Stichting Aids Fonds

Acceptatie van mensen met hiv laat flink te wensen over


01-12-2008

In het dagelijkse leven in Nederland krijgen mensen met hiv uiteenlopende negatieve reacties op het hiv-geïnfecteerd zijn. Dit blijkt uit een uniek, grootschalig onderzoek onder ruim 650 mensen met hiv naar het stigma dat zij ervaren. De resultaten worden op 1 december gepresenteerd op het Soa*Hiv*Aids congres in de RAI. De resultaten zijn verontrustend. Zonder uitzondering heeft iedere deelnemer ooit eens negatieve reacties ervaren. Meer dan de helft van de deelnemers heeft te maken gehad met stigmatisering in het uitgaansleven, in de werksfeer, bij contacten met financiële dienstverleners, in de media of door hun sekspartner. Maar ook naaste familie en vrienden reageren misplaatst op hun naasten met hiv, bijvoorbeeld door ze letterlijk op afstand te houden of ze de schuld te geven van hun hiv-infectie. Zelfs bij de tandarts, de huisarts of in het ziekenhuis ervaart eenvijfde tot een kwart van de hiv-geïnfecteerden negatieve reacties. Het onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Maastricht en de Erasmus Universiteit Rotterdam in opdracht van het Aids Fonds, in samenwerking met de Hiv Vereniging Nederland.

Download het onderzoeksrapport

Uniek onderzoek
Het is voor het eerst dat mensen met hiv zelf zijn bevraagd over het stigma dat zij ervaren. Onderzoek uit 1998 onder de Nederlandse bevolking wekte de indruk dat men zich positief opstelt naar mensen met hiv. Het huidige onderzoek laat echter zien dat de acceptatie van mensen met hiv nog flink te wensen over laat. In de praktijk blijken Nederlanders vaak te reageren op een manier die door mensen met hiv als stigmatiserend wordt ervaren.

Door stigma blijft hiv onzichtbaar
De meest voorkomende negatieve reactie is dat men het advies krijgt om verder met niemand te praten over de hiv-status. Dit krijgt 54% van de mensen met hiv te horen van met name familie, vrienden en collega's. Nog altijd 30% van de ondervraagden durft niet of maar aan enkele naaste familieleden te vertellen over de hiv-status. Op het werk houdt 65% de hiv-status geheim of onthult het aan een enkeling. Het onderzoek toont een verband tussen het psychosociale welbevinden van mensen met hiv en de mate waarin ze stigma ervaren. Naarmate men in sterkere mate negatieve reacties ervaart, heeft men een lagere zelfwaardering en maakt men zich meer zorgen over het onthullen van de hiv-status.

Etnische minderheden en hiv-stigma
In de studie zijn ook diepte-interviews gehouden met 42 hiv-positieve en 52 hiv-negatieve Surinamers, Antillianen en Afrikanen. Er kwamen nogal wat misvattingen over (mensen met) hiv boven tafel. Veel mensen in deze gemeenschappen denken dat hiv wordt overgedragen door het schudden van elkaars hand, gebruiken van hetzelfde bestek of door in dezelfde ruimte te zijn als iemand met hiv. Ook denken hiv-negatieve mensen vaak nog steeds dat mensen met hiv heel erg ziek zijn en dood gaan. Ze denken dat mensen die heel dun zijn of die veel afvallen, hiv-positief zijn. De taboes op hiv en seksualiteit houden bovendien misplaatste reacties in stand. Men denkt bijvoorbeeld dat mensen hun hiv-infectie hebben gekregen door afwijkend of niet door de groep geaccepteerd gedrag. Bijvoorbeeld dat je alleen hiv krijgt als je homo bent of als je met iedereen het bed induikt. Negatieve reacties lopen uiteen van ontkenning tot verstoting van de persoon met hiv.

Actie
Door gerichte interventies te ontwikkelen voor specifieke settings, kan stigma worden aangepakt. Dit heeft grote prioriteit gezien de enorme impact van stigma op sociale relaties en het psychologisch welbevinden van mensen met hiv. Het Aids Fonds en de Hiv Vereniging Nederland maken een actieplan als aanvulling op de talrijke bestaande activiteiten. De Hiv ondersteunt en informeert mensen met hiv. Zij zorgt ervoor dat mensen met hiv steun bij elkaar kunnen vinden en coacht hen. Om stigma op de werkvloer aan te pakken heeft zij de handleiding 'Positief werkt' ontwikkeld. Ook voert zij een actieve lobby om mensen met hiv gelijke behandeling te geven ten opzichte van hiv-negatieve mensen. Zij heeft bijvoorbeeld bereikt dat tegenwoordig ook mensen met hiv gewoon een levensverzekering af kunnen sluiten. Het Aids Fonds financiert uiteenlopen projecten in de strijd tegen stigma, zoals het bestrijden van taboe op hiv in migrantengroepen.