC's, voor de
verpleegkundigen een extra bijeenkomst om met elkaar te praten over de
verschillende opleidingsniveaus van de studentverpleegkunde niveau 4
en 5, wat je van ze kan verwachten en hoe je er als coach mee om kan
gaan.
Deze andere manier van opleiden spreekt me erg aan. De
studentverpleegkundige vervult een andere rol dan nu het geval is. Zij
voert uiteindelijk de totale zorg van de opgenomen patiënten op de LWP
uit op haar niveau binnen haar opleiding, gecoacht door de
verpleegkundige.
Een ander voordeel is dat er op een LWP beduidend meer
studentverpleegkundigen kunnen worden geplaatst dan in de huidige
opleidingsvorm. In plaats van gemiddeld 3 - 4 'leerlingen' gaan we nu
van start met 19 studenten.
Verder willen wij op de LWP naast de patiëntenzorg een optimale
leeromgeving creëren voor zowel de student- als de gediplomeerd
verpleegkundigen. Ruimte om te leren door bijvoorbeeld, intervisie
bijeenkomsten, casuïstiek besprekingen, klinische lessen, bedsite
teaching en het inplannen van een docent verpleegkunde op één dagdeel
per week voor praktijklessen op de LWP.
Het gaat voor ons een interessante periode worden met veel discussies
en veranderingen, maar het is zeker een uitdaging."
Theo Brouwer, verpleegkundig hoofd zorgeenheid 4B
Prominente rol voor leren
"De winst op de LWP is dat het 'leren' een prominente rol krijgt. Van
maandag tot en met vrijdag is er een praktijkopleider op de
zorgeenheid aanwezig om het leerproces van de studenten te bewaken en
de werkbegeleiders te coachen in hun nieuwe rol. De praktijkopleiders
blijven net als in de 'oude' situatie studenten individueel begeleiden
maar nu vanuit de door de student te behalen competenties. Daarnaast
gaan ze de studenten en werkbegeleiders als groep begeleiden. Dit zijn
geen 'extra' werkzaamheden, we doen dit binnen de huidige formatie.
De training van de werkbegeleiders verloopt goed. Het blijkt heel
nuttig om de nieuwe leersituatie te oefenen met een acteur in de rol
van student. Feedback geven, coachen en situationeel leidinggeven zijn
belangrijke vaardigheden voor de werkbegeleiders op de LWP. Het blijft
niet bij deze ene dag scholing. In januari vindt er een bijeenkomst
plaats met ervaringen LWP-verpleegkundigen en studenten uit het AMC.
De beide zorgeenheden gaan ook proefdraaien en de werkbegeleiders
krijgen intervisie om de opgedane ervaringen en knelpunten op de LWP,
onder leiding van de praktijkopleider, met elkaar te delen."
Maaike Pouwels, hoofd praktijkopleiding verpleegkundigen
Ellen Binnema en Marcel Licher
bron: Verpleegkundekatern
Vrije Universiteit Amsterdam