Nieuws
Onderzoek mooiweerwolken belangrijk voor klimaatmodellen
04 december 2008 - Recent onderzoek naar mooiweerwolken zorgt voor
beter begrip van wolken, de grote onbekende factor in
klimaatmodellen. Door vliegtuigmetingen te combineren met
gedetailleerde computersimulaties heeft KNMI-onderzoeker Thijs Heus
wolken beter in kaart kunnen brengen.
Wolken nabootsen in virtual reality
Thijs Heus promoveert dinsdag 9 december op dit onderwerp aan de TU
Delft. Met zijn onderzoek 'On the edge of a cloud' wil hij het gedrag
van wolken verklaren. Om betrouwbare voorspellingen te kunnen doen
over klimaatveranderingen, is kennis over wolken
essentieel. Heus bracht onder meer snelheden, temperatuur en
levensduur van wolken in kaart.
Zogenoemde mooiweerwolken behoren volgens Heus al decennia lang tot de
grootste uitdagingen in de atmosferische wetenschap. Voor een goede
representatie van wolken-, weer- en klimaatmodellen is een goed begrip
van de interactie tussen wolk en omgeving essentieel. Tegenwoordig
kunnen we door betere observatiemethoden en krachtigere computers, een
heel aardig beeld hiervan krijgen.
Bufferring
Een wolk wordt gewoonlijk omschreven als een entiteit waarin lucht
omhoog gaat. "Overal rond de wolk gaat de lucht ter compensatie naar
beneden. Wij hebben aangetoond dat de lucht ver weg van de wolk
nauwelijks verplaatst", legt Heus uit. Het grootste gedeelte van de
compenserende neerwaartse stroming vindt plaats direct om de wolk
heen, in een ring van dalende lucht. Deze ring ontstaat doordat
wolkenlucht mengt met de omgeving, waarbij vocht verdampt, de lucht
afkoelt en daardoor gaat dalen. De interactie tussen de wolk en zijn
omgeving gebeurt dus indirect, door deze ringvormige bufferlaag heen.
Deze bufferlaag wordt nu nog helemaal niet meegenomen in
klimaatmodellen. Heus: "De ring wordt vooral veroorzaakt door
horizontale menging. We hebben laten zien dat wat er aan de wolkentop
gebeurt, weinig invloed heeft op onderliggende lagen."
Ook het gedrag van de wolk in de tijd wordt door deze horizontale
menging aangetast. De lucht in een wolk blijkt namelijk niet continu
omhoog te gaan, maar in de vorm van bellen. Met behulp van
visualisaties in een virtuele omgeving kon Heus dit voor het eerst op
een betrouwbare manier onderzoeken.
---
Eerste uitgave: 04-12-08
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut