Wittgenstein's On Certainty in the making. Studies into its historical and
philosophical background
Datum: 04 december 2008
Promotie: mw. M.J.J.M. van Gennip, 13.15 uur, Academiegebouw,
Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Wittgenstein's On Certainty in the making. Studies into
its historical and philosophical background
Promotor(s): prof.dr. M.R.M. ter Hark, prof.dr. L.W.Nauta
Faculteit: Wijsbegeerte
On Certainty geen nieuwe fase in Wittgensteins denken
Kim van Gennip onderzocht de filosofische en tekstuele
ontstaansgeschiedenis van het boek On Certainty van Ludwig
Wittgenstein uit 1969. Recentelijk is het idee gelanceerd dat dit boek
een nieuwe fase in Wittgensteins denken zou hebben ingeluid. Volgens
Van Gennip zijn er echter veel gelijkenissen tussen Wittgensteins
vroegere en latere denken en heeft de opvatting over zekerheid, het
centrale thema in On Certainty, zijn voorloper in vroegere geschriften
uit de jaren 1930.
Het belangrijkste doel van Van Gennip is om On Certainty een steviger
fundament te geven in de continue ontwikkeling van Wittgensteins
denken. `On Certainty' is postuum gepubliceerd en wordt in de
literatuur gezien als een weerslag van discussies die Wittgenstein in
1949 met Norman Malcom voerde over G.E. Moore's artikelen Defence of
Common Sense (1925) en Proof of an External World (1939). In samenhang
met deze opvatting is recentelijk het idee gelanceerd dat On Certainty
een nieuwe fase in Wittgensteins denken zou inluiden, een fase die het
label `Wittgenstein III' (naast Wittgenstein I van de `Tractatus' en
Wittgenstein II van de `Philosophical Investigations') zou
rechtvaardigen. Van Gennip nuanceert en complementeert de eerste
opvatting en kritiseert de tweede, op basis van een uitvoerige studie
van Wittgensteins Nachlass. Ze vergelijkt On Certainty in detail met
manuscripten uit de late jaren `20, `30 en `40, en toont aan dat
centrale ideëen in het boek hun wortels hebben in manuscripten van
vroeger jaren. Daarnaast maakt een meer filosofisch-inhoudelijke
analyse duidelijk dat, naast de invloed van Moore en Malcolm, de
ideëen van L. Brouwer en B. Russell ook hun sporen hebben nagelaten op
On Certainty. Deze analyse plaatst On Certainty in genuanceerder
perspectief en toont het belang aan van historisch onderzoek in
combinatie met een filosofische exegese en evaluatie.
Kim van Gennip (Someren, 1974) studeerde filosofie aan de Radboud
Universiteit Nijmegen. Zij verrichtte haar promotieonderzoek,
gefinancierd door NWO, bij de Faculteit Wijsbegeerte van de RUG. Van
Gennip is nu werkzaam als docent aan de UvA en als tutor aan het
University College Utrecht.
Rijksuniversiteit Groningen