European Union



Brussel, 3 december 2008

Staatssteun: Commissie zet licht op groen voor reddings- en herstructureringssteun aan Fortis Bank en Fortis Banque Luxembourg

De Europese Commissie heeft, op basis van de staatssteunregels van het EG-Verdrag, toestemming gegeven voor een pakket steunmaatregelen dat België, Luxemburg en Nederland tussen 29 september en 5 oktober 2008 hadden toegekend aan Fortis Bank en Fortis Banque Luxembourg naar aanleiding van de crisis op de financiële markten. Wanneer Fortis Bank was omgevallen, had dat door de omvang van de bank, haar marktaandeel in de retailsector en de aanhoudende crisis op de financiële markten, tot een systeemrisico voor het financiële bestel kunnen leiden. De maatregelen herstellen de levensvatbaarheid van de bank op de lange termijn en blijven tot het strikt noodzakelijke minimum beperkt. Om de concurrentieverstoringen te beperken, heeft Fortis Bank met name haar Nederlandse activiteiten verkocht, die goed waren voor 40% van haar omvang. Daarna is zij zelf aan BNP Paribas doorverkocht. De steun is dan ook verenigbaar met de EU-regels inzake staatssteun (artikel 87, lid 3, onder b), van het EG-Verdrag), zoals wordt uitgelegd in de mededeling over hoe deze regels in tijden van crisis worden toegepast op banken (zie IP/08/1495).

EU-Commissaris voor Concurrentie Neelie Kroes: "Het faillissement had zware gevolgen kunnen hebben voor de economie van meerdere lidstaten. Met de steunmaatregelen worden de specifieke oorzaken van de problemen van de bank aangepakt, zodat zij haar levensvatbaarheid kan herstellen. Omdat met dit pakket maatregelen Fortis Bank met 40% wordt ingekrompen, is er geen risico dat de mededinging buitensporig wordt verstoord."

Tot voor kort behoorde Fortis Bank tot de grootste banken in Europa. Als onderdeel van de Fortis-groep, die ook de verzekeringsactiviteiten omvat, had de bank een vooraanstaande positie op de Belgische, Luxemburgse en Nederlandse markt. Fortis Bank bleek, door haar deelname aan de overname van ABN Amro en door grote investeringen in zgn. gestructureerde kredieten, zelf bijzonder kwetsbaar toen de subprimecrisis uitbrak en de markt voor wholesaleleningen begon op te drogen.

Tussen 28 september en 5 oktober 2008 hebben België, Luxemburg en Nederland een reeks steunmaatregelen genomen, omdat een faillissement van de bank de stabiliteit van het financiële bestel en de economie ernstig in gevaar dreigde te brengen. Op 28 september 2008 kondigden zij een kapitaalinjectie aan, in ruil voor een 49%-belang in de bank. Omdat daarmee het vertrouwen van de markten in de bank niet kon worden hersteld en de liquiditeitscrisis verergerde, heeft de Belgische overheid op 29 september een speciale operatie liquiditeitssteun opgezet, voor tientallen miljarden euro. Op 3 oktober 2008 werden de Nederlandse activiteiten van Fortis Bank, waaronder ook ABN Amro, aan de Nederlandse Staat verkocht.

De overige activiteiten werden door de Belgische Staat gekocht, die 75% daarvan onmiddellijk doorverkocht aan de Franse bank BNP Paribas. Via deze verkoop zal BNP Paribas ook een controlebelang in Fortis Banque Luxembourg verwerven.

De betrokken lidstaten verklaarden dat zij hadden gehandeld als normale particuliere investeerders en dat de maatregelen daarom ook geen staatssteun inhielden. De Commissie kwam echter tot de bevinding dat de maatregelen staatssteun ten behoeve van Fortis Bank en Fortis Banque Luxembourg vormen.

Toch kon de Commissie concluderen dat de steun in overeenstemming was met de EU-staatssteunregels, omdat deze diende om de bank te redden en zodoende een bedreiging voor het financiële bestel weg te nemen. Het feit dat Fortis Bank is overgenomen door BNP Paribas, een van de grootste banken ter wereld met een van de beste ratings, is een aanwijzing dat Fortis Bank waarschijnlijk op de lange termijn opnieuw levensvatbaar kan worden. Bovendien is de aanwezigheid van Fortis Bank op de markt fors ingekrompen, na de verkoop van haar Nederlandse activiteiten - die goed waren voor 25% van de inkomsten van Fortis Bank in het eerste halfjaar 2008, de helft van haar nettowinst, 35% van de retailkantoren en 47% van de medewerkers. Samen met andere verbintenissen van Fortis, biedt dit de garantie dat de steun de mededinging niet buitensporig zal verstoren.

Voorts kwam de Commissie tot de bevinding dat met de verkoop van 75% van Fortis Bank en 16% van Fortis Banque Luxembourg aan BNP Paribas geen staatssteun aan BNP Paribas is gemoeid, omdat de bank voor deze acquisities de marktprijs heeft betaald.

Dit besluit gaat niet in op de vraag of bij de verkoop van de Nederlandse activiteiten van Fortis op 3 oktober 2008 sprake is van staatssteun aan Fortis Bank Nederland - de overgenomen onderneming. Deze vraag zal de Commissie in een afzonderlijk besluit behandelen. Wat betreft de aankoop diezelfde dag van Fortis Insurance Nederland door de Nederlandse Staat, concludeerde de Commissie dat deze geen staatssteun vormt.

De niet-vertrouwelijke versie van het besluit komt beschikbaar onder zaaknummers NN 42/2008, NN 46/2008 en NN 53/2008/A in het Staatssteunregister op de website van DG Concurrentie, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost. Een overzicht van de recentste beschikkingen en besluiten inzake staatssteun die op internet en in het Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in State Aid Weekly e-News.